Choroba pneumokokowa obejmuje bakteriemię, posocznicę, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia stawów, wsierdzia, kości lub otrzewnej. Badania wykazują, że pneumokok jest odpowiedzialny za 85 proc. przypadków bakteriemii, 66 proc. zapaleń płuc oraz połowę zapaleń opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci poniżej piątego roku życia.
Najgroźniejsza dla malucha
Bakteria jest groźna, ponieważ łatwo się rozprzestrzenia. Wystarczy kichnięcie czy kaszel, aby nosiciel przekazał bakterię innej osobie. Narażone na zetknięcie z bakterią są dzieci przebywające w dużych skupiskach, jak przedszkole czy żłobek. Także u dorosłych przebywających stale z dziećmi nosicielstwo jest wyższe niż u tych, którzy na co dzień nie mają kontaktu z dziećmi.
Największe ryzyko dotknięcia chorobą pneumokokową występuje u dzieci poniżej drugiego roku życia, które nie mają w pełni wykształconego układu immunologicznego. Choroby pneumokokowe bardzo trudno się leczy. Zaniedbania mogą prowadzić do utraty słuchu , opóźnienia mowy, zaburzeń rozpoznawczych, porażenia i uszkodzenia mózgu, które w niewielkim stopniu poddają się rekonwalescencji. Choroba pneumokokowa może być też przyczyną śmierci.
Gorączka, kaszel, nudności
Objawy w schorzeniach wywołanych przez pneumokoki są różne. Bakteriemia może objawiać się wysoką gorączką, objawami zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, u starszych dzieci może występować gorączka, silny ból głowy , nudności, wymioty, sztywność karku i światłowstręt. U niemowląt występuje gorączka. Bardzo niepokojącym objawem jest trzymanie przez małe dziecko głowy nieruchomo wciśniętej w poduszkę. Objawami zapalenia płuc są nagle pojawiające się drgawki , dreszcze, kaszel, gorączka. Ostre zapalenie ucha środkowego może objawiać się, bólem ucha , gorączką i przytłumieniem słuchu. Zapalenie zatok przynosowych może objawiać się wolno narastającą gorączką, wysiękiem z nosa i kaszlem.
Bezsilne antybiotyki
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu schorzenia wywołane przez pneumokoki można było leczyć antybiotykami beta-laktomowymi (np. penicyliną czy cefalosporyną). W ciągu ostatnich 30 lat znacznie wzrosła jednak ilość szczepów bakterii odpornych na penicylinę i inne antybiotyki. Te lekoodporne szczepy wykształciły się przede wszystkim w Hiszpanii, Francji, krajach afrykańskich, Ameryce Łacińskiej, Korei i USA.
Zapobieganie zakażeniom pneumokokowym przez stosowanie szczepionki może pomóc w ograniczeniu konieczności stosowania antybiotyków oraz redukcji szerzenia się szczepów antybiotykoodpornych pomiędzy dziećmi. Szczepionki te są szczególnie przydatne u niemowląt i małych dzieci, których układ odpornościowy dopiero się rozwija.
Jedyna na świecie szczepionka przeciw pneumokokowi - szczepionka 7-walentna Prevenar (która zawiera siedem najbardziej zjadliwych serotypów bakterii) jest już stosowana we Francji, Holandii, Niemczech, Portugalii, Wielkiej Brytanii, Włoszech. W Stanach Zjednoczonych znalazła się na liście szczepień obowiązkowych.
We wrześniu w wybranych miastach ruszą pierwsze w Polsce badania epidemiologiczne, których celem będzie określenie częstości występowania wywołanej przez tę bakterię inwazyjnej choroby pneumokokowej wśród dzieci poniżej pięciu lat. Badania mają wykazać także rozkład i częstotliwość występowania serotypów pneumokoka oraz ustalić jego odporność na stosowane w Polsce antybiotyki. Badanie to pomoże także w ustaleniu skuteczności szczepionki Prevenar.
Uwaga! Informacje o pneumokokach i profilaktyce już się częściowo zdezaktualizowały. Bardziej aktualne informacje tutaj
