Zabieg histerektomii (czyli usunięcia macicy) lub owariektomii (usunięcia jajników) to dla kobiety ogromne przeżycie. Operacje te mają także swoje medyczne następstwa. Coraz więcej mówi się o tym w Stanach Zjednoczonych, gdzie były one traktowane jako "profilaktyka" nowotworowa i - jak się obecnie ocenia - stosowane zbyt często. Amerykańska książka "Our bodies, ourselves" poświęca cały rozdział temu problemowi. W przygotowaniu jest polska adaptacja tej książki ("Nasze ciała, nasze życie"), której fragmenty publikujemy już teraz na naszych łamach.
Jedyne wyjście?
Przeprowadzenie histerektomii jest konieczne w kilku sytuacjach zagrażających życiu. Należą do nich:
- złośliwe nowotwory trzonu macicy, szyjki macicy, waginy (pochwy), jajowodów, jajników (choć zaledwie 8 do 12 proc. zabiegów histerektomii jest przeprowadzanych właśnie w celu leczenia tych nowotworów);
- ostra, niedająca się wyleczyć antybiotykami infekcja narządów rodnych;
- silne krwawienia z dróg rodnych;
- poważne komplikacje podczas porodu (na przykład pęknięcie macicy). Są schorzenia, w których histerektomia może być uzasadniona, choć nie jest podyktowana bezpośrednim zagrożeniem życia. Należą do nich:
- zmiany przednowotworowe w endometrium (błonie śluzowej macicy);
- endometrioza - gdy błona śluzowa macicy rozrasta się do innych organów lub gdy ból spowodowany chorobą utrudnia normalne życie (w tym przypadku mniej radykalne metody leczenia, np. terapia hormonalna, są zwykle skuteczne);
- łagodne nowotwory narządów rodnych - rozległe, uciskające inne organy, powodujące obfite krwawienia (również mięśniaki, choć usuwa się je także bez wycinania macicy);
- obniżenie się narządów miednicy, jeśli powoduje ostre objawy (metodą alternatywną jest tu np. podwiązanie macicy).
Jeżeli masz wątpliwości co do celowości przeprowadzenia histerektomii lub usunięcia jajników proponowanego przez twojego lekarza, skonsultuj się z innymi specjalistami.
Seks po zabiegu
Wiele kobiet zastanawia się, jaki wpływ na ich seksualność będzie miało usunięcie macicy. Faktem jest, że 33-46 proc. kobiet po zabiegu histerektomii ma trudności w pobudzeniu seksualnym i osiąganiu orgazmu. Powodów jest kilka.
Niektóre kobiety, by przeżyć orgazm, potrzebują stymulacji macicy i szyjki macicy. Poza tym jeżeli zostały usunięte jajniki, poziom androgenów - hormonów, które odpowiadają za popęd seksualny - może się obniżyć. Po zabiegu histerektomii i usunięcia jajników pogarsza się również nawilżenie waginy. Jeżeli ponadto została ona skrócona, stosunki seksualne mogą powodować dyskomfort. Podczas współżycia może także boleć blizna pooperacyjna.
Dwa lata temu, w wieku 45 lat, przeszłam histerektomię. Wcześniej byłam w pełni aktywna seksualnie, teraz kompletnie straciłam zdolność przeżywania orgazmów i satysfakcję z seksu. Z tymi problemami zwracałam się do wielu lekarzy, jednak wciąż słyszałam, że mają one podłoże psychologiczne.
Niektóre kobiety po zabiegu histerektomii będą jednak odczuwać taką samą, lub nawet większą niż wcześniej, satysfakcję seksualną.
Przez całe życie miałam silne skurcze i wrażenie opadania macicy podczas miesiączki. Przeszłam zabieg histerektomii ze względu na olbrzymie mięśniaki. Nie usunięto mi jajników, dlatego też nie zmieniło się moje libido. Po operacji jestem w dobrej kondycji, nie odczuwam bólu, a podczas stosunków seksualnych nareszcie nie boję się niechcianej ciąży.
Nawet jeżeli kobieta jest dobrze przygotowana do histerektomii, podczas pierwszych dni lub tygodni po operacji może często odczuwać smutek i płakać bez konkretnej przyczyny. Ta chwiejność emocjonalna jest spowodowana nagłymi zmianami w poziomie hormonów, a także emocjami związanymi z utratą części własnego ciała, zwykle utożsamianej z kobiecością. Jednak niektóre kobiety czują po zabiegu jedynie ulgę, zwłaszcza gdy operacja eliminuje poważne problemy zdrowotne lub dokuczliwy, przewlekły ból.
Operacja - ale jaka?
Oto standardowe metody usuwania macicy:
histerektomia całkowita (totalna prosta)
Chirurg usuwa macicę razem z szyjką macicy, pozostawiając jajniki i jajowody. Po zabiegu kobieta nadal może przechodzić owulację, ale nie ma miesiączek.
histerektomia całkowita (totalna prosta) z obustronnym usunięciem jajników i jajowodów (tak zwana salpingo-owariektomia)
Chirurg usuwa macicę razem z szyjką macicy, jajowody i oba jajniki. Czasami zostawia się jeden jajnik, jeśli nie jest zajęty chorobą.
histerektomia radykalna
W rzadkich przypadkach (zwykle przy rozległym nowotworze) chirurg usuwa wraz z macicą, szyjką macicy i mocującymi ją więzadłami także górną cześć waginy i często węzły chłonne leżące w obrębie miednicy.
Usunięcie macicy może być wykonane przez nacięcie powłok brzusznych lub poprzez waginę. Chirurdzy zwykle wybierają operację brzuszną, by dokładniej obejrzeć i ocenić stan zdrowia innych narządów. Po histerektomii waginalnej rany szybciej się goją i nie ma widocznej blizny. Jednak taki zabieg wymaga większych umiejętności chirurga. Błędy podczas operacji mogą spowodować zaburzenia pracy dróg moczowych. Zabieg grozi też skróceniem waginy, co bywa przyczyną bólu w czasie stosunków seksualnych.
