Neonatolog opiekuje się dziećmi w wieku noworodkowym. Ocenia prawidłowość rozwoju, rozpoznaje ewentualne wady wrodzone i schorzenia typowe dla najmłodszych pacjentów. Najczęściej mamy z nim kontakt w szpitalu, zaraz po przyjściu na świat. Potem jego zadania zazwyczaj bez problemu przejmuje pediatra. Bywa zresztą, że od początku dziecko jest pod opieką pediatry, bo ten także ma kompetencje, by ocenić wstępnie stan ogólny noworodka i wychwycić ewentualne nieprawidłowości. Niejednokrotnie kilkudniowe dzieci są konsultowane także przez pediatrów w rejonie. Z drugiej strony obowiązuje zasada, że im młodszy pacjent, tym wskazana większa ostrożność i wszelkie wątpliwości, bądź objawy chorobowe, najchętniej wyjaśniane są w warunkach hospitalizacji, pod nadzorem wyspecjalizowanego zespołu lekarskiego.
Neonatolog i wcześniaki
Dla neonatologów przewidziane są zadania specjalne.Neonatolodzy często pomagają wcześniakom, czyli dzieciom urodzonym przed 37. tygodniem ciąży (zgodnie z definicją wcześniactwa Światowej Organizacji Zdrowia), poradzić sobie poza organizmem matki i dogonić rozwojowo rówieśników urodzonych o czasie. Specjaliści ci pracują na oddziałach patologii noworodka, czy intensywnej opieki medycznej. Odpowiadają za stworzenie maksymalnie dobrego środowiska zastępczego wcześniakom, które nie mogą jeszcze samodzielnie funkcjonować, głównie w zakresie:
- oddychania,
- odżywiania,
- krążenia,
- utrzymania właściwej ciepłoty ciała,
- obrony przed patogenami.
Najczęściej neonatolodzy w tym celu wykorzystują najnowocześniejszy sprzęt medyczny, ale sprawdzają się też proste, skuteczne metody aktywizujące, choćby kangurowanie. To metoda wspierania wcześniaków oparta na bliskości i dotyku (brzuszek do brzuszka), która nie tylko pozwala rodzicom i ich maleńkim dzieciom na kontakt i relację, ale także stabilizować parametry dziecka. Dowiedziono, że dziecku przytulonemu do rodzica reguluje się ciśnienie, rytm serca, temperatura etc. Oczywiście, w przypadku skrajnych wcześniaków, w złym stanie, kangurowanie nie jest możliwe od razu - to między innymi neonatolodzy oceniają, kiedy można włączyć taką formę terapii. Jest stosowana coraz wcześniej. Kiedyś taki kontakt był znacznie odkładany w czasie ze względu na ryzyko zakażeń (najmłodsze dzieci mają zwykle znacznie osłabiony układ immunologiczny). Dziś wypracowano procedury, które pozwalają minimalizowanie zagrożeń przy maksymalnym wykorzystaniu korzyści z kontaktu wcześniaka z drugim człowiekiem.
Największym wyzwaniem jest leczenie tzw. skrajnych wcześniaków, czyli dzieci urodzonych między 28., a 32. tygodniem ciąży i bardzo skrajnych wcześniaków - pomiędzy 22. a 28. tygodniem ciąży. Poród przed 22. tygodniem uważany jest za poronienie. 245 g to waga urodzeniowa najmniejszego wcześniaka na świecie, który przeżył (więcej na ten temat).
Opieka kompleksowa
Rokowania w przypadku wcześniaków, zwłaszcza skrajnych, są niepewne. Dzieci urodzone przed terminem niejednokrotnie mają problemy neurologiczne, częściej łapią infekcje, wymagają leczenia kardiologicznego i kardiochirurgicznego (np. z powodu niedomknięcia przewodu Botalla - wada wrodzona, która występuje samodzielnie lub w zespole innych problemów krążeniowych), mają nieprawidłowe napięcie mięśniowe, problemy ze ssaniem, rozwijają się nieharmonijnie.Większość wcześniaków nadrabia zaległości w stosunku do rówieśników do ukończenia pierwszego roku życia, ale wymagają w tym czasie (a nieraz znacznie dłużej) szczególnego nadzoru i traktowania. Przykładowo: wiele wcześniaków, nawet tych, które urodziły się niewiele przed czasem, częściej niż pozostałe dzieci ma anemię, stąd wskazana jest kontrolna morfologia czy badanie poziomu żelaza. Do oceny ich rozwoju stosuje się tzw. wiek korygowany, uwzględniający te brakujące tygodnie, których nie spędziły w łonie matki.
Poradnia neonatologiczna i ośrodki wczesnej interwencji
Neonatolodzy konsultują najmłodszych pacjentów po wyjściu ze szpitala w poradniach neonatologicznych, a także w ośrodkach wczesnej interwencji, gdzie dzieci wymagające szczególnej troski są objęte opieką do ukończenia 7 lat. Neonatolodzy zajmują się najmłodszymi pacjentami i konsultują ich (lub przekazują pod opiekę) z kardiochirurgami dziecięcymi, neurologami, rehabilitantami czy neurologopedami. Nowoczesna neonatologia daje szansę na prawidłowy rozwój w przyszłości nawet dzieciom urodzonym wiele tygodni przed czasem, o wadze urodzeniowej wyraźnie poniżej kilograma.
Zdecydowanie więcej na ten temat w serwisie www.edziecko.pl
Immunolog, diabetolog, reumatolog i inni, czyli ABC specjalności lekarskich
