Pierwsze potwierdzone oficjalnie ognisko wirusa ptasiej grypy (HPAIV) zostało znalezione w Szkocji w 1959 roku. Był to wirus grypy typu A H5N1. Ale ta choroba zabijała zwierzęta już znacznie wcześniej. Od końca XIX wieku pojawiają się doniesienia o śmiertelnej chorobie atakującej ptaki na całym świecie - czytamy w czasopiśmie "Science". Autorami artykułu są dwaj naukowcy z Chińskiego Pierwszego Uniwersytetu Medycznego w Shandong oraz z Chińskiego Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom, którzy przestrzegają świat przed nową pandemią.
Wirusy ptasiej grypy są śmiertelnym zagrożeniem zarówno dla drobiu hodowlanego, jak i dla dzikiego ptactwa. Najbardziej narażone na infekcję są kurczaki i kaczki hodowlane, ale także ptaki wędrowne i inne dziko żyjące gatunki. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa ptasiej grypy, konieczne są zazwyczaj bardzo radykalne działania. W przypadku ferm drobiu zwykle kończy się to ubojem całego stada.
Jeden z najgroźniejszych podtypów wirusa ptasiej grypy nosi nazwę H5N8. Rozpoznany został już wiele lat temu, a w 2020 roku zabił miliony ptaków na całym świecie i to zarówno na fermach, jak i tych dziko żyjących. Według danych epidemiologicznych ogniska H5N8 są już w co najmniej 46 krajach, a w wielu regionach geograficznych epidemia rozwija się w sposób ciągły.
- Kilka podtypów wirusa ptasiej grypy (H5N1, H5N5, H5N6, H5N8) ma potencjał pandemiczny, ponieważ przekraczają barierę gatunkową, przenosząc się na ssaki, w tym na ludzi. Obecnie Eurazja oraz Afryka przeżywają falę wysoce zjadliwej epidemii ptasiej grypy. Konieczna jest ostrożność i ciągłe monitorowanie wirusa, aby uniknąć katastrofalnej pandemii - piszą badacze.
Wirus ptasiej grypy może przeskoczyć na ludzi
Po raz pierwszy podtyp H5N8 u ludzi wykryto w grudniu 2020 roku. Zakaziło się nim siedmiu pracowników fermy drobiu w południowej Rosji. Te przypadki zostały zgłoszone Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Ale wcześniej zdarzało się już, że wirus ptasiej grypy przeskakiwał ze zwierząt na człowieka, krążą bowiem różne podtypy i warianty tego patogenu. Ludzi może zakazić np. podtyp A H5N1 (wywołuje niezwykle ciężkie objawy, ma 60-procentowy wskaźnik śmiertelności), a także H5N6 i inne pokrewne (łącznie określa się je nazwą H5Ny).
Do tej pory zgłoszono do WHO łącznie 862 potwierdzone laboratoryjnie przypadki zakażenia podtypem H5N1 u ludzi, w tym 455 zgonów. Te osoby mieszkały w 17 krajach, większość pochodziła z Egiptu i Indonezji.
- Nie udokumentowano żadnego trwałego przenoszenia wirusa H5N1 lub H5N6 z człowieka na człowieka, mimo doniesień o prawdopodobnych przypadkach infekcji w wyniku bliskiego kontaktu między ludźmi - piszą naukowcy.
Jednak specjalne badania pokazały, że wariant H5N1 z kilkoma specyficznymi mutacjami w genie HA jest w stanie przenosić się między zwierzętami laboratoryjnymi poprzez kropelki oddechowe. A pewne podtypy tego wirusa są w stanie wiązać się z receptorami typu ludzkiego. Ponadto ewoluujące wciąż wirusy grypy wymieniają się genami z innymi podtypami. To wszystko wskazuje na potencjał pandemiczny wirusów H5Ny.
Jak dzieli się wirusy grypy i co oznaczają ich nazwy?
Z powodu ogromnej zmienności genetycznej wirusów grypy dzieli się je na typy (od A do D), a następnie podtypy. Spośród czterech głównych typów wirusów grypy (czyli A, B, C, D), typ A jest zwykle odzwierzęcy, a jego naturalnymi żywicielami są wodne ptaki.
Wirus grypy typu A dzieli się na różne podtypy w zależności od budowy dwóch glikoprotein wirusowych: hemaglutyniny (HA, której jest aż 18 podtypów - od H1 do H18) oraz neuraminidazy (NA, 11 podtypów, od N1 do N11). W obrębie podtypów pojawiają się kolejne klasyfikacje, w tym klady i podklady, wydzielane na podstawie podobieństwa sekwencji genów HA.
W podtypie H5N8 najgroźniejszy wydaje się być jego klad nazwany 2.3.4, który obecnie stał się dominującym rodzajem wirusa ptasiej grypy na świecie. Został po raz pierwszy wyizolowany u kaczki domowej znalezionej na tzw. mokrym targu w Jiangsu w Chinach w 2010 roku.
Autorzy artykułu w "Science", Weifeng Shi oraz George F. Gao, byli jednymi z pierwszych badaczy, którzy opisali nowego koronawirusa na początku 2020 roku.
Źródła: Science, ScienceAlert.com
