Leczenie biologiczne, czyli co?

Rozwój medycyny i biotechnologii sprawia, że schorzenia, które jeszcze do niedawna wydawały się nie do opanowania zaczynają ulegać lekom nowej generacji. Pomimo, że leki i leczenie biologiczne znane są od dawna, są bariery w ich stosowaniu.

Dołącz do Zdrowia na Facebooku!

Farmaceutyki określane wspólnym mianem leków biologicznych to grupa środków powstałych z naturalnie występujących w organizmie człowieka, aktywnych cząsteczek. W zależności od sposobu ich powstania oraz przeznaczenia mogą naśladować zachowania niektórych białek, wpływać na relację między biologicznie czynnymi cząsteczkami, bądź oddziaływać na receptory komórkowe.

Jedną z lepiej znanych i szeroko stosowanych, w leczeniu m.in. cukrzycy , tego typu substancji jest wydzielana przez trzustkę insulina. Do tej samej grupy należą także somatotropina (hormon wzrostu, więcej o hormonie i jego znaczeniu dla człowieka przeczytasz tutaj), erytropoetyna (hormon peptydowy produkowany przez wątrobę oraz nerki) oraz niektóre immunosupresanty.

Jak i skąd się biorą leki biologiczne?

W skład tego typu leków wchodzą przede wszystkim naturalne, wytwarzane przez organizm substancje pozwalające sterować jego odpowiedzią immunologiczną . Niestety jest ich zbyt mało by można je było "pobrać" od poszczególnych pacjentów i wykorzystać do leczenia. Tu z pomocą przyszła inżynieria genetyczna, która potrafi z nawet niewielkiej próbki pozyskać wystarczającą dawkę leku. Ponieważ posiadają zdolność przejmowania funkcji czy oddziaływać na poszczególne komórki i choć nie pozwalają na całkowite wyleczenie to znacznie zmniejszają dolegliwości, postęp choroby a nawet prowadzą do jej remisji.

Jak to działa?

Podstawą działania leków biologicznych jest oddziaływanie na układ immunologiczny. Zawarte w nich przeciwciała lub receptory mogą stabilizować lub zahamowywać procesy zapalne, immunologiczne lub autoimmunologiczne zachodzące w organizmie. Działanie niejednokrotnie pozwala całkowicie zmienić przebieg choroby. Środki zazwyczaj zawierają jedną z trzech "substancji czynnych" tj. przeciwciała monoklonalne, białka fuzyjne bądź rekombinowane. Pierwsze z nich to grupa immunoglobulin, które w jednakowy sposób reagują na niektóre antygeny. Pozyskiwane są z limfocytów typu B i wykorzystywane są m.in. przy diagnozowaniu chorób nowotworowych, u pacjentów po przeszczepach, zatruciach toksynami oraz z pewnym rodzajem zakażenia. Białka fuzyjne to aminokwasy powstałe z połączenia dwóch lub większej liczby genów, zaś rekombinowane to zlepek cząsteczek wyciągniętych z różnych długości łańcucha DNA.

Środki te doskonale się sprawdzają przy łagodzeniu objawów m.in. reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycy (przede wszystkim gdy dochodzi do zajęcia stawów), przewlekłych zapaleń jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna ), młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, sarkoidozy, zapalenia tęczówki czy tocznia rumieniowatego układowego.

Biologia, która szkodzi

Mimo że ogromna część pacjentów bardzo dobrze reaguje na przyjmowane leki, to może dochodzić do nieprzyjemnych powikłań. Bywa, że wraz ze stosowaniem terapii rozwija się niewydolność serca, wirusowe zapalenie wątroby typu B, niektóre choroby nowotworowe ( chłoniak lub białaczka). Czasem leczenie biologiczne może uaktywnić lub wywołać zmiany w układzie krwionośnym i nerwowym, w przypadku tego ostatniego może to być nawet tym stwardnienie rozsiane. Przede wszystkim jednak przyjmowanie tego typu farmaceutyków znacznie zmniejsza odporność na różnego typu infekcje począwszy od wirusów wywołujących grypopodobne dolegliwości, poprzez grzyby a skończywszy na prątkach gruźlicy.

Groźne lekarstwo

Leczenie biologiczne choć na dobre znalazło miejsce we współczesnej medycynie i stało się remedium na niejedno trudne w leczeniu schorzenie, to niestety, nie u każdego pacjenta może być zastosowane. W grupie największego ryzyka znajdują się przede wszystkim osoby z ostrą niewydolnością krążenia, z ciężkim zakażeniem czy przebytą chorobą nowotworową.

Jedna z barier, która niestety dla dużej części chorych jest nie do pokonania to cena. Leki biologiczne choć znane i rozpowszechnione na świecie, to w Polsce, ze względu na wysokie koszty zarówno ich wytwarzania jak i samego stosowania, dostępne są tylko dla niewielkiej grupy pacjentów.

Czytaj także:

Komórki macierzyste (ES, embryonic stem cells, komórki pnia)

SDR, czyli skuteczny sposób na porażenie mózgowe?

Stwardnienie zanikowe boczne (ALS)

Toczeń

Kinezyterapia, czyli leczenie ruchem