Podstawowe informacje
Test skórny, wykonywany, by ocenić stopień odporności na prątki gruźlicy. Pozwala nie tylko wstępnie rozpoznać toczący się proces chorobowy, ale także zadecydować, czy dana osoba wymaga szczepienia przeciwgruźliczego.
Opis badania
Badanie polega na celowym wywołaniu reakcji uczuleniowej, poprzez podanie tuberkuliny, czyli białka typowego dla prątków gruźlicy. W Polsce substancję wstrzykuje się najczęściej śródskórnie (próba Mantoux). Zaraz po iniekcji powinien pojawić się kilkumilimetrowy białawy bąbel, który znika po paru minutach. Dopiero w ciągu trzech dni na skórze pojawia się właściwy, twardy naciek, dlatego na odczyt badania trzeba zgłosić się po 72 godzinach.
Przygotowanie do badania
Próba nie wymaga żadnych przygotowań. Wykonuje się ją na zlecenie lekarza.
Interpretacja
Jeśli średnica obrzęku wynosi:
- do 6 mm - wynik ujemny. Ocenia się, że osoba badana nie miała kontaktu z gruźlicą lub nie nabyła koniecznej odporności i wymaga szczepienia BCG,
- od 6 mm do ok.12 mm - próbę uznaje się za dodatnią, osoba jest odporna na gruźlicę,
- powyżej 12 mm - próba jest przesadnie dodatnia. Taki wynik może oznaczać gruźlicę, dlatego wymaga dalszej diagnostyki, ewentualnie leczenia. W przypadku osób starszych, jeśli nie ma wyraźnych objawów chorobowych, prowadzi się głównie obserwację. U osób młodych zwykle stosuje się, w ramach chemoprofilaktyki, izoniazyd, lek przeciwgruźliczy tzw. pierwszego rzutu.
Uwaga:
Wartość diagnostyczna próby tuberkulinowej ma pewne ograniczenia. Wynik może być fałszywie ujemny u osób z zaburzeniami odporności. Niektóre schorzenia (np. AIDS) mogą wywołać osłabienie reakcji skóry na tuberkulinę, nawet przy bardzo zaawansowanej gruźlicy. Ocena wyniku dodatniego zależy nie tylko od wielkości nacieku, ale i czasu, jaki upłynął od szczepienia BCG czy przebytej gruźlicy, wieku pacjenta, etc. Nie należy więc samodzielnie odczytywać próby.
