Kiedy z polskich aptek zaczęły znikać maseczki jednorazowe, a szpitale alarmować, że szybko zabraknie ich dla personelu medycznego, przyłączyliśmy się do apelu, by zrezygnować z "niepotrzebnych zakupów". Światowa Organizacja Zdrowia oficjalnie zaleca noszenie maseczek jednorazowych tylko osobom chorym (kaszlącym, kichającym) lub opiekującym się zakażonymi SARS-Cov-2. Takie samo jest stanowisko Państwowego Zakładu Higieny i większości specjalistów w naszym kraju.
Opierając się na obowiązujących informacjach, pokazywaliśmy, dlaczego maseczki nie działają (maleńkie cząsteczki swobodnie przenikają przez materiał) i udostępnialiśmy rady ekspertów, jak należy postępować, by maksymalnie ograniczać ryzyko zakażenia siebie i innych. Wśród zaleceń dla ludzi zdrowych maseczek nie było.
Przykład idzie z Azji
A jednak coś się zmieniło. Temat stał się gorący i kontrowersyjny, a różnice w rozwiązaniach oraz zaleceniach nie rysują się już w jasny sposób (Azja nosi, Europa - nie). Nawet Niemcy czy Brytyjczycy, wciąż generalnie spójni ze stanowiskiem WHO, już się nie śmieją z Chińczyków czy Koreańczyków, którzy twierdzą, że maski niewątpliwie zwalniają szerzenie się epidemii. Mówią raczej o "braku jednoznacznych dowodów" i zagrożeniu, że osoby noszące maski, nadmiernie uspokojone, zlekceważą działania najskuteczniejsze, czyli mycie rąk i ograniczanie kontaktów międzyludzkich. Tymczasem Czesi i Słowacy zdecydowali się wprowadzić bezwzględny obowiązek noszenia maseczek przez każdego obywatela w przestrzeni publicznej. Niestety, dopiero czas pokaże, czy to uzasadniona decyzja.
Więcej na ten temat:
Czechy - maseczka dla każdego (obowiązkowo)
Kilka dni temu do dyskusji włączyli się badacze z Oxfordu, Uniwersytetu Nowojorskiego i wydziału lekarskiego Uniwersytetu w Hongkongu. We wspólnym raporcie, opublikowanym w "The Lancet", apelują:
Nadszedł czas, aby rządy i agencje zdrowia publicznego wydały racjonalne zalecenia dotyczące właściwego stosowania masek na twarz, w celu uzupełnienia ich zaleceń dotyczących innych środków zapobiegawczych, takich jak higiena rąk. WHO obecnie zaleca, aby ludzie nosili maski na twarz, jeśli mają objawy oddechowe lub opiekują się kimś z objawami. Być może racjonalne byłoby również zalecenie, aby osoby przebywające w kwarantannie nosiły maski na twarz, jeśli z jakiegokolwiek powodu muszą wyjść z domu, aby zapobiec potencjalnej bezobjawowej lub przedobjawowej transmisji.
Ponadto naukowcy sugerują, że osoby z grupy ryzyka (starsze, z chorobami przewlekłymi), powinny nosić maski, jeśli to tylko możliwe. Uważają, że powszechne stosowanie maseczek należy rozważyć, jeśli tylko pozwolą na to dostawy. Zachęcają także do pilnych badań:
- pozwalających określić, jaki czas noszenia maseczek jest optymalny/bezpieczny,
- nad środkami przedłużającymi żywotność masek jednorazowych,
- nad maseczkami wielokrotnego użytku.
Nie można wciąż udawać, że tematu nie ma. Dają temu świadectwo także polscy lekarze.
Lekarze apelują
Aktualnie tak naprawdę już nie wiadomo, kto jest zakażony, a kto nie... Stąd jak najwięcej osób powinno nosić maski - nawet home made (ręcznej roboty - red.), bo chirurgicznych na pewno tyle nie mamy...
- pisze na swoim facebookowym profilu prof. Mirosław Wielgoś, kierownik kliniki w Uniwersyteckim Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka, rektor WUM i zamieszcza zdjęcie, które dobitnie dowodzi, że sam się do tych zaleceń stosuje.
