Maści rozgrzewające są środkiem chętnie stosowanym w domowej termoterapii.
Termoterapie, czyli metody lecznicze wykorzystujące moc ciepła lub zimna, z powodzeniem stosuje się nawet w specjalistycznym leczeniu fizykoterapeutycznym czy balneoterapeutycznym. Można się z nimi spotkać w sanatoriach czy ośrodkach spa.
Z ciepłolecznictwem mamy do czynienia w saunie, podczas zabiegów fango, okładów parafinowych czy borowinowych. Termoterapia rozgrzewająca znajduje zastosowanie w leczeniu wielu schorzeń, w tym układu oddechowego, krążenia, w chorobach reumatycznych, narządu ruchu. Pobudza układ odpornościowy, bywa pomocna nawet w odchudzaniu. Stąd zapewne popularność maści rozgrzewających, które są tanim, domowym środkiem nadającym się do leczenia ciepłem.
Maści rozgrzewające - ogólne zasady bezpieczeństwa
Większość maści rozgrzewających jest dostępna bez recepty, więc ich stosowanie jawi się jako w pełni bezpieczne dla zdrowia. Tymczasem: jest parę pułapek.
Nawet działanie pozornie tak niewinne, jak natarcie chorego miejsca maścią rozgrzewającą, może wywołać reakcje niepożądane. Poza reakcjami alergicznymi i innymi podrażnieniami skóry, istnieje ryzyko obrzęków i krwawień.
To, co raz jest korzystne, innym razem szkodzi. Usprawnienie krążenia może spowodować osłabienie drobnych naczyń krwionośnych, przyspieszyć niekorzystnie pracę układu krążenia, uaktywnić/rozsiać toczący się proces zapalny, itd.
Rozgrzewanie zmienionego chorobowo miejsca może działać umiarkowanie przeciwbólowo czy kojąco. Zarazem: to tylko leczenie wspomagające. Nie naprawi uszkodzonego stawu, nie pokona bakterii czy wirusów, nie uzupełni tkankowych niedoborów, itp. Zatem: możesz samodzielnie doraźnie wykorzystać moc ciepła (np. nacierając skronie podczas bólu głowy), ale przy dolegliwościach umiarkowanych, jeśli jesteś osobą ogólnie zdrową. Termoterapie mają wiele przeciwwskazań. Niektóre nie dotyczą akurat maści rozgrzewających lub są warunkowe. Warto jednak poradzić się lekarza, gdy planujesz stosować takie leczenie, zwłaszcza jeśli dotyczy cię któryś z poniższych problemów zdrowotnych lub stanów:
- choroby serca, zaburzenia krążenia - to, że w niektórych maści są wręcz wskazane, nie wyklucza szkodliwości w innych, więc ocenę sytuacji pozostaw specjaliście,
- alergie (reakcja uczuleniowa po zastosowaniu maści moze dotyczyć skóry, ale też np. dróg oddechowych, oczu),
- zaburzenia krzepliwości krwi, np. hemofilia,
- świeże złamania i skręcenia,
- owrzodzenia i odmrożenia,
- cukrzyca,
- miażdżyca,
- fotodermatozy,
- różne choroby skóry i zmiany skórne,
- zakrzepica lub przynależność do grupy ryzyka,
- padaczka,
- niektóre choroby psychiczne,
- niektóre choroby nowotworowe,
- ciąża.
Zapewne trudno sobie wyobrazić, że ziołowa maść rozgrzewająca, łagodząca kaszel, mogłaby wywołać przedwczesny poród w przypadku zdrowej ciąży. Zarazem: są inne, bezpieczniejsze metody polecane w tym stanie, a ewentualna reakcja uczuleniowa czy inna mogłaby spowodować problemy. Przyszła matka stosowanie wszelkich środków medycznych powinna konsultować z lekarzem.
Generalnie, zioła to także leki, które wchodzą w interakcje z innymi preparatami i nie można ich nadużywać ani dobierać bez elementarnej wiedzy medycznej.
Pamiętaj, że maści rozgrzewające niejednokrotnie są wieloskładnikowe i poza uczuciem ciepła mają czasem też inne działanie. Wówczas przeciwwskazań może być jeszcze więcej.
Maść rozgrzewająca - jak to działa?
Maść rozgrzewająca to lek stosowany i działający miejscowo. Nie tylko daje uczucie ciepła, ale działa również przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i przeciwbólowo. Zarazem: zawarte w niej substancje działają drażniąco na zakończenia nerwowe w skórze i czasem reakcja może być odwrotna. Stąd tak liczne środki ostrożności w stosowaniu, a także szeroki wybór maści na rynku. Intensywność ich działania może być bardzo zróżnicowana także dlatego, że zależy od osobniczej wrażliwości i rodzaju problemu.
