Oko wytwarza blisko 2 mililitry łez na dobę. W zdrowym uwalniane są one co 5-12 sekund. Jednak niekiedy mechanizm uwalniający łzy staje się niewydolny.
Do łezki łezka
Gdy w oku za mało jest łez lub mają one nieprawidłowy skład (tzw. film łzowy powinien się składać z trzech warstw: śluzowej, wodnej i lipidowej, czyli tłuszczowej), wówczas może się rozwinąć zespół suchego oka (ZSO). Oczy są wtedy podrażnione, suche, pieką, masz wrażenie "piasku" pod powiekami. Czasem przejściowo widzisz jak przez mgłę. Rzadziej dokucza ci światłowstręt, swędzenie, częściej uczucie zmęczenia i ciężkości powiek. Dolegliwości nasilają się w nocy, bo wtedy naturalnie oczy wydzielają mniej łez. Rano trudno ci otworzyć powieki - bywa, że towarzyszy temu silny ból.
Winni bez alibi
Jeśli codziennie więcej niż 2 godziny spędzasz przed monitorem, oczy mogą być zaczerwienione i przesuszone. To efekt emitowanych przez komputer fal elektromagnetycznych. Poza tym, patrząc na ekran, rzadziej mrugasz, a przez to nie nawilżasz oka i nie zbierasz powiekami (jak wycieraczkami w samochodzie) zabrudzeń z gałki ocznej. Oczom szkodzi także klimatyzacja, dym papierosowy i kosmetyki (np. cień do powiek, tusz do rzęs), silny wiatr i ostre słońce. Suche oko to też dolegliwość wielu kobiet w ciąży oraz biorących tabletki antykoncepcyjne. Również panie po menopauzie (obniża się wtedy poziom estrogenów) narzekają na przesuszone oczy. Brak łez może być też sygnałem chorób, np. nadczynności tarczycy, cukrzycy. Do powstania schorzenia może przyczynić się także zażywanie niektórych leków, niedożywienie, ostry klimat, kontakt z gazami przemysłowymi.
Korek czyni cuda
Jeśli podejrzewasz u siebie ZSO, idź do okulisty. Czasem wystarcza np. zmiana warunków pracy lub zakraplanie do oczu nawilżających kropli, ale niekiedy trzeba uszczelnić kanały łzowe. Zabieg trwa kilka minut. Po wpuszczeniu do oczu znieczulających kropli okulista zakłada do kanalików łzowych mikroskopijne koreczki. Ujście kanalika znajduje się na brzegu dolnej powieki, więc lekarzowi łatwo jest się tam dostać. W każdym oku mamy dwa kanaliki łzowe: górny i dolny. Zazwyczaj wystarczy włożyć koreczek do dolnego. Jeśli ZSO dotyczy obu gałek ocznych - zabieg wykonuje się na obu oczach.
Lekarze - w zależności od nasilenia się objawów i stopnia zaawansowania choroby - mogą zastosować koreczki czasowe (zbudowane są z materiału, który powoli rozpuszcza się w kanalikach łzowych; wystarczają na kilka tygodni) albo stałe. Stałe wybiera się w cięższych przypadkach ZSO lub gdy jego powodem są schorzenia ogólnoustrojowe, np. cukrzyca, kolagenozy, choroby tarczycy. Stały korek można nosić przez kilka lat, a nawet przez całe życie. W środku koreczków znajdują się maleńkie otworki, które pozwalają normalnie funkcjonować kanalikom łzowym. Jednak łzy w dużo mniejszym stopniu odpływają z gałki ocznej, dzięki czemu jest ona znacznie lepiej nawilżona. Tego samego dnia po zabiegu odczujesz już poprawę. Po tygodniu, a potem po miesiącu musisz zgłosić się do kontroli. Okulista oceni, czy zatyczki dobrze się trzymają (są tak zbudowane, by nie mogły się przesunąć lub wypaść) i czy nastąpiła poprawa nawilżenia gałki ocznej.
Jeśli nie chcesz mieć problemów z oczami i uniknąć ZSO.
- Gdy pracujesz przy komputerze, staraj się co pół godziny oderwać oczy od monitora. Po-mrugaj też oraz popatrz w dal (np. przez okno). Zachowaj odpowiednią odległość od monitora (nie mniej niż 50 cm od twoich oczu).
- Nawilżaj powietrze w pomieszczeniach. Szczególnie gdy spędzasz w nich dużo czasu (np. pracujesz i śpisz).
- Przed snem porządnie wy-wietrz sypialnię. Świeże powie- trze ma więcej wilgoci.
- Kilka razy dziennie wykonuj ćwiczenia rozluźniające oczy. Patrz na boki - raz w lewo, a raz w prawo - poruszając tylko gałkami ocznymi; patrz najpierw bliżej, a potem dalej; zamykaj i otwieraj szybko powieki.
- Sięgnij po tzw. sztuczne łzy. Takie preparaty to np. Visine-zmęczone oczy, Hylo-comod, Lacrimal.
- Nie zapominaj o diecie chroniącej wzrok. Powinna być bogata w witaminy A, C i E, zaliczane do antyoksydantów (m.in. marchew, morele, dynia, szpinak). Ważna jest też luteina, która filtruje szkodliwe dla oczu promieniowanie. Znajdziesz ją w brukselce, kapuście, zielonym groszku, kukurydzy i żółtkach jaj. Najwięcej - w czarnych jagodach.
