Wirusologia to bardzo szeroka dziedzina, zajmująca się nie tylko diagnostyką i leczeniem schorzeń wywołanych wirusami, ale też epidemiologią chorób zakaźnych i szczepieniami. Nie występuje ona jako oddzielna specjalizacja medyczna, ale stanowi część dziedziny chorób zakaźnych oraz mikrobiologii lekarskiej. Wirusolodzy posiadają więc wiedzę na temat budowy i charakterystyki drobnoustrojów, a także profilaktyki zakażeń, diagnostyki i leczenia chorób wirusowych.
Wirusolog – specjalizacja
Wirusolog, jak nazwa wskazuje, jest to lekarz, który zajmuje się diagnostyką oraz leczeniem chorób, wywołanych przez wirusy. Należy zaznaczyć, że aktualnie nie ma oddzielnej dziedziny medycyny, zajmującej się wirusologią, ale nauka ta stanowi jeden z obszarów badań dwóch specjalizacji lekarskich – chorób zakaźnych oraz mikrobiologii. Aby zostać specjalistą, lekarz musi najpierw zaliczyć 6-letnie studia medyczne, zdać egzaminy dyplomowe (praktyczny oraz teoretyczny), następnie odbyć kilkunastomiesięczny staż i dopiero po tym etapie oraz po zdaniu egzaminu i pozytywnym przejściu rozmowy kwalifikacyjnej dostaje się na tzw. specjalizację z wybranej dziedziny medycyny. Specjalizacja z mikrobiologii lekarskiej trwa 4 lata, zaś z chorób zakaźnych 5 lat i tak jak wszystkie inne zakończona jest Państwowym Egzaminem Specjalizacyjnym, którego zdanie oznacza uzyskanie tytułu lekarza specjalisty z danej dziedziny. Wirusolog jest to więc określenie potoczne, określające specjalistę od chorób zakaźnych lub mikrobiologii lekarskiej.
Wirusologia w mikrobiologii lekarskiej a w chorobach zakaźnych
Podejście do wirusologii jest zupełnie inne na specjalizacjach „mikrobiologia lekarska” oraz „choroby zakaźne”.
Pierwsza z tych dziedzin skupia się na oznaczaniu wirusów, ich rozpoznawaniu, a także określaniu specyfiki tych mikroorganizmów. Mikrobiologia lekarska stanowi podstawę diagnostyki schorzeń, wywołanych wirusami oraz dalszego postępowania podczas leczenia. Nauka ta zajmuje się również określeniem lekoodporności danych mikroorganizmów. Jest to więc specjalizacja nastawiona na czynnik danej choroby oraz jego cechy.
Specjalizacja choroby zakaźne, jak nazwa wskazuje, największą uwagę przywiązuje do powstałej już choroby, m.in. wywołanej przez wirusy. Podczas kursu, lekarze uczą się na temat diagnostyki oraz leczenia schorzeń, których przyczyną są drobnoustroje.
Obie te specjalizacje są ze sobą powiązane, mikrobiolog, musi posiadać wiedzę z zakresu chorób zakaźnych, aby wiedzieć, jakie konsekwencje może wywołać dany patogen lub na podstawie objawów choroby, rozpoznać drobnoustrój, zaś specjalista od chorób zakaźnych musi znać charakterystykę szkodliwych mikroorganizmów, w tym wirusów.
Czym zajmuje się lekarz wirusolog?
Zakres badań wirusologów jest bardzo szeroki. Zajmują się oni diagnostyką oraz leczeniem chorób zakaźnych, wywołanych wirusami, ale też wieloma innymi zagadnieniami:
- Epidemiologią oraz diagnostyką wirusowych chorób tropikalnych
- Aktualną sytuacją epidemiologiczną w Polsce i na świecie
- Zasadami antybiotykoterapii chorób wirusowych
- Mikrobiologiczną diagnostyką chorób zakaźnych – sposobem pobierania i przechowywania zainfekowanego materiału genetycznego, metodami hodowli drobnoustrojów oraz ich różnicowaniem
- Szczepieniami
- Diagnostyką i leczeniem chorób wątroby oraz dróg żółciowych
- Profilaktyką, diagnostyką i leczeniem chorób AIDS oraz innych chorób wywołanych retrowirusem
- Serologią, czyli reakcją pomiędzy antygenami, a przeciwciałami
- Postępowaniem w przypadku zakażeń szpitalnych oraz zawodowych
- Zasadami postępowania z preparatami wytworzonymi z krwi oraz jej pochodnymi
- Diagnostyką oraz leczeniem chorób układu nerwowego
W jakich sytuacjach udać się do wirusologa?
W przypadku pojawiania się objawów nieznanej choroby, lekarzem pierwszego kontaktu, który powinien podjąć się diagnostyki tego schorzenia jest lekarz rodzinny i nawet jeżeli pacjent podejrzewa, że choroba ma podłoże wirusowe, powinien udać się do tego specjalisty. W większości przypadków, leczeniem choroby zajmuje się lekarz rodzinny, ale zdarza się, że odsyła on na badanie wirusologiczne. Taka sytuacja ma miejsce szczególnie w przypadku zaobserwowania nietypowych objawów u pacjenta, objawów sugerujących poważną chorobę wirusową lub gdy u pacjenta podczas badań laboratoryjnych wykryto nieprawidłowe wyniki, a nie zgłasza on żadnych dolegliwości.
Do wirusologa należy również się udać w przypadku kontaktu z osobą chorą na konkretną chorobę wirusową lub przed albo po podróży do krajów tropikalnych. Przed podróżą specjalista może zlecić szczepienie przeciwko panującym w danym miejscu na świecie chorobom, a po podróży skierować na badania kontrolne, w celu sprawdzenia czy dana osoba nie została zainfekowana.
