Płeć mózgu: co to znaczy?
W 1989 roku, za sprawą publikacji Anne Moir i Davida Jessela, ogromną popularność zdobył termin ''płeć mózgu''. Co to takiego? Autorzy książki, zatytułowanej ''Płeć mózgu'', określili tym mianem biologiczne uwarunkowanie odmienności między kobietami a mężczyznami, wynikające w dużej mierze z różnic w budowie żeńskiego i męskiego mózgu. Różnice te istnieją i nie sposób ich kwestionować, a wykształcają się w życiu płodowym. Do siódmego tygodnia od poczęcia płód ma mózg żeński, później, pod wpływem działania hormonów, narząd ten podlega procesowi maskulinizacji u mężczyzn (nie później, niż do 12. tygodnia ciąży). W efekcie tych działań męski mózg jest zazwyczaj o około 9 procent większy od mózgu kobiecego. Nie powoduje to jednak różnicy w liczbie neuronów, czyli komórek nerwowych tworzących mózg. Jest ona porównywalna w mózgu żeńskim i męskim, po prostu u kobiet neurony są umieszczone gęściej.
Wielkość nie jest jednak jedyną różnicą w budowie mózgu żeńskiego i męskiego. Mózg kobiety zawiera więcej substancji szarej, zaś mózg mężczyzny – więcej substancji białej oraz płynu mózgowo-rdzeniowego. Zbudowana z substancji szarej kora mózgowa w mózgu kobiety jest grubsza o około pół milimetra. Ponadto jest bardziej pofałdowana, co świadczy o tym, że jest jej więcej. A warto wiedzieć, że to w substancji szarej odbywa się przetwarzanie informacji. Z reguły kobiety mają również więcej istoty szarej w tych częściach mózgu, w których mieszczą się neurony lustrzane, odpowiedzialne za rozpoznawanie emocji i nastrojów innych osób. W mózgach mężczyzn z kolei istota szara występuje liczniej w ciele migdałowatym, które najprawdopodobniej odpowiada za regulację negatywnych emocji, takich jak lęk czy agresja.
Różnice w budowie mózgów ze względu na płeć, dotyczą też symetrii narządu. Widoczne to jest zwłaszcza w płatach skroniowych, gdzie u mężczyzn zakręty skroniowe wykazują znaczącą asymetrię, zaś u kobiet są niemal identyczne.
Płeć mózgu: badania
Jakie znaczenie ma płeć mózgu? Badania, które wciąż są prowadzone, wzbudzają wiele emocji, również dlatego, że ludzki mózg jest dla nas ciągle najbardziej zagadkowym narządem ludzkiego ciała. Rozwój technologii i metod badawczych pozwala na nieustanne poszerzanie wiedzy w tym zakresie, jednak wiele z badań może jedynie potwierdzić lub podważyć stawiane przez naukowców hipotezy. Przeanalizowano na przykład skany mózgów wykonane u zdrowych osób w wieku od 22 do 35 lat. Na tej podstawie potwierdzono istnienie różnic, dotyczących objętości kory mózgowej w poszczególnych rejonach mózgu w zależności od płci. Szacuje się, że różnice te mają znaczący wpływ na procesy poznawcze, decyzyjne i inne, zachodzące w mózgu. Na przykład za aktywność werbalną kobiet odpowiadają obie półkule mózgu, gdy tymczasem u mężczyzn aktywna jest w tym procesie tylko lewa półkula mózgu. Z uwagi na zaangażowanie prawej półkuli u kobiet w funkcje językowe, znacznie gorzej wypadają funkcje przestrzenne, za które ta półkula jest również odpowiedzialna.
Zobacz też: Sapioseksualizm: preferencja seksualna, która staje się coraz bardziej popularna
Płeć mózgu: jak sprawdzić?
Skoro stwierdzono, że istnieje płeć mózgu, jak sprawdzić, jaką płeć ma nasz mózg? Wraz z publikacją książki ''Płeć mózgu'' popularność zdobył test, który pozwala określić, w jakiej mierze męski lub kobiecy jest nasz umysł. Warto jednak pamiętać, że mimo różnic w budowie mózgu kobiety i mężczyzny, można mieć cechy umysłu charakterystyczne dla płci przeciwnej. Nie świadczy to o niezgodności płci biologicznej z płcią mózgu, a jedynie o androgynii (obupłciowości) mózgu, która jest zjawiskiem pożądanym, coraz bardziej powszechnym, a ponadto pozytywnie wpływającym na zdrowie psychiczne i kreatywność.
Płeć mózgu: psychologia definiuje cechy charakterystyczne dla danej płci
Rozpatrując płeć mózgu, psychologia określa cechy charakterystyczne dla poszczególnych płci, podkreślając jednakże, że korzystne jest występowanie odstępstw od stereotypów. Męski umysł, wykazujący również cechy typowe dla mózgu kobiecego, bądź odwrotnie – mózg kobiecy z cechami męskimi, definiowany jest jako mózg androgyniczny, dający szansę na pełniejszy rozwój i większą odporność psychiczną. Badania wykazały, że np. mężczyźni, którzy postępują zgodnie z męskimi wzorcami zachowań, zdecydowanie częściej cierpią na depresję, czują się samotni i pozbawieni więzi społecznych z innymi, mają też tendencję do nadużywania substancji psychoaktywnych. Tymczasem osoby androgyniczne nie są w takim stopniu narażone na wpływ norm płciowych, jak inni. Dlatego od najmłodszych lat warto unikać skrajnych stereotypów i słuchać własnej intuicji – pamiętajmy, że mózg jest plastyczny, a jego praca jest uwarunkowana nie tylko czynnikami genetycznymi, ale także środowiskowymi.
Płeć mózgu: rozpoznanie bez testów jest możliwe
Określając płeć mózgu, rozpoznanie można przeprowadzić na podstawie typowych dla poszczególnych płci zdolności, ustalonych statystycznie, przez porównywanie przeciętnych mężczyzn z przeciętnymi kobietami. Bogatsze słownictwo, lepsza pamięć wzrokowa, lepszy słuch, wyczulenie na bodźce zmysłowe czy zdolność zapamiętywania większej ilości przypadkowych informacji charakteryzują zazwyczaj mózg kobiecy. Z kolei gorszy słuch, lepsze wyczucie perspektywy, wyobraźnia przestrzenna, większa pewność siebie, dążenie do współzawodnictwa czy zapamiętywanie informacji tworzących spójną całość lub mających jakieś znaczenie, to cechy typowe dla mózgu męskiego. Pamiętajmy jednak, że posiadanie cech charakterystycznych dla obu płci nie tylko nie jest niczym złym, ale wręcz jest pożądane ze względu na większe możliwości własnego rozwoju oraz zdrowie psychiczne.
Zobacz też: "Drugi mózg" w jelitach mógł wyewoluować, zanim pojawił się prawdziwy mózg
