Niektórzy czekaj± na szparagi ca³y rok. Sezon na nie jest bardzo krótki, w naszym kraju zaczyna siê w po³owie kwietnia i trwa tylko kilka tygodni. Szparagi maj± ok. 18 kcal / 100 g, s± lekkostrawne, bogate w b³onnik i sk³adniki od¿ywcze, dlatego s± szczególnie zalecane osobom odchudzaj±cym siê i chc±cym siê zdrowo od¿ywiaæ.
Szparagi sk³adaj± siê w ponad 90% z wody, a mimo to mo¿na znale¼æ w nich ponad 100 substancji aktywnych, które od¿ywiaj± i wpieraj± nasz organizm. S± nimi: witaminy, mikro i makroelementy, kwasy organiczne, aminokwasy, zwi±zki fenolowe, saponiny, flawonoidy i wiele innych.
Te cudowne warzywa maj± mnóstwo prozdrowotnych w³a¶ciwo¶ci m.in:
· Wspieraj± odporno¶æ organizmu oraz wp³ywaj± pozytywnie na w³osy, skórê i paznokcie, dziêki zawarto¶ci m.in. witaminy C, A i E oraz wapnia, fosforu i potasu, które dodatkowo wspieraj± mineralizacjê ko¶ci i zêbów. Z powodu po³±czenia z asparganin± zawart± w szparagach, maj± dzia³anie moczopêdne, co jest szczególnie korzystne dla osób, które cierpi± na nagromadzenie p³ynów w tkankach organizmu oraz tych, którzy maj± wysokie ci¶nienie krwi,
· Wp³ywaj± pozytywnie na uk³ad oddechowy i zmys³ wzroku (beta-karoten) oraz wspomagaj± pracê w±troby w usuwaniu toksyn i zapobiegaj± rozwojowi komórek nowotworowych, choroby Alzheimera (glutation), jak równie¿ usprawniaj± dzia³anie uk³adu pokarmowego (inulina),
· Wspieraj± odbudowê oraz budowê nowych komórek, dziêki zawarto¶ci kwasu foliowego, z tego powodu spo¿ywanie szparagów zalecane jest kobietom w ci±¿y oraz karmi±cym,
· Mog± zapobiegaæ schorzeniom uk³adu sercowo-naczyniowego, dziêki zawarto¶ci w korzeniach i k³±czach flawonoidów oraz maj± zdolno¶æ do obni¿ania stê¿enia cholesterolu we krwi (sterole). Dodatkowo witamina B6 reguluje ci¶nienie krwi, wspomagaj±c organizm w walce z nadci¶nieniem,
· Mog± dzia³aæ jako prebiotyk, pobudzaj±c dobre bakterie w uk³adzie pokarmowym. Równie¿ przy przewlek³ych nie¿ytach oskrzeli i leczeniu chorób skóry, takich jak egzema, ³uszczyca czy tr±dzik, pomocne s± ok³ady nas±czone sokiem z surowych szparagów,
· Dzia³aj± przeciwstarzeniowo i przeciwzapalnie, flawonoidy zawarte w szparagach maj± wysokie zdolno¶ci neutralizowania wolnych rodników, niszcz±cych komórki, dlatego ich spo¿ywanie mo¿e spowolniæ procesy starzenia,
· Nale¿± do popularnych afrodyzjaków, ze wzglêdu na kwas foliowy, który reguluje we krwi histaminê i wp³ywa na spotêgowanie doznañ oraz fito estrogeny, które u kobiet dzia³aj± podobnie do estrogenu, czyli wzmacniaj± popêd p³ciowy.
Szparagi - przeciwwskazania
Szparagi zawieraj± du¿o zwi±zków purynowych, które mog± powodowaæ gromadzenie siê kwasu moczowego w organizmie, w zwi±zku z tym nie powinny ich spo¿ywaæ osoby cierpi±ce na dnê moczanow± i kamienie nerkowe. Co wiêcej, u osób z nieregularn± perystaltyk± jelit szparagi mog± powodowaæ wzdêcia.
Rodzaje szparagów
Ze wzglêdu na metody uprawy, szparagi mo¿emy podzieliæ na:
a) Bia³e, rosn± pod ziemi± bez dostêpu ¶wiat³a s³onecznego, w zwi±zku z tym nie wytwarzaj± barwnika. S± ¶redniej grubo¶ci oraz charakteryzuj± siê delikatnym i ³agodnym smakiem. Bia³e szparagi s± twardsze od zielonych, dlatego nale¿y je obraæ, inaczej bêd± ³ykowate podczas jedzenia. Maj± za to wiêksz± trwa³o¶æ ni¿ zielone. Ze wzglêdu na delikatn± konsystencjê zalecane s± w dietach z nadwra¿liwo¶ci± ¿o³±dka i uk³adu trawiennego.
b) Zielone, uprawiane na ¶wietle, dziêki czemu podlegaj± fotosyntezie. Maj± wy¿sz± warto¶æ od¿ywcz± i s± obfite w witaminy, za to ubogie w saponiny. Zielone szparagi s± najcieñsze ze wszystkich odmian, bardziej aromatyczne, ostre i wyraziste w smaku.
c) Fioletowe, rosn± tylko kilka centymetrów nad ziemi±, maj± grubsz± ³odygê ni¿ zielone, a ich purpurowo-fioletow± barwê uzyskuje siê w specyficzny sposób, tzn. musz± rosn±æ jedynie krótk± chwilê i nale¿y je zebraæ zanim pod wp³ywem dzia³ania promieni s³onecznych stan± siê zielone. Ta odmiana zawiera mniejsz± zawarto¶æ b³onnika ni¿ pozosta³e, natomiast wiêksz± ilo¶æ cukrów.