Prof. Mirosław Wielgoś, rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, zaleca maseczki i sam daje przykład na Facebooku, zrzut ekranu z Facebooka, data dostępu 24.03.20
Pod petycją do Ministerstwa Zdrowia dr Magdaleny Łasińskiej - Kowary, specjalistki anestezjologii i intensywnej terapii, podpisały się już tysiące osób. Pani doktor wnosi, by urzędnicy zmienili zalecenia dotyczące maseczek i przestali rozpowszechniać szkodliwe, jej zdaniem, grafiki.
Przykłady można mnożyć.
Ale dlaczego?
Zwolennicy zasłaniania nosa i twarzy argumentują, że zalecenia higieniczne, dotyczące wirusa SARS-Cov-2 i wywoływanej przez niego choroby COVID-19, powstawały, gdy nasza wiedza o zagrożeniu była inna. Zmieniła się też sytuacja epidemiczna Polski.
Oto najczęstsze argumenty zwolenników maseczek:
- Zalecenie, by maski nosili tylko chorzy, wydaje się nie mieć większego sensu, skoro wszystko wskazuje na to, że większość osób zakażonych może infekcję przejść bezobjawowo lub mieć skąpe objawy, które łatwo pomylić z innymi chorobami grypopodobnymi. Co ważne - możliwe jest zakażenie od osoby, u której objawy jeszcze nie wystąpiły, a nawet, że zakaźność właśnie wtedy jest największa. Czyli, jeśli kryterium dla masek jest choroba, a każdy może być chory (w rozumieniu roznoszący infekcję), każdy powinien ją mieć.
- Otworki w masce są tak duże, że wirus i tak się przedostaje? To po co w ogóle ją nosić? Otwory są na wylot, więc działa to w dwie strony. Po co więc maska komukolwiek? Zwykła maska nie jest w pełni szczelna i nie o to chodzi.
- Maski nie dają pełnej ochrony, ale jakąś z pewnością. Według różnych szacunków mogą obniżać ryzyko zakażenia nawet o 30-80 proc lub przynajmniej zwalniać tempo rozprzestrzeniania się wirusa. Fakt, w oparciu o symulacje i nie do końca jasne szacunki, głównie z Azji. Rzecz w tym, że na argument -"to nie działa", także nie ma twardych dowodów.
- WHO nie popierało masek dla każdego, bo świat ich po prostu nie ma i takie zalecenia to tylko niełatwy, konieczny kompromis. Teraz apeluje o trwałe zwiększenie produkcji materiałów ochronnych i większe zapasy. Jeśli powstaną, może zmienią się zalecenia.
- Oczywiście, że izolacja i mycie rąk to najlepsze rozwiązanie. Maska jest uzupełnieniem ochrony dla tych, którzy wyjść muszą - z psem, do sklepu, do apteki, do pracy.
- Maseczka częściowo chroni przed nieświadomym przeniesieniem wirusa z dłoni w okolice ust, nosa, zwłaszcza wtedy, gdy rąk umyć nie możemy lub zapominamy o zagrożeniu. Być może wirus na różnych powierzchniach może przetrwać nawet kilka dni (więcej na ten temat).
- Nikt nie chce na tym zarobić, ani destabilizować sytuacji. Oczywiście, że najlepsze byłyby maseczki jednorazowe, ale te są potrzebne najbardziej w szpitalach. Trudno określić precyzyjnie, jaką ochronę daje maseczka wielorazowa, domowa. Warto byłoby to starannie zbadać, ale, niestety, nie mamy na to czasu. Jakaś ochrona wydaje się lepszą niż żadna.
Co na to epidemiolodzy i wirusolodzy?
Przeciwnicy maseczek przypominają, że one same mogą stać się źródłem zakażenia, jeśli będą niewłaściwie zakładane i używane. Obawiają się, że zostaną uznane za przyzwolenie wychodzenia z domu. Pewnie istnieje takie ryzyko, ale generalnie jesteśmy w ryzykownym okresie.
Bardzo nam zależało na aktualnej opinii epidemiologa czy wirusologa, zwłaszcza tych, którzy wcześniej w naszym serwisie odradzali używania maseczek. Niestety, tym razem odmówili wypowiedzi.
Aktualizacja, 01.04.20
„W apelu o powszechne stosowanie masek ochronnych z dnia 16 marca 2020 zacytowałem dosłownie prywatną opinię dr n. med. Szymona Brużewicza bez zgody Autora i bez podania jego nazwiska, za co niniejszym przepraszam."
ARTUR JURCZYSZYN
