Zasadniczo: dobór obuwia nie jest sprawą skomplikowaną. Buty starajmy się dobierać zgodnie z funkcją, jaką mają pełