Chrapanie - objaw "smacznego snu"? Można to wyleczyć?

Co trzeci Polak chrapie i zazwyczaj nie przejmuje się tą dolegliwością. Tymczasem: to może cię zabić. Wierzysz, że na chrapanie zwykle nie można nic poradzić? To nieaktualna wiedza

Nie ma zapewne osoby, która nie słyszała, bądź nie spotkała się z problemem chrapania w swoim najbliższym otoczeniu.

Powszechność tego schorzenia dobitnie pokazują wyniki badania CBOS, według którego na chrapanie cierpi aż 13 mln Polaków, a w przypadku osób po 40-tym roku życia może dotyczyć aż 80 proc. panów.

Większość z nas bagatelizuje ten problem i sprowadza do roli jedynie przypadłości drażniącej dla bliskich osoby chrapiącej. Tymczasem: nieleczone chrapanie może wywołać obturacyjny bezdech senny, czyli chwilową utratę możliwości oddychania, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć.

Chrapanie można wyleczyć - prosty zabieg trwale pomaga 70-80% pacjentów

Przyczyny chrapania

Niewiele osób spośród nas może powiedzieć, że nie chrapie. Chrapią prawie wszyscy, choć nie zawsze tak samo i nie zawsze z tego samego powodu.

Specyficzne dla chrapania dźwięki w najczęstszych przypadkach są efektem wibracji wiotkiego podniebienia miękkiego, do której dochodzi podczas wdechu.

Niestety, nieprzyjemne i drażniące dla otoczenia dźwięki, to nie jedyne efekty chrapania. Bardzo często towarzyszymy mu bowiem zespół bezdechu sennego (Steep apnea syndrom, SAS), który odpowiada za niedotlenienie tkanek (spadek saturacji), niewyspanie oraz przewlekłe zmęczenie i senność w ciągu dnia.

Obturacyjny bezdech senny zachodzi, gdy oprócz wibracji podniebienia miękkiego dochodzi do jego zapadnięcia, a w efekcie zablokowania górnych dróg oddechowych.
Poniższy schemat obrazuje mechanizm powstawania chrapania w efekcie wibracji podniebienia miękkiego.

1. Podczas snu mięśnie twarzy, jamy ustnej i gardła stają się wiotkie.
2. Pozbawione napięcia tkanki zapadają się.
3. Zmniejsza się przekrój otworu przez który przepływa powietrze. Objętość powietrza wydychanego jest stała.
4. By zachować przepływ przez zmniejszony otwór, przepona i mięśnie klatki piersiowej generują podciśnienie w czasie wydechu.
5. Podciśnienie unosi podniebienie miękkie powodując chrapanie.

Przedstawione na schemacie zjawiska są przyczyną zaburzeń równowagi sił występujących w drogach oddechowych. Powstałe siły aerodynamiczne wprawiają podniebienie miękkie w drgania. Drgania tkanek są przyczyną męczących dźwięków podczas wdechu. Gdy wartość ujemnego ciśnienia w czasie wdechu przekroczy punkt krytyczny, przy zapadniętym podniebieniu miękkim i wiotkich mięśniach dochodzi do całkowitego zamknięcia drogi przepływu powietrza, czyli obturacyjnego bezdechu sennego.

• Oczywiście u podłoża chrapania mogą leżeć też inne czynniki, które łatwo da się usunąć i poprawić jakość snu. Są to:
• Zaburzenia drożności nosa (skrzywienie przegrody nosa, polipy jam nosa, obrzęk tkanek spowodowany alergią lub przeziębieniem). Opory w przepływie powietrza powodują powstanie podciśnienia w gardle, wibracje podniebienia i chrapanie.
• Przerost migdałków (gardłowego i/lub podniebiennych) ograniczający przepływ powietrza przez górne drogi oddechowe.
• Wydłużone podniebienie miękkie i języczek (długie podniebienie zwęża drogę przepływu powietrza z nosa do gardła i zaczyna wibrować powodując chrapanie. Podobnie, w wibracje wpada języczek zwisający z podniebienia w stronę gardła.

Jedynie badanie diagnostyczne pozwala stwierdzić czy mamy do czynienia z obturacyjnym bezdechem sennym (najbardziej niebezpieczną formą zaburzeń oddychania podczas snu), czy też z innym schorzeniem. Nie w każdym przypadku szeroki panel badań jest konieczny, ale jego wykonanie pomoże dokładnie zlokalizować problem.

Chrapanie: jakie badania powinniśmy wykonać?

Bardzo prawdopodobne, że specjalista laryngolog zaleci ci:

• Ocenę endoskopową górnych dróg oddechowych - za pomocą wziernika i w znieczuleniu ocenia się ich drożność.
• Tomografię komputerową głowy i szyi, która umożliwia uzyskanie obrazu z całego obszaru, pozwala zlokalizować anatomiczne anomalie oraz guzy.
• Badanie polisomnograficzne, nieinwazyjne, którego celem jest rozpoznanie zespołu bezdechów sennych.
• Badanie endoskopowe gardła w czasie snu farmakologicznego, pozwala nam ocenić jak zachowują się mięśnie górnych dróg oddechowych podczas naturalnego dla snu zwiotczenia.
• Badanie ApneaGraph umożliwiające określenie miejsca upośledzenia drożności górnych dróg oddechowych będących przyczyną chrapania.

Na podstawie wyników powyższych badań lekarz określa czy mamy do czynienia z problemem chrapania czy z bezdechem sennym.

Jak wyleczyć się z chrapania?

Wciąż niewielu z nas zdaje sobie sprawę, że dzięki szerokiej gamie prostych i bezpiecznych zabiegów można w znacznym stopniu zlikwidować problem chrapania, a tym samym zwiększyć komfort życia pacjenta i jego najbliższych.

Do tego rodzaju zabiegów zalicza się:

Leczenie zaburzeń drożności nosa (operacje przegrody nosa, zatok przynosowych, konchoplastyka, czyli zmniejszenia małżowin nosowych dolnych)

Operacje usztywniające podniebienie miękkie (wszczepienie implantów Pillar , podśluzówkowa koagulacja podniebienia, plastyka podniebienia, skrócenie długiego języczka)

Operacje zmniejszające upośledzenie drożności gardła (uwulopalatoplastyka, czyli plastyka podniebienia miękkiego i języczka, usunięcie migdałków podniebiennych i/lub migdałka gardłowego)

Autorka: lek. med. Anna Wakarow jest specjalistą audiologiem i foniatrą, otolaryngologiem. otolaryngolodzy24.pl