Chrząstka stawowa to specyficzna odmiana tkanki łącznej. Zbudowana jest ona z fibroblastów - osteocytów i chondrocytów. Co robi? Przede wszystkim amortyzuje i umożliwia ruch w stawie. Wykazuje wysoką odporność na ścieranie się, dlatego im starsi jesteśmy, tym jest słabsza. Dlatego właśnie osoby starsze są bardziej narażone na urazy czy problemy ze stawami.
Czasem zdarza się, że chrząstka zanika całkowicie. Kiedy zaczyna jej brakować, przestrzeń między stawami wypełnia tkanka włóknisto-chrzęstną. Nie posiada ona naczyń krwionośnych ani struktur nerwowych. Tym samym odżywianie chrząstki i stawu spada na płyn stawowy i sąsiednie warstwy, które znajdują się pod chrząstką.
Do uszkodzenia chrząstki stawowej może dojść z wielu powodów. Zazwyczaj zmiany jej obrębie są konsekwencją nagromadzenia mikrourazów. Jak do nich dochodzi? Zazwyczaj szkodzi aktywność fizyczna uprawiana bez odpowiedniego przygotowania. Warto jednak zaznaczyć, że ruch w tym dobrym słowa znaczeniu, dobrany do możliwości, regularny, ale rozsądny, to najlepszy sposób, aby nie tylko odżywić chrząstkę stawową, ale przede wszystkim ją wzmocnić.
Do uszkodzenia chrząstki może doprowadzić niedoleczona kontuzja stawu, ciała obcego w stawie lub przez uszkodzenie wiązadeł i ścięgien. Czasem zdarza się, że uszkodzenie to konsekwencja nieudanych zastrzyków dostawowych, a także artroskopii zwiadowczej przeprowadzonej przez osobę, która ma małe doświadczenie lub po prostu nie do końca wie jak wykonać zabieg.
Do uszkodzenia chrząstki może dojść także wskutek chorób metabolicznych, dysplazji, jałowej martwicy kości, zaburzenia wydzielania wewnętrznego, neuropatie, choroby wirusowe i genetyczne.
Trzeba także pamiętać, że zmiany w obrębie chrząstki stawowej i jej zanik czy uszkodzenie to naturalny proces i postępuje wraz z wiekiem. Jednak to, jak szybko będzie zachodził, zależy także od stylu życia. Zmiany pojawiają się wcześniej u osób otyłych, stosujących niezdrową dietę oraz unikają ruchu.
Chrząstkę stawową można odbudować na dwa sposoby operacyjnie lub z pomocą leków. Przy bardzo dużych zmianach wszczepia się w uszkodzone miejsce fragment chrząstki pobrany wcześniej z innego miejsca. Czasem z pobranego fragmentu udaje się "wyhodować" nową chrząstkę i umieścić w chorym stawie.
Nieoperacyjne metody doskonale sprawdzają się u sportowców oraz osób cierpiących na zwyrodnienia chrząstki stawowej spowodowane wiekiem. Nowoczesne leki pozwalają opóźnić proces ścierania się stawów. Jednak - zwłaszcza w przypadku sportowców - leki to za mało. W ich przypadku konieczna jest także fizjoterapia. W leczeniu uszkodzonej chrząstki stawowej stosuje się także:
Dodatkowo zaleca się przyjmowanie preparatów, zawierających:
Trzeba sobie zdawać sprawę, że okres odbudowy jest długotrwały i nigdy nie ma gwarancji, że uda się uzyskać stan sprzed uszkodzenia. Nadzieją na pacjentów może być terapia genową, hormonalną lub bisofosfolanami.