Jeśli spędzasz sporo czasu na świeżym powietrzu i pozwalasz skórze na regularne kąpiele słoneczne, zapewne myślisz, że wystarczająco zaopatrujesz organizm w witaminę D. Taka sytuacja dotyczy głównie lata, a zapasy z nawet najbardziej nasłonecznionych miesięcy kończą się nam nieraz już w październiku/listopadzie. Zimą i wczesną wiosną za mało witaminy ma już zdecydowana większość.
Jeśli używasz dla bezpieczeństwa silnych filtrów przeciwsłonecznych, nawet latem nie pozwalasz skórze na wystarczające wytwarzanie witaminy D. Zresztą, ostatni rok spędzony przede wszystkim w domu w związku z pandemią, nie dawał wielu okazji, by zadbać o właściwe stężenie w organizmie tak potrzebnej witaminy D.
Bezpieczna dawka, czyli jaka?
Najlepszym sposobem na zapewnienie sobie odpowiedniej ilości witaminy D jest połączenie regularnej aktywności na świeżym powietrzu ze spożywaniem pokarmów bogatych w witaminę D oraz przyjmowanie dobrze dobranym preparatem, najlepiej lekiem - np. Vigalex (ok. 16 zł). Poziom witaminy D można sprawdzić za pomocą testu, dostępnego w laboratoriach analitycznych. Niestety, nie jest tani (ok. 80-100 zł), a może być refundowany tylko na zlecenie lekarza specjalisty, np. endokrynologa.
Aktualnie, odpowiednią dawką uzupełniającą wit. D dla zdrowych osób dorosłych jest do 2000 jednostek (IU) dziennie. W przypadku seniorów powyżej 75. roku życia - do 4000 IU dziennie. Eksperci polecają witaminę D ze względu na powszechny niedobór w populacji przez cały rok, zwłaszcza jesienią i zimą, ale też wtedy, gdy za mało czasu spędzamy na świeżym powietrzu. Na rynku dostępne są produkty bez recepty, które pozwalają zaopatrzyć się w odpowiednią dawkę (1000, 2000, 4000 jednostek), w zależności od indywidualnych potrzeb. Zazwyczaj wystarcza 2000 jednostek, zalecane osobom dorosłym w Polsce, jednak zwiększone zapotrzebowanie obserwuje się choćby u seniorów, wegetarian i wegan (ich dieta bywa uboga w źródła witaminy D) oraz osób zmagających się z nadmiarem kilogramów. W razie wątpliwości - warto porozmawiać na ten temat z lekarzem pierwszego kontaktu przy najbliższej wizycie lekarskiej.
Suplement diety to nie lek
Czym się różnią leki od suplementów diety? Leki leczą lub zapobiegają chorobie. Specjalna żywność, przeznaczona dla osób zdrowych, podlega innym przepisom i wymaganiom. To zasadnicza różnica, która ma znaczenie dla pacjentów.
Lek przed wprowadzeniem do sprzedaży jest przebadany z każdej możliwej strony. Całą taką dokumentację musi zatwierdzić Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych (URPL).
Dzięki ogólnodostępnej ulotce dowiesz się, jak lek dawkować, jakie są możliwe działania niepożądane czy przeciwwskazania.
Suplementu diety nie trzeba badać przed wprowadzeniem na rynek. Wystarczy jedynie zgłosić go do odpowiedniego organu.
Lek, już po wprowadzeniu do obrotu, jest wciąż sprawdzany, nie tylko przez producenta. Obrót i sprzedaż leków podlega inspekcji. Kontrolowana jest każda partia leku schodząca z taśmy produkcyjnej. Weryfikacja jest tak ścisła, że w razie jakichkolwiek niezgodności, całe partie leków są z dnia na dzień wycofywane z aptek.
Suplement diety jest żywnością, więc podlega kontroli sanepidu. To weryfikacja wyrywkowa, często dopiero po zgłoszeniu nadużyć. Po opuszczeniu fabryki, producent nie ma obowiązku śledzenia jakości produktu.
fot. shutterstock
Witamina D – dlaczego jest taka ważna?
Kojarzysz witaminę D głównie z układem kostnym i procesem odżywiania? Receptory witaminy D znajdują się nie tylko w kościach czy skórze, gdzie jest wytwarzana, ale też w jelitach, nerkach, mózgu, oczach, sercu, gruczołach dokrewnych i niemal we wszystkich komórkach układu odpornościowego.
