Artykuł jest częścią publikacji pochodzącej z nowej serii Biblioteki Gazety Wyborczej pt.: Wielka Encyklopedia Medyczna, którą nabyć można w Kulturalnym Sklepie lub w każdą środę w kiosku
Obecnie prawie każda histerektomia jest radykalna, co ma zapobiec możliwości rozwinięcia się nowotworu szyjki, w tym przypadku zwanego rakiem kikuta szyjki macicy, nawet jeśli stan chorobowy ogranicza się wyłącznie do trzonu macicy.W ginekologii histerektomia jest najczęściej stosowanym zabiegiem i może być przeprowadzana drogą brzuszną (laparohisterektomia) lub pochwową (histerektomia pochwowa). Macica może zostać usunięta wraz z przydatkami macicy z jednej bądź obu stron (wycięcie przydatków). Histerektomia znajduje zastosowanie przy:
1) włókniakach, włókniakowatości, adenomiozie, nieregularnych lub obfitych krwawieniach miesiączkowych;
2) w stanach przedrakowych i początkach stanu rakowego macicy;
3) poluzowaniu macicy oraz ewentualnych chorób macicy;
4) nowotworach złośliwych szyjki macicy i gruczolakorakach śluzówki macicy.
Histerektomia jest w miarę prostym zabiegiem, ze średnim okresem hospitalizacji pooperacyjnej dochodzącym do ok. jednego tygodnia oraz rekonwalescencją trwającą ok. 15 dni. Normalne życie seksualne można rozpocząć po ok. 2 mies. od zabiegu.
Podczas gdy zasadność stosowania histerektomii jest bezdyskusyjna w przypadku poważnych chorób, takich jak nowotwór macicy, opinie w sprawie jej stosowania w przypadku chorób łagodnych, zwłaszcza u kobiet w wieku rozrodczym, są podzielone. Mimo to histerektomia jest najczęściej stosowanym zabiegiem przy ginekologicznych chorobach niezłośliwych. Przypadki chorób niezłośliwych, przy których jest wykonywana histerektomia, to: włókniak, zaburzone krwawienia maciczne, endometrioza, poluzowanie macicznopochwowe, przewlekłe bóle obręczy miednicznej, przewlekłe infekcje obręczy miedniczej i wysiłkowe nietrzymanie moczu. Informacje o tych schorzeniach można znaleźć pod odpowiednimi hasłami. Innym wskazaniem do zastosowania histerektomii jest obecność zmian w przydatkach macicy (torbiele jajnikowe itd.). Nie ma wątpliwości, że histerektomia we wszystkich tych chorobach niezłośliwych jest ważnym środkiem terapeutycznym stosowanym w celu polepszenia jakości życia kobiety. Jednakże, z drugiej strony, stosuje się ją zbyt często. Według opinii ekspertów dokładniejsza diagnoza, zastosowanie odpowiednio wcześnie właściwego leczenia mogłyby wpłynąć na znaczny spadek zabiegów histerektomicznych na całym świecie.
Histerektomia - konsekwencje psychologiczne
Utrata organu, stanowiącego dla każdej kobiety symbol kobiecości i możliwość prokreacji, niesie ze sobą problemy natury psychologicznej, które nie powinny być lekceważone. Dlatego też w opiece nad kobietą mającą poddać się zabiegowi histerektomii, poza lekarzem specjalistą, ważną rolę odgrywa lekarz rodzinny.
Główny problem stanowi efekt psychologiczny, jaki wywiera każdy zabieg chirurgiczny przeprowadzany na narządach płciowych, powodując niepokój, poczucie winy, depresję, doznanie nieodwracalnej zmiany i okaleczenia.
Opieka psychologiczna
Po sformułowaniu diagnozy i podjęciu decyzji terapeutycznej pierwszoplanowe znaczenie w podstawowej opiece ma odpowiednio delikatne, lecz precyzyjne wyjaśnienie, na czym polega zabieg histerektomii. Częsta nieznajomość nawet podstawowych informacji z dziedziny anatomii i fizjologii człowieka sprzyja powstawaniu mitów niemających żadnego oparcia w rzeczywistości. Takie bezpodstawne, błędne przekonania powinny zostać zdecydowanie wykorzeniane.
Wiele kobiet wierzy np., że wycięcie macicy i zaprzestanie krwawienia menstruacyjnego powodują przyspieszenie procesów starzenia, utratę kobiecości i możliwości kontynuacji satysfakcjonującego życia seksualnego. Nietrudno przekonać pacjentkę o bezpodstawności takich obaw; działania edukacyjne powinny objąć także partnera kandydatki do zabiegu histerektomii.
Nie należy lekceważyć faktu, że również partner kobiety mającej poddać się histerektomii przeżywa okres trudny emocjonalnie, mniej lub bardziej, co zależy od indywidualnych predyspozycji. To w domowym zaciszu, przy powrocie do seksualnej aktywności, kobieta po zabiegu histerektomii będzie musiała odnaleźć akceptację ze strony partnera, który, tylko odpowiednio przygotowany i uświadomiony, będzie potrafił zachowywać się "normalnie". Dostarczenie wyczerpujących informacji i otoczenie zarówno pacjentki, jak i jej partnera odpowiednią opieką jest rolą lekarza rodzinnego.