Jak wybraæ dobre szparagi?
1. Z³am ³odygê szparaga - powinna byæ miêkka, sprê¿ysta i musi wyp³ywaæ z niej sok.
2. O ¶wie¿o¶ci i jêdrno¶ci szparaga ¶wiadczy dorodna i nierozwarstwiona koñcówka.
3. Potrzyj szparagi o siebie, je¶li bêd± „skrzypieæ”, kupuj ¶mia³o!
4. Nie wybieraj nienaturalnie grubych szparagów, takie s± zazwyczaj przero¶niête i niezbyt smaczne.
Jak przechowywaæ szparagi?
Szparagi przechowuj najlepiej w ch³odnym miejscu, owiniête wilgotn± ¶ciereczk±. Nie nale¿y przechowywaæ szparagów w lodówce d³u¿ej ni¿ 5 dni. Warzywa te mo¿na równie¿ zamroziæ, pamiêtaj±c o tym, ¿e zmniejszy siê w nich zawarto¶æ miedzi, ¿elaza, potasu, manganu, saponin, flawonoidów oraz wody, przez co szparagi bêd± mniej sprê¿yste, ¿eby to zminimalizowaæ najlepiej obraæ je przed zamro¿eniem.
Obróbka szparagów
Bia³e szparagi nale¿y obraæ z w³ókien, nie spo¿ywa siê ich na surowo, tylko krótko gotuje. Zaleca siê gotowanie ich w wysokim naczyniu w pionie, z g³ówkami znajduj±cymi siê ponad gotuj±c± siê wod±, poniewa¿ szybko robi± siê miêkkie. Szparagi mo¿na równie¿ zblanszowaæ lub ugotowaæ na parze. Zielone szparagi nie wymagaj± obierania, dziêki czemu s± bogatsze w sk³adniki mineralne, znajduj±ce siê tu¿ pod skórk±.
Szparagi w kuchni
Mo¿liwo¶ci wykorzystania w kuchni szparagów jest bardzo wiele. Mi³o¶nicy tego warzywa sugeruj±, ¿e szparagi najlepiej smakuj± ¶wie¿o ugotowane, prosto z wody, ewentualnie z mas³em i bu³k±. Ze wzglêdu na swój charakterystyczny smak istniej± ró¿ne sposoby przygotowania pod³u¿nych pêdów: z dodatkiem soli, cukru, czy nawet z mlekiem. Szparagi nadaj± siê równie¿ do zup, kremów warzywnych, puree, sa³atek, zapiekanek, etc. Szparagi nale¿± do rodziny liliowatych, w zwi±zku z czym osoby uczulone na cebulê, czosnek, pora czy aloes powinny uwa¿aæ z ich spo¿ywaniem. Wypróbuj przyk³adowy przepis ze szparagami z diety Smacznie Dopasowanej:
Krewetki ze szparagami, pomidorami i grzankami
Sk³adniki:
- Szparagi 129 g (4 szt.) - Krewetki 51 g - Pomidor 96 g (1 ¶rednia szt.) - Oliwa z oliwek 7 g (nieca³a ³y¿ka) - Czosnek 5 g (1 z±bek)
Chleb z zio³ami i czosnkiem: - Pieczywo pe³noziarniste 77 g (2 kromki) - Mas³o 11 g (2 p³askie ³y¿eczki) - Czosnek 6 g (1 z±bek) - Natka pietruszki, ¶wie¿a lub suszona 4 g (2 ³y¿eczki) - Szczypiorek ¶wie¿y lub suszony 4 g (2 szczypty)
Sposób przygotowania: 1. Krewetki podsma¿ na rozgrzanej oliwie razem z przeci¶niêtym przez praskê czosnkiem. 2. Szparagi pozbaw zdrewnia³ych koñcówek i ugotuj je pod przykryciem w lekko osolonej i os³odzonej wodzie (10 minut). 3. Pomidora pokrój w plasterki i wymieszaj z krewetkami i szparagami. 4. Przypraw bazyli± i podawaj z grzankami.
Grzanki: 1. Szczypiorek i pietruszkê drobno posiekaj. 2. Utrzyj razem mas³o, czosnek, szczypiorek i pietruszkê. 3. Posmaruj pieczywo i zapiekaj kilka minut w piekarniku rozgrzanym do temperatury oko³o 200 stopni.
Smacznego! Pragniesz od¿ywiaæ siê zdrowo, sezonowo i w zbilansowany sposób? Wypróbuj najprostsz± dietê online.
¬ród³a:
1. https://livesmartohio.osu.edu/food/williams-973osu-edu/appetizing-asparagus/
2. http://www.michiganasparagus.org/nutrition
3. http://www.czytelniamedyczna.pl/3929,charakterystyka-wartosci-odzywczej-i-wlasciwosci-prozdrowotnych-szparaga-lekarsk.html
4. https://dietetycy.org.pl/szparagi-i-ich-wlasciwosci-zdrowotne/