Hormon folikulotropowy (FSH)

Wytwarzany przez przysadkę tzw. hormon folikulotropowy (FSH) wpływa przede wszystkim na płodność kobiety, niezbędny jest także mężczyznom. Dlaczego jest taki ważny i co mogą oznaczają wahania w jego stężeniu?

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

FSH to tzw. hormon tropowy, czyli grupy związków wydzielanych przez przysadkę mózgową, których zadaniem jest regulowanie poziomu innych hormonów. Odgrywa bardzo ważną funkcję w kształtowaniu płodności zarówno żeńskiej, jak i męskiej. Za utrzymanie i kontrolę jego poziomu odpowiada tzw. podwzgórzowy czynnik uwalniający oraz estradiol.

Dlaczego FSH jest nam potrzebny?

FSH jest niezbędny obu płciom. W przypadku pań reguluje proces dojrzewania pęcherzyków Graafa i aktywację enzymów przekształcających androgeny (więcej o tej grupie hormonów przeczytasz tutaj) w estrogeny oraz progesteron. Jego wartość w surowicy lub moczu (wraz z nim jest wydalany) jest ściśle związana z cyklem miesiączkowym.

Znacznie podnosi się u kobiet w okresie menopauzy. U panów wzmaga produkcję plemników oraz pozwala by testosteron mógł spełniać swoje najważniejsze funkcje.

Gdy są wahania w poziomie FSH

Przyjmuje się, że prawidłowa wartość hormonu w pierwszych dniach cyklu powinna mieścić się w przedziale od 3 do 12 mIU/ml. Zaburzenia w jego poziomie mogą pojawiać z kilku przyczyn. W przypadku wyniku znacznie poniżej normy należy podejrzewać zmiany w przysadce mózgowej (najczęściej niewydolność gruczołu lub podwzgórza).

Znaczne podwyższony poziom FSH związany może być ze zmianami w obrębie jajników (np. zespołem policystycznych jajników lub guzem jajników), chorobą bądź uszkodzeniem jąder. U pacjentek z podejrzeniem choroby jajników dodatkowo bada się LH, czyli hormon luteinizujący.

Przekroczenie przyjętych norm niejednokrotnie pojawia się u pacjentów z chorobą tarczycy, nadnerczy, w trakcie chemioterapii lub z niektórymi schorzeniami o podłożu genetycznym (m.in. zespół Turnera).

Należy pamiętać, że wartość hormonu ma ścisły związek z wiekiem.

Kiedy bada się FSH?

Dokładne określenie poziomu jest bardzo pomocne przy badaniu przyczyn niepłodności zarówno kobiecej, jak i męskiej. Pomaga określić przyczynę nieregularnych miesiączek. Testy pod kątem FSH są niezbędne u tych dzieci, u których dojrzewanie płciowe pojawiło się zbyt późno lub zbyt wcześnie.

Wartość hormonu w zależności od fazy cyklu powinna mieścić się w granicach:

- folikularna: 3,03 - 8,08 mIU/ml

- owulacja: 2,55 - 16,69 mIU/ml

- lutealna: 1,38 - 5,47 mIU/ml

- menopauza: 26,72 - 133,41 mIU/ml

Czytaj także:

Hormon luteinizujący(lutropina, LH)

Hormonalnie czynne guzy jajnika produkujące androgeny

Progesteron, hormon życia

Kiedy należy sprawdzić swoją płodność?

Przysadka mózgowa - pół grama wielkiej mocy