Grasica obok węzłów chłonnych czy śledziony zaliczana jest do układu immunologicznego człowieka. Znajduje się tuż za mostkiem. Jej rozwój zaczyna się jeszcze w życiu płodowym i trwa do około drugiego roku życia. Wtedy też osiąga swoją maksymalną wielkość, czyli 15 gramów. Po tym czasie w okresie dojrzewania i pod wpływem działania hormonów płciowych zaczyna zanikać zmieniając się w tkankę tłuszczową. U dorosłej osoby grasica ma zaledwie 5 gramów.
Grasica - jakie pełni funkcje w organizmie?
Ten niewielkie gruczoł kontroluje działanie układu odpornościowego. To właśnie grasica odpowiada za rozwój tzw. obwodowych tkanek limfatycznych, czyli węzłów chłonnych i śledziony. To także w niej dojrzewają limfocyty T (limfocyty grasicozależne, to białe krwinki, które jako pierwsze aktywowane są do walki z zagrożeniem).
Za sprawą grasicy z organizmu usuwane są tzw. autoreaktywne limfocyty, które mogłyby zacząć atakować i niszczyć komórki i tkanki organizmu, a pozostają tylko te, które potrafią prawidłowo rozpoznać obce tkanki. Wyselekcjonowane i właściwe limfocyty gromadzone są później w śledzionie czy węzłach chłonnych.
Grasica - co może zaburzyć jej działanie?
Gruczoł te jest stosunkowo delikatny i bardzo łatwo można zaburzyć jego działanie. Co szkodzi grasicy? Przede wszystkim stres, antybiotyki, antykoncepcja hormonalna - zwłaszcza ta na bazie estrogenów - czy przyjmowanie niektórych leków, np. steroidów. Na jej działanie mają wpływ także używki takie jak alkohol, papierosy czy narkotyki. Zdarza się, że te czynniki przyczyniają się do rozrostu gruczołu i tworzeniu się zmian, także o charakterze nowotworowym.
W niektórych przypadkach jej rozrost może mieć związek z miastenią, czyli chorobą autoimmunologiczną, która prowadzi do osłabienia mięśni. Czasem przerost grasicy pojawia się u pacjentów z:
- toczniem układowym,
- nadczynnością tarczycy,
- niedokrwistością aplastyczną,
- grasiczakiem - to nowotwór grasicy, który rozwija się z nieznanych przyczyn. Co gorsza, bardzo często zdarza się, że nieprawidłowe działanie tego gruczołu dokrewnego wywołuje i daje objawy, które wcale nie sugerują nowotworu, tym samym u osób z grasiczakiem bardzo często rozpoznaje się reumatoidalne zapalenie stawów czy miastenię. Najwięcej przypadków choroby diagnozuje się u osób między 40 a 60 rokiem życia. Do najbardziej charakterystycznych objawów tego nowotworu należą problemy z układem oddechowym (kaszel, duszności i inne problemy z oddychaniem); ból w klatce piersiowej oraz obrzęk twarzy i szyi.
- chłoniakiem - to nowotwór układu chłonnego, schorzenie prowadzi przede wszystkim do powiększenia węzłów chłonnych oraz wątroby. Choć wszystkie chłoniaki zaliczane są do zmian o charakterze złośliwym, to skala złośliwości jest różna. Mimo że medycyna nie potrafi jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, co przyczynia się rozwoju chłoniaka, to przypuszcza się, że ogromne znaczenie mogą mieć czynniki środowiskowe, tj. kontakt z toksynami, infekcja wirusowa (np. wirusem Ebstina Barr ( EBV) - szczególnie chłoniaki Burkitta, ludzki wirus niedoboru odporności (HIV), ludzki wirus herpes typ 8 (HHV-8), wirus zapalenia wątroby typu C (HCV), infekcja bakteryjna, choroby autoimmunologiczne (toczeń trzewny układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Hashimoto), zaburzenia odporności - zarówno wrodzone, jak i nabyte, chemioterapia - zwłaszcza, gdy była łączona z radioterapią.
Zdarzają się także schorzenia, w których gruczoł całkowicie zanika. Należą do nich:
- zespół di Georga - to choroba uwarunkowana genetycznie. Uszkodzenie w obrębie 22 pary chromosomów wywołuje szereg wad wrodzonych, choroba diagnozowana jest 1 na 4000-5000 urodzeń i prowadzi do zaburzeń układu immunologicznego i sercowo-naczyniowego, powoduje także niedorozwój umysłowy oraz anomalie w wyglądzie chorego.
- zespół SCID - to tzw. ciężkie złożone niedobory odporności, potocznie: bubble baby disease. Zespół SCID to grupa chorób o podłożu genetycznym, które prowadzą przede wszystkim do uszkodzenia i zaburzenia funkcjonowania układu odpornościowego. Osoby z tym schorzeniem są dużo bardziej podatne na zakażenia wirusowe, bakteryjne i grzybicze. Nieleczona choroba prowadzi do śmierci nim dziecko skończy dwa lata. W niektórych przypadkach skuteczny okazuje się przeszczep szpiku. Od pewnego czasu stosuje się także terapię genową.