Dowiedziono*, że makrofagi, nieprzypadkowo nazywane komórkami żernymi (dosłownie pożerają intruzów w naszym organizmie) mogą prawidłowo dojrzewać i różnicować się tylko przy odpowiednim poziomie wit. D w organizmie. Niedobór witaminy D zaburza dojrzewanie monocytów przez zmniejszenie aktywności kwaśnej fosfatazy (enzymu lizosomalnego) oraz wydzielania H2O2 (nadtlenek wodoru), czynników niezbędnych do wypełniania ich antybakteryjnej funkcji.
Witamina D aktywizuje także limfocyty T i B, pierwszą linię obrony układu immunologicznego oraz stymuluje wytwarzanie katelicydyn, substancji o działaniu bakteriobójczym oraz przeciwwirusowym.
Szwedzcy uczeni z Instytutu Karolinska w Sztokholmie zaobserwowali również częstszą zapadalność na infekcje dróg oddechowych u osób z niedoborem wit. D, szczególnie gdy chorowały one na astmę lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).** Badania, którymi objęto łącznie 5660 pacjentów, wskazują na istotny statystycznie zapobiegający infekcjom dróg oddechowych wpływ uzupełniania niedoborów. Codzienne przyjmowanie witaminy D wiązało się z istotnie mniejszym ryzykiem zachorowania.
* Marta Myszka, Marian Klinger. Immunomodulacyjne działanie witaminy D. Postepy Hig Med Dosw (online), 2014; 68: 865-878
** Na podstawie: Bergman P, Lindh AU, Björkhem-Bergman L i wsp. Vitamin D and Respiratory Tract Infections: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. PLoS One 2013;8:e65835
****************
Vigalex® Bio (1000 IU): Jedna tabletka zawiera 10 mg cholekalcyferolu, proszku, co odpowiada 0,025 mg (1000 IU) cholekalcyferolu (witaminy D3). Vigalex® Forte (2000 IU): Jedna tabletka zawiera 20 mg cholekalcyferolu, proszku, co odpowiada 0,05 mg (2000 IU) cholekalcyferolu (witaminy D3). Wskazania do stosowania: Zapobieganie krzywicy i osteomalacji u dzieci i dorosłych, profilaktyka niedoboru witaminy D u kobiet planujących ciążę, w ciąży i karmiących piersiąw porozumieniu z lekarzem, zapobieganie niedoborowi witaminy D u dzieci i dorosłych, leczenie wspomagające osteoporozy u dorosłych. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną (cholekalcyferol) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, hiperkalcemia i (lub) hiperkalciuria, kamica nerkowa i (lub) ciężka niewydolność nerek, rzekoma niedoczynność przytarczyc (zapotrzebowanie na witaminę D może być obniżone z powodu okresów prawidłowej wrażliwości na tę witaminę, prowadzących do przedawkowania). W tym przypadku dostępne są pochodne witaminy D łatwiejsze do kontrolowania. Podmiot odpowiedzialny: Biofarm Sp. z o.o., ul. Wałbrzyska 13, 60-198 Poznań.
Vigalex® Max (4000 IU): Jedna tabletka zawiera 40 mg cholekalcyferolu, proszku, co odpowiada 0,1 mg cholekalcyferolu (witaminy D3). Wskazania do stosowania: Profilaktyka niedoboru witaminy D i stanów wynikających z niedoboru witaminy D (np. osteomalacja, osteoporoza) u dorosłych z otyłością (wskaźnik masy ciała [ang. body mass index, BMI] ≥ 30 kg/m2 pc.) Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję czynną (cholekalcyferol) lub na którąkolwiek substancję pomocniczą, hiperkalcemia i (lub) hiperkalciuria, kamica nerkowa i (lub) ciężka niewydolność nerek, rzekoma niedoczynność przytarczyc (zapotrzebowanie na witaminę D może być obniżone z powodu okresów prawidłowej wrażliwości na tę witaminę, prowadzących do przedawkowania). W tym przypadku dostępne są pochodne witaminy D łatwiejsze do kontrolowania. Dzieci i młodzież w wieku poniżej 18 lat. Podmiot odpowiedzialny: Biofarm Sp. z o.o., ul. Wałbrzyska 13, 60-198 Poznań.
* Lek OTC Vigalex w dawce: 1000 IU, 2000 IU, 4000 IU. Brak na rynku polskim marki z 3 dawkami o statusie leku OTC wg. danych IQVIA 12/2020.
** ChPL Vigalex Bio i Forte 08.2020, ChPL Vigalex Max 08.2020.
