Endokrynolog to lekarz, który zajmuje się chorobami układu wydzielania wewnętrznego, zwanego też endokrynnym albo dokrewnym. Nieprawidłowe funkcjonowanie tego układu skutkuje różnego rodzaju zaburzeniami hormonalnymi, co przekłada się na funkcjonowanie całego organizmu. Leczeniem jakich chorób zajmuje się lekarz tej specjalizacji i kiedy warto się do niego udać?
Endokrynologia – czym jest?
Endokrynologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się funkcjonowaniem układu dokrewnego, czyli takiego, który składa się głównie z gruczołów dokrewnych oraz komórek, które kontrolują wydzielanie hormonów. Do gruczołów dokrewnych zalicza się tarczycę, przysadkę mózgową, trzustkę, jajniki, jądra, nadnercza oraz przytarczyce. Gruczoły są odpowiedzialne za produkcję hormonów, które wydzielane są do krwi i rozprowadzane po całym organizmie. Hormony mają z kolei za zadanie regulować procesy metaboliczne, które zachodzą w organizmie. Jeśli układ dokrewny funkcjonuje prawidłowo, gruczoły wydzielają odpowiednie ilości hormonów, natomiast zaburzenia hormonalne mogą świadczyć o schorzeniach gruczołów dokrewnych. Wydzielanie nieodpowiednich ilości hormonów może być związane również z rozwojem guzka lub zmiany o charakterze nowotworowym w obszarze któregoś z gruczołów.
Endokrynolog – jakimi schorzeniami się zajmuje?
Lekarz endokrynolog zajmuje się diagnostyką oraz leczeniem wszystkich chorób związanych z funkcjonowaniem gruczołów dokrewnych. Do najbardziej popularnych chorób układu dokrewnego zalicza się między innymi:
- Nadczynność i niedoczynność tarczycy
- Choroba Hashimoto
- Nadczynność, niedoczynność przytarczyc
- Nadczynność, niedoczynność przysadki mózgowej
- Choroba Cushinga
- Akromegalia
- Nniedoczynność nadnerczy
- Zespół Conna
- Zaburzenia miesiączkowania
- Zaburzenia płodności
- Zespoły androgenne powodujące na przykład trądzik czy łysienie
- Ginekomastia
- Guzy w obrębie gruczołów dokrewnych.
Endokrynolog – przebieg wizyty
Zwykle wizyta u endokrynologa rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego. Specjalista pyta przede wszystkim o dolegliwości, na jakie cierpi pacjent. Ważne jest również to, jakie leki przyjmuje, gdyż zaburzenia poziomu hormonów mogą być spowodowane nie chorobą, ale zażywaniem niektórych substancji wpływających na pracę gruczołów dokrewnych. Następnie lekarz zleca wykonanie badań, przede wszystkim badań krwi, które mają na celu oznaczenie poziomu hormonów we krwi oraz ocenę ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Podstawowe badania krwi jakie są przeprowadzane na początku to morfologia, badanie poziomu hormonów tarczycy (fT3 oraz fT4) i badanie stężenia tyreotropiny (TSH).
Jeśli istnieją ku temu wskazania wykonuje się badanie poziomu witaminy D3, który może mieć związek z funkcjonowaniem przytarczyc. Często przeprowadzane są również badania moczu. Czasami konieczne jest także przeprowadzenie badań obrazowych, takich jak badanie ultrasonograficzne czy radiologiczne. Po przeprowadzeniu niezbędnych badań lekarz stawia diagnozę i zaleca odpowiednią metodę leczenia. Czasami jest to terapia farmakologiczna, a w przypadku niektórych schorzeń konieczne jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego. Czasami, na przykład w przypadku wykrycia łagodnych zmian, które nie wydzielają hormonów i nie powiększają się, zaleca się jedynie regularne kontrole.
Endokrynolog – kiedy udać się na wizytę?
Do lekarza endokrynologa należy zwrócić się w przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących dolegliwości, które mogłyby świadczyć o chorobie układu dokrewnego. Wprawdzie objawy schorzeń gruczołów mogą być bardzo zróżnicowane i łatwo je pomylić z objawami innych chorób, jednak istnieje pewna grupa dolegliwości, które bardzo często są spowodowane przez zaburzenia poziomu hormonów w organizmie. Najczęstsze objawy to ogólne osłabienie organizmu oraz przewlekłe uczucie zmęczenia. Zaniepokoić powinny również takie objawy jak:
- Wahania wagi ciała (znaczne przybieranie na wadze lub utrata wagi nieuzasadnione zmianą diety lub aktywności fizycznej)
- Zaburzenia cyklu menstruacyjnego (nieregularne miesiączki, zanik miesiączki)
- Nagłe, częste zmiany nastrojów
- Nadmierne owłosienie w miejscach takich jak twarz, pośladki, plecy, klatka piersiowa (dotyczy kobiet)
- Nadmierne wypadanie włosów
- Nagłe pojawienie się zmian skórnych (trądzik, nadmierne przetłuszczanie lub przesuszenie skóry),
- Obrzęki dłoni, stóp
- Nadmierne pocenie
- Uderzenia gorąca
Poza podejrzeniem schorzeń układu dokrewnego, wskazaniem do wizyty u lekarza endokrynologa są choroby o podłożu hormonalnym występujące w rodzinie. Część chorób układu dokrewnego jest dziedziczona, dlatego osoby narażone na takie schorzenia powinny regularnie poddawać się profilaktycznym badaniom.
