Foniatra jest zarazem otolaryngologiem (laryngologiem) i najczęściej też audiologiem (specjalista leczący zaburzenia słuchu), gdyż foniatria to dział medycyny w obrębie otolaryngologii, a nieprawidłowości mowy często są skutkiem zaburzeń słuchu. Aktualnie foniatrię i audiologię się łączy, by specjalista mógł szerzej ocenić problem pacjenta i pomóc mu w obu problemach - z mową i słuchem.
Do foniatry trafiają nie tylko pacjenci, u których obserwuje się wrodzone zaburzenia mowy czy nieprawidłowości rozwojowe. Choroby krtani albo nieprawidłowe funkcjonowanie strun głosowych (np. w wyniku przewlekłych infekcji, zmian nowotworowych, zabiegów chirurgicznych, etc.) także są podstawą do konsultacji foniatrycznej, a kłopoty z mową i głosem to skutek najróżniejszych patologii w obrębie choćby górnych dróg oddechowych: gardła, krtani, jamy ustnej, w tym języka, i nosa.
Warto pamiętać, że zwykła chrypka, gdy utrzymuje się przez dłuższy czas, może być objawem poważnych zmian chorobowych. Wówczas konieczna jest konsultacja u specjalisty. Foniatra, w razie potrzeby, może zalecić szczegółową diagnostykę, również w celu wykluczenia ewentualnych zmian nowotworowych.
Pacjenci do foniatry (audiologa) bywają kierowani przez lekarza pierwszego kontaktu, ale najczęściej przez specjalistę laryngologa. Konkretne dolegliwości, które są wskazaniem do konsultacji, to:
Wiele z tych objawów jest bezpośrednim wskazaniem do klasycznej konsultacji laryngologicznej, ale z pewnością poradzi sobie z nimi także foniatra, zwłaszcza wtedy, gdy ustalenie przyczyny u laryngologa napotkało na trudności.
Niejednokrotnie przyczyną problemów z mową i innych nie jest źródło laryngologiczne: czasem to objaw zaburzeń neurologicznych czy uszkodzenia OUN. Nawet wtedy, gdy przyczyna wydaje się znana, warto skonsultować się jednak u foniatry. Dzieci z zaburzeniami rozwojowymi także miewają problemy foniatryczne, zaburzenia mogą mieć charakter złożony, a poza tym foniatra przy problemach porażeniowych, z wiotkością krtani, nieprawidłowościami funkcji mięśni czy nerwów, także może wspomóc leczenie, choćby w zakresie rehabilitacji aparatu mowy, wskazania potrzeby leczenia neurologopedycznego etc.
Problemy z mówieniem mogą pojawić się z bardzo wielu powodów. Czasem wynikają one z wady anatomicznej, są wynikiem pewnych predyspozycji, dzięki którym w określonych sytuacjach mowa przestaje być płynna (dotyczy to przede wszystkim jąkania), niekiedy też pojawiają się wskutek choroby, np. u pacjentów po udarze lub są jej objawem zaburzeń ze spektrum autyzmu.
Najczęściej do zaburzeń mowy zalicza się:
Lekarz audiolog foniatra nie tylko, że może zlecić szereg badań pozwalających ocenić mowę i słuch, a także je przeprowadzić w gabinecie, niejednokrotnie może także wykonywać proste zabiegi, np. punkcję czy usunięcie czopu woskowinowego z ucha. Poradnie foniatryczne niejednokrotnie funkcjonują przy szpitalach. Wówczas na zabiegi poważniejsze kieruje foniatra, a bywa, że sam je wykonuje już w warunkach hospitalizacji. Przykładowe zabiegi laryngologiczne, po których mogą ustąpić problemy foniatryczne:
Lekarz foniatra czasem dobiera też aparaty słuchowe i uczy ich prawidłowego zakładania.
Laryngolog, okulista, kardiolog i inni, czyli ABC specjalności lekarskich
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!