Dla sportowców, dla dzieci, dla dorosłych. Stosowane doraźnie i przewlekle. Idealne podczas infekcji, zalecane przy zmianach zwyrodnieniowych. Jeśli nie zamierzasz poradzić się lekarza przy wyborze, warto porozmawiać chociaż z farmaceutą, precyzyjnie określając swoje potrzeby i problem.
Wykazuje działanie: przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe i – przede wszystkim – rozgrzewające. Dzieje się tak, ponieważ substancje czynne zawarte w preparacie drażnią zakończenia nerwowe znajdujące się na powierzchni skóry. Naczynia krwionośne rozszerzają się, co uwidacznia się w miejscu aplikacji. Zauważalne jest wtedy zaczerwienienie i lekkie pieczenie. Dzięki temu zmniejsza się stan zapalny oraz dolegliwości bólowe. Jest to doskonała maść przeciwbólowa.
Co w maści siedzi?
Jak to się dzieje, że maści działają rozgrzewająco? To zasługa zawartych w nich składników. Do popularnych należą preparaty z kamforą czy olejkami eterycznymi (np. eukaliptusowym, sosnowym, miętowym, mentolowym). Wielu osobom może nie odpowiadać ich zapach. Bywa on zbyt drażniący, szczególnie dla dróg oddechowych małych dzieci, stąd część pediatrów generalnie nie zaleca ich stosowania, uważając, że do udrożnienia nosa wystarczą choćby nebulizacje z soli fizjologicznej.
Inne składniki maści to choćby silnie rozgrzewająca kapsaicyna czy zioła, które uszczelniają zbyt rozszerzone naczynia krwionośne.
Wiele maści rozgrzewających przeznaczonych specjalnie dla sportowców, czyli osób z założenia zdrowych, ale często doświadczających bolesnych kontuzji, zawiera nie tylko substancje roślinne. Nieraz są one wzbogacone w popularne substancje przeciwbólowe i przeciwzapalne, jak ibuprofen czy ketoprofen.
Niektóre maści rozgrzewające stanowią znakomitą bazę do wykonania masażu leczniczego. Zwykle dołączona ulotka do preparatu o tym informuje.
Kiedy warto stosować maści rozgrzewające u dzieci?
Maści rozgrzewające są przeznaczone zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Stosowanie ich u tych pierwszych wciąż budzi wątpliwości, chociaż na rynku dostępnych jest wiele specjalnych preparatów i są one intensywnie reklamowane.
Nigdy nie należy stosować maści rozgrzewających przeznaczonych dla dorosłych u dziecka. Nie dość, że raczej nie pomogą (przeznaczenie jest nieco inne), to mogą wywołać poważne działania niepożądane, choćby skórne, ze strony układu oddechowego, itp.
Specjalne maści są przeznaczone już dla dzieci, które ukończyły sześć miesięcy, chociaż są i takie od drugiego, trzeciego czy szóstego roku życia. Koniecznie przeczytaj ulotkę, by upewnić się, że preparat jest przeznaczony dla dziecka w wieku twojego. Warto wiedzieć, że zdaniem części lekarzy nawet zdrowe niemowlęta czy dzieci do trzeciego roku życia nie powinny mieć kontaktu z substancjami potencjalnie drażniącymi. Mogą one choćby ujawnić alergie. Zarazem: wiele maluchów doskonale reaguje na olejki eteryczne i maści. Pomagają im one zasnąć i się wyciszyć, nie powodując żadnych skutków ubocznych.
Wspomagająco, w przypadku infekcji sezonowych i kaszlu, profilaktycznie: gdy dziecko zmarzło, wydaje ci się "niewyraźne", rozluźniająco, przy masażu - to najczęstsze zastosowania maści rozgrzewających dla dzieci.
Pamiętaj, że w przypadku niemowląt stan dziecka może się szybko zmienić, pogorszyć, stąd leczenie nawet pozornie banalnych chorób zwykle wymaga nadzoru lekarza. Zwykły katar, gdy utrudnia przyjmowanie pokarmów, grozi odwodnieniem.
Sprawdź, ile płynów potrzebuje twoje dziecko
Maści rozgrzewające dla dorosłych
Najczęstsze zastosowania maści rozgrzewających u dorosłych:
- bóle mięśni - po wysiłku, przetrenowaniu, po drobnych urazach, "naciągnięciu" mięśnia,
- ból zwyrodnieniowy (pleców, kolana),
- bóle stawów, ale raczej związane z ich sztywnością (np. związaną z wiekiem). Ostre stany bólowe należy wcześniej skonsultować z lekarzem,
- neuralgie,
- rwa kulszowa,
- choroby nerek - dla pęcherza moczowego przewidziano wspomagająco nasiadówki, nerkom czasem pomagają maści. Warto jednak uzgodnić to z lekarzem prowadzącym, nefrologiem czy urologiem,
- infekcje dróg oddechowych (np. zapalenie oskrzeli, zatok, katar). Jeśli stosujesz maść rozgrzewającą, żeby uporać się z kaszlem, warto potem zastosować oklepanie pleców.
