Jak odnotował brytyjski urząd regulacyjny (Medicines & Healthcare products Regulatory Agency - MHRA) do końca marca nietypowe zakrzepy krwi dotknęły 79 osób zaszczepionych AstraZenecą w Wielkiej Brytanii, przy czym 19 z nich zmarło. Nie wiadomo, czy to szczepionka bezpośrednio wywołała zakrzep, niemniej jednak uznano, że możliwe są powiązania pomiędzy tymi zdarzeniami. - Potrzebujemy jeszcze więcej badań - pisze MHRA.
Ryzyko pojawienia się nietypowych zakrzepów krwi wynosi cztery na milion, natomiast ryzyko śmierci - jeden na milion zaszczepionych osób. Jest zatem bardzo niskie.
- Niemal dwie trzecie przypadków rzadkich nietypowych skrzepów krwi zaobserwowano u kobiet. Zmarłe osoby były w wieku od 18 do 79 lat, a trzy z nich miały mniej niż 30 lat - informuje MHRA na swojej stronie.
Wszystkie odnotowane przypadki wystąpiły po pierwszej dawce, przy czym znacznie mniejsza liczba osób, które otrzymały już dwie dawki szczepionki AstraZeneca, nie pozwala jeszcze na wysnucie wniosków co do skutków ubocznych możliwych po drugiej dawce.
EMA (Europejska Agencja Leków) uznała, że nietypowe zakrzepy krwi powinny być wymieniane jako możliwy, chociaż niezwykle rzadki efekt uboczny szczepionki AstraZeneca. Niemniej jednak podtrzymała rekomendację dla tego preparatu, podkreślając, że korzyści ze szczepienia przeważają nad ryzykiem. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) mówi, że związek pomiędzy zakrzepami a tą szczepionką jest prawdopodobny, ale niepotwierdzony. Zdarzają się niezwykle rzadko, jeśli weźmie się pod uwagę, że do tej pory AstraZenecę podano około 200 mln osób na świecie.
Podkreśla się, że ryzyko śmierci w wyniku zakrzepu po szczepieniu jest niezwykle małe. Natomiast na COVID-19 umiera jedna na osiem osób w wieku powyżej 75 lat i jedna na 1000 zakażonych ciężko chorujących osób po czterdziestym roku życia - pisze BBC.
Eksperci ds. zdrowia podkreślają, że osoby, które dostały pierwszą dawkę szczepionki, powinny otrzymać drugą, chyba że dotknęły ich rzadkie zakrzepy krwi. Natomiast kobiety w ciąży oraz osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi przed szczepieniem AstraZenecą potrzebują opinii lekarza. Także długo utrzymujące się efekty uboczne szczepionki, takie jak uporczywy ból głowy, niewyraźne widzenie, splatanie, trwające dłużej niż cztery dni po szczepieniu, są powodem do niepokoju. Ponadto takie objawy jak duszności i ból w klatce piersiowej, obrzęk nóg, uporczywy ból brzucha oraz nietypowe siniaki na skórze lub punktowe okrągłe plamki poza miejscem wstrzyknięcia.
Alternatywna szczepionka dla osób przed 30. rokiem życia
Grupa doradcza ds. szczepionek (Joint Committee on Vaccination and Immunisation - JCVI) zaleciła, aby osobom w wieku od 18 do 29 lat zaproponować alternatywny preparat, jeśli jest dostępny. - Wynika to z najwyższej ostrożności, a nie z obaw dotyczących bezpieczeństwa szczepionki - zapewnia prof. Lim Wei Shen, członek JCVI.
Ponadto eksperci podkreślają, że już sam COVID-19 niesie ze sobą ryzyko pojawienia się zakrzepów, czy choroby zakrzepowo-zatorowej. - Aż u 7,8 proc. zakażonych koronawirusem pacjentów zaobserwowano skrzepy w płucach, a 11,2 proc. chorych dotknie w przyszłości zakrzepica żył głębokich (DVT) - stwierdził prof. Sir Munir Pirmohamed (przewodniczący Commission on Human Medicines - Komisja ds. Leków dla Ludzi).
Europa bardzo ostrożna
Szczepionka AstraZeneca jest stosowana obecnie w co najmniej 94 kraje świata. Większość ekspertów jest zdania, że korzyści wynikające z zaszczepienia AstraZenecą znacznie przewyższają ryzyko u starszych osób. Zauważa się bowiem, że osoby powyżej 60 roku życia są mniej podatne na zakrzepy.
W Niemczech szczepionka AstraZeneca ma dość burzliwą historię. W połowie lutego zdecydowano się tam na podawanie tej szczepionki tylko osobom poniżej 65 roku życia, ponieważ - jak stwierdzili niemieccy eksperci - dane kliniczne o skuteczności szczepień u starszych osób były niewystarczające. AstrąZenecą zaszczepiono przede wszystkim nauczycieli i personel medyczny. Większość osób w tej grupie stanowiły młodsze kobiety. Ponieważ ogólne ryzyko powstawania zakrzepów jest wyższe u kobiet, szczególnie młodych, w porównaniu ze starszymi osobami, niektórzy eksperci w tym upatrują przyczynę, dla której nietypowe skutki uboczne szczepionki zauważono najpierw w Niemczech oraz w pozostałych krajach kontynentalnej Europy.
Wielka Brytania zaczęła od szczepienia AstraZenecą starszych osób, mniej podatnych na zakrzepy.
W kwietniu Niemcy po raz kolejny zmienili zalecenia co do szczepionki AstraZeneca. Zdecydowali się nie podawać tego preparatu osobom poniżej 60. roku życia. Podobnie postąpiły Holandia, Francja, Kanada. Norwegia i Dania nie wróciły do tej szczepionki. Hiszpania zdecydowała dziś (8 kwietnia), by szczepić osoby powyżej 60. roku życia, a Belgia osoby powyżej 55.
Źródła: MHRA.gov.uk, BBC.com
