Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Humoralna reakcja immunologiczna organizmu to jeden z mechanizmów odpornościowych, które pozwalają nam radzić sobie ze szkodliwymi czynnikami. Odporność możemy podzielić na nieswoistą i swoistą. Odporność humoralna należy do odporności swoistej. Aby zrozumieć mechanizm humoralnej odpowiedzi immunologicznej, trzeba prześledzić całą drogę reakcji odpornościowej organizmu.
> Zobacz: UKŁAD IMMUNOLOGICZNY (ODPORNOŚCIOWY) - funkcje, budowa i najczęstsze dolegliwości
Odporność nieswoista - pierwsza przeszkoda dla patogenów
Odporność nieswoista to pierwsza linia obrony organizmu. Ma za zadanie nie dopuścić do wniknięcia szkodliwego czynnika. Jeśli już do tego dojdzie, może zneutralizować patogen, żeby nie zdążył nam zaszkodzić. Podstawowym mechanizmem odporności nieswoistej jest skóra. Stanowi barierę mechaniczną dla groźnych czynników. Ważną rolę odgrywa pot, którego kwaśny odczyn zabija wiele bakterii. Tylko przerwanie powłoki skórnej, czyli zranienie, umożliwia patogenom wniknięcie do organizmu przez skórę.
> Przeczytaj: Dobra profilaktyka - dieta wspierająca odporność
Inną barierą są błony śluzowe. Na powierzchni śluzówek (np. w układzie pokarmowym czy oddechowym) znajduje się lizozym, enzym, który rozkłada ściany komórkowe dużej części bakterii; zawiera się między innymi we łzach i w ślinie. Drobnoustroje potrafi pokonać także niskie pH żołądka. Oprócz tego na straży odporności nieswoistej stoją neutrofile (neutrocyty) i makrofagi, leukocyty, które "pożerają" patogenne czynniki (fagocytują je).
Odporność swoista - jeśli pierwsza pomoc zawiedzie
Gdy odporności nieswoistej nie uda się przeszkodzić szkodliwym czynnikom, do akcji wkracza odporność swoista. Wtedy organizm zaczyna walczyć przeciwko konkretnemu przeciwnikowi. Rozpoznaje go na podstawie antygenu, czyli substancji, która znajduje się na powierzchni danego czynnika, na przykład wirusa. Antygen to cecha charakterystyczna danej komórki. Organizm powinien rozpoznawać własne antygeny, odróżniać je od antygenów obcych i reagować jedynie na "intruzów".
Jak przebiega swoista reakcja odpornościowa? Na początku makrofagi, ostatni element reakcji nieswoistej, prezentują antygeny poprzez umieszczenie nie do końca zniszczonych elementów patogenu na swojej powierzchni. Białe krwinki, limfocyty, dzięki specjalnym receptorom rozpoznają "tożsamość" antygenu.
To, czy antygen jest obcy i że odpowiedź immunologiczna jest potrzebna, oceniają limfocyty pomocnicze (tzw. T-helper, w skrócie Th). Limfocyty pomocnicze muszą zadziałać, żeby doszło do swoistej odpowiedzi immunologicznej. Następnie nadzorują jej przebieg.
Gdy dojdzie do kontaktu antygenu z Th, te ostatnie zaczynają wytwarzać interleukiny. Interleukiny z kolei oddziałuję na limfocyty cytotoksyczne (Tc) i limfocyty B, które odpowiadają namnażaniem się. Namnażają się tylko limfocyty mające receptory, które pasują do atakującego antygenu.
Następny krok - odpowiedź komórkowa lub odpowiedź humoralna
Proces swoistej odpowiedzi odpornościowej może pójść w dwóch kierunkach. Jeden z nich to odpowiedź komórkowa, czyli tzw. odporność komórkowa. W przebiegu odpowiedzi komórkowej zabijane są komórki, które mają rozpoznane przez limfocyty antygeny. Mogą to być obce lub własne komórki, na przykład zainfekowane wirusem lub te, które dotknęły zmiany nowotworowe. W odpowiedzi komórkowej główną rolę pełnią limfocyty cytotoksyczne. Inny rodzaj odpowiedzi do odpowiedź humoralna.
Co to jest humoralna reakcja immunologiczna organizmu?
Humoralna reakcja immunologiczna (odporność humoralna, odpowiedź humoralna) polega na wytworzeniu przeciwciał, które mają walczyć z rozpoznanym antygenem. Przeciwciała, czyli immunoglobiny, to białka, które mają zdolność wyeliminowania antygenu. Podczas odpowiedzi humoralnej limfocyty B namnażają się i dzielą - w ten sposób powstaje mnóstwo limfocytów, które wiedzą, jakiego przeciwciała potrzebuje organizm.
Limfocyty B, które po podzieleniu się tworzą mnóstwo przeciwciał, to plazmocyty. Te limfocyty B, które przeciwciał nie produkują, stanowią komórki pamięci immunologicznej. Jeśli dany antygen pojawia się w organizmie po raz pierwszy, uruchamia się pierwotna odpowiedź immunologiczna. Jeżeli zaś pojawił się już kiedyś, zostaje dzięki komórkom pamięci prędko rozpoznany - reakcja organizmu jest błyskawiczna, a liczba przeciwciał znacznie większa, dzięki czemu nie dochodzi do zachorowania. Ten proces to wtórna odpowiedź immunologiczna.
A co, jeśli odpowiedź humoralna szwankuje?
Nieprawidłowo działająca humoralna reakcja immunologiczna skutkuje o wiele większą podatnością organizmu na wszelkie infekcje i choroby. Odporność humoralna może zostać obniżona przez chemioterapię oraz niektóre leki. Bardzo negatywnie wpływa na nią także wirus HIV - atakuje układ immunologiczny i znacznie go upośledza. Nieprawidłową reakcję układu odpornościowego mogą powodować alergie - w ich wyniku organizm walczy z substancjami, które wcale nie są antygenami. Procesy immunologiczne uszkadzają również choroby z autoagresji. Schorzenia autoimmunologiczne powodują, że układ odpornościowy niszczy komórki własnego organizmu.
