Odra - choroba zaka¼na, która mo¿e atakowaæ uk³ad nerwowy. Kluczowa profilaktyka

Ostra wirusowa choroba zaka¼na, szybko siê rozprzestrzeniaj±ca, w wiêkszo¶ci przypadków posiada gwa³towny i ³agodny przebieg. Odra wystêpuje tak¿e w ciê¿kiej postaæ, je¶li obejmie drogi oddechowe lub centralny system nerwowy. Odra pojawia siê w dowolnym okresie, z przewag± przypadków miêdzy koñcem zimy a pocz±tkiem wiosny i z nawrotami epidemicznymi co 2-4 lata. Dotyka selektywnie dzieci (ale nie wy³±cznie) i powoduje sta³± odporno¶æ.

Wirus odry przenosi siê wy³±cznie przez kontakt bezpo¶redni, pocz±wszy od okresu pocz±tkowego do 2-3 dni po pojawieniu siê wysypki i rumienia skórnego. Jest wydalany drog± kropelkow± przez kichanie i kaszel, a wnika przez górne drogi oddechowe i spojówki. Okres miêdzy zaka¿eniem a wyst±pieniem objawów choroby (okres inkubacji) wynosi 9-12 dni. Najwiêksza zachorowalno¶æ wystêpuje w pierwszych dwóch latach ¿ycia w strefach miejskich, w wieku szkolnym na wsi, w pierwszych miesi±cach ¿ycia w regionach tropikalnych, gdzie stanowi jedn± z g³ównych przyczyn ¶mierci.

Odra - Objawy choroby

Przed pojawieniem siê wysypki odra mo¿e wywo³aæ wysok± gor±czkê, nie¿yt nosa, krtani, spojówek. Charakterystyczne jest pojawianie siê na b³onie ¶luzowej policzków, w pobli¿u zêbów trzonowych, niedu¿ych plam w kolorze ¿ywej czerwieni z bia³awym ¶rodkiem. Nastêpnie, po prawie 14 dniach od zara¿enia, pojawiaj± siê wykwity skórne . Wysypka sk³ada siê z wykwitów w kolorze od jasnoczerwonego do czerwonego winnego, które maj± tendencjê do wylewania siê, zw³aszcza na twarzy, i rozprzestrzeniania siê w kierunku czaszkowo-ogonowym (rozpoczynaj± siê w obszarach za uszami i rozprzestrzeniaj± siê w ci±gu 2-3 dni na twarz, szyjê, tu³ów i koñczyny). Twarz jest obrzêkniêta, wydzielina z nosa i spojówek obfita. Poza wysok± gor±czk± prawie zawsze wystêpuje intensywna astenia, ból g³owy , utrata ³aknienia, czêsto stan wyczerpania. S± tak¿e formy ³agodne, które mog± pojawiæ siê u osób czê¶ciowo odpornych (dzieci poni¿ej 6. miesi±ca ¿ycia posiadaj±ce jeszcze przeciwcia³a matki lub osoby, które otrzyma³y specyficzne immunoglobuliny). Lekka krótkotrwa³a wysypka, której towarzysz± nieznaczne oznaki zajêcia górnych dróg oddechowych, mo¿e czêsto utrudniæ zdiagnozowanie odry.

Odra - Leczenie choroby

Nie ma ¶rodków swoistych, jedynie o charakterze ogólnym: odpoczynek w ³ó¿ku, ¶rodki przeciwgor±czkowe, wykrztu¶ne. Dieta mo¿e byæ dowolna z przewag± p³ynnej, w zwi±zku ze znaczn± potliwo¶ci± spowodowan± ¶rodkami przeciwgor±czkowymi. Ewentualne komplikacje musz± byæ natychmiast leczone, np. nadka¿enia bakteryjne - antybiotykami. Ze wzglêdu na mo¿liwo¶æ wyst±pienia komplikacji konieczna jest uwa¿na kontrola chorego dziecka i zwracanie uwagi na pojawienie siê objawów, takich jak:

zmiany w przebiegu stanu gor±czkowego ;

zmiany stanu psychicznego i zmys³ów;

nasilenie kaszlu, ból ucha.

Odra jest chorob±, której mo¿na zapobiegaæ za pomoc± szczepieñ lub podawania immunoglobulin. Szczepionka jest wstrzykiwana podskórnie w jednej dawce; w Polsce obowi±zkowa w 13.-14. mies. ¿ycia oraz powtórnie.

Odra - Profilaktyka jest najwa¿niejsza

Profilaktyka bierna jest wskazana u kobiet ciê¿arnych, osób o obni¿onej odporno¶ci i os³abionych, nosicieli powa¿nych chorób wrodzonych, nara¿onych na ciê¿kie formy choroby. Podanie domiê¶niowo w ci±gu pierwszych 5-6 dni od zaka¿enia daje odporno¶æ na ok. 3 tyg. Aby kontrolowaæ rozprzestrzenienie siê choroby, nale¿y:

unikaæ kontaktów ustnych i u¿ywania przedmiotów wspólnych z osobami chorymi;

zabezpieczaæ osoby o obni¿onej odporno¶ci i noworodki przed ewentualnym zaka¿eniem, poniewa¿ nale¿± one do grupy podwy¿szonego ryzyka, u których mog³aby siê rozwin±æ ciê¿ka forma choroby;

izolowaæ pacjentów na 5 dni nastêpuj±cych po pojawieniu siê wysypki, zw³aszcza je¶li mieszkaj± w spo³eczno¶ci lub w ¶rodowiskach, które mog± siê stykaæ z kobietami ciê¿arnymi lub dzieæmi;

u¿ywaæ maseczek podczas sprawowania opieki.