Cukrzyca jest jedną z najczęstszych chorób współistniejących z COVID-19. Obserwacje pokazują także, że poważne przypadki hiperglikemii (zbyt wysokie stężenie cukru we krwi) wśród zakażonych SARS-CoV-2 pacjentów wcale nie muszą być związane z wcześniejszą cukrzycą. Badanie przeprowadzone we włoskim szpitalu pokazało, że niemal co drugi hospitalizowany tam pacjent z COVID-19 miał zbyt wysoki poziomu glukozy we krwi i nieprawidłowe stężenia hormonów trzustkowych. Nie byli to pacjenci z wcześniej zdiagnozowaną cukrzycą.
- Hiperglikemię stwierdzono u 46 procent hospitalizowanych pacjentów z COVID-19. Ci chorzy nie mieli wcześniej cukrzycy. W tej grupie co trzecia osoba odczuwała objawy hiperglikemii przez co najmniej sześć miesięcy po zakażeniu COVID-19 - mówi jeden z autorów badania, dr n. med. Paolo Fiorina, obecnie pracujący w Szpitalu Dziecięcym w Bostonie. Jest też adiunktem w dziedzinie nefrologii w Boston Children's/Harvard Medical School.
Badania prowadzono w ośrodku akademickim ASST Fatebenefratelli-Sacco w Mediolanie (Włochy). Wzięło w nich udział 551 pacjentów hospitalizowanych z powodu COVID-19 od marca do maja 2020 roku. Po wyjściu ze szpitala stan zdrowia badanych monitorowano jeszcze przez pół roku.
Hiperglikemia pogarsza przebieg COVID-19
Prowadzone we włoskim szpitalu obserwacje pacjentów z COVID-19 pokazały, że zaburzenia związane z poziomem cukru we krwi wpływają poważnie na przebieg choroby.
- Nasze dane sugerują, że nowa hiperglikemia związana z COVID-19 może predysponować pacjentów do długotrwałej hiperglikemii, gorszych wyników klinicznych, przedłużonego pobytu w szpitalu i większego zapotrzebowania na wspomaganie tlenem lub na sztuczną wentylację - piszą autorzy na łamach czasopisma "Nature Metabolizm".
Wcześniejsze badania wykazały, że COVID-19 pogarsza kontrolę glukozy u diabetyków. Teraz naukowcy chcieli sprawdzić, dlaczego w przebiegu COVID-19 hiperglikemia pojawia się u tak wielu osób bez wcześniejszej cukrzycy i tak pogarsza stan pacjentów.
Jak rozwija się hiperglikemia związana z COVID-19?
U pacjentów w badanej grupie naukowcy zaobserwowali nieprawidłowości w kontrolowaniu metabolizmu glukozy. Chorzy mieli zbyt wysoki poziom insuliny we krwi, ich organizm produkował ten hormon w nadmiarze. Podwyższone stężenia odnotowano także w przypadku proinsuliny (prekursor insuliny). Bezpośrednią przyczyną tego stanu rzeczy jest upośledzenie funkcji komórek beta znajdujących się w trzustce i odpowiedzialnych za produkcję tych hormonów.
Komórki beta w trzustce są bardzo podatne na zakażenie SARS-CoV-2, ponieważ są bogato zaopatrzone w receptory ACE-2 (receptor wykorzystywany przez koronawirusa do zakażania komórek). Ponadto w wyniku zakażenia SARS-CoV-2 u niektórych chorych dochodzi do procesu zwanego "burzą cytokin", czyli do nadmiernej reakcji immunologicznej organizmu. Ogólnoustrojowe zapalenie, które temu towarzyszy, zwiększa ryzyko pojawienia się insulinooporności i hiperstymulacji komórek beta trzustki. W efekcie komórki mogą stracić kontrolę nad produkcją insuliny, co prowadzi do rozwoju cukrzycy.
- Dzięki testom klinicznym i ciągłemu monitorowaniu glikemii u pacjentów wykryliśmy zaburzenia w kontroli glikometabolicznej, insulinooporność i nieprawidłowy profil cytokin nawet u pacjentów z normoglikemią (prawidłowy poziom cukru we krwi) - piszą naukowcy.
Tego typu anomalie zaobserwowano u wielu osób nawet kilka miesięcy po wyzdrowieniu. Naukowcy uważają, że zaburzenia glikemii są prawdopodobnie jednym z objawów tzw. długiego COVID-19. Badacze zastanawiają się, czy to oznacza, że wraz z pandemią nadchodzi fala pacjentów z cukrzycą.
- To badanie jest jednym z pierwszych eksperymentów, które dowodzą, że COVID-19 ma bezpośredni wpływ na trzustkę. Okazuje się, że trzustka jest kolejnym celem wirusa mającym związek z nie tylko z ostrym przebiegiem choroby, lecz także potencjalnie ze zdrowiem ludzi w dłuższej perspektywie - podsumowuje prof. Fiorina.
Źródła: MedicalXPress.com, Nature Metabolism
