Artykuł jest częścią publikacji pochodzącej z nowej serii Biblioteki Gazety Wyborczej pt.: Wielka Encyklopedia Medyczna, którą nabyć można w Kulturalnym Sklepie lub w każdą środę w kiosku
Grasica dzieli się na dwie części, parzyste i symetryczne, zwane płatami grasicy. Płaty są dość dużych rozmiarów, o kolorze od różu do szarawej bieli oraz żółci, w zależności od wieku oraz zaawansowania inwolucji. Przy narodzinach grasica waży przeciętnie ok. 12 g. W czasie najbardziej intensywnego rozwoju, przypadającego z reguły na okres dojrzewania, może osiągnąć wagę 30 g.
Grasica jest gruczołem tymczasowym. Jest znacznie rozwinięta na etapie życia płodowego oraz w pierwszych latach życia, natomiast zaczyna zmierzać ku inwolucji u młodego dorosłego, z dość znacznym stopniem wariacji indywidualnej. Podczas inwolucji struktura grasicy zmienia się stopniowo, ale znacznie; komórki zostają zastąpione gęstą tkanką łączną lub tkanką tłuszczową.
Funkcją grasicy jest wspomaganie dojrzewania limfocytów T odpowiedzialnych za odporność komórkową. Ich dojrzewanie przypada na krótki czas przed narodzinami oraz w pierwszych miesiącach życia, dlatego też po upływie tego okresu grasica mogłaby zostać wyeliminowana bez większych szkód dla odporności komórkowej.
Patologie grasicy
Wśród możliwych patologii grasicy należy wymienić te powodujące modyfikację objętości gruczołu, jak atrofia i hiperplazja, oraz modyfikujące strukturę tkanki, jak dysplazja oraz grasiczak - nowotwór grasicy. Atrofia może być chorobą wtórną wynikającą z innych patologii lub spowodowaną przyjmowaniem leków oraz terapiami opartymi na promieniowaniu. Hiperplazja jest objawem charakterystycznym dla zaawansowanej miastenii. Dysplazja jest udokumentowana jako jedna z wad wrodzonych układu immunologicznego (wrodzony niedobór odporności).
Nowotwory grasicy są raczej rzadkie, stanowią 0,2-1,5% wszystkich neoplazji. Mogą pojawiać się w sposób spontaniczny u bardzo młodych jednostek, jednak są typowym schorzeniem wieku dorosłego i dotyczą w niewiele większym stopniu przedstawicieli płci męskiej. Zasadniczo niezłośliwe, nowotwory te rozwijają się w przedniej części śródpiersia, przytłaczając znajdujące się tam narządy, jak serce, duże naczynia oraz oskrzela, wpływając tym samym na ich funkcje. Grasiczak, współwystępujący z hiperplazją i ciężką miastenią, jest głównym nowotworem grasicy, mało złośliwym, a jego leczenie polega z reguły na chirurgicznym usunięciu gruczołu (tymektomia). Nowotwory bardzo złośliwe (rak), powodujące szybkie przerzuty, są bardzo rzadkie. Grasica może zostać dotknięta infekcjami podczas przebiegu chorób, jak kiła, szkarlatyna , ospa prawdziwa i błonica, choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy (SLE).
Nadczynność grasicy
Rozrost ze wzmożeniem czynności grasicy, do którego dochodzi w niektórych zaburzeniach endokrynnych (nadczynność tarczycy), lecz głównie w ciężkiej miastenii, chorobie autoimmunologicznej dotykającej mięśnie szkieletowe. Także guzy grasicy (grasiczak) mogą stanowić przyczynę rozrostu narządu i powodować obrazy kliniczne typu endokrynnego, np. nadczynność nadnerczy. Obraz kliniczny nadczynności grasicy charakteryzuje się: bladą skórą, rozrostem gruczołów limfatycznych i migdałków, tendencją do egzemy, przerostu i zapalenia migdałków, nieżytu nosa i czasami także oznak infantylizmu. Leczenie przewiduje podanie jodu, arsenu, tranu z wątroby dorsza oraz witamin A i D, wapnia; talasso- i helioterapię; ewentualnie radioterapię rejonu grasicy.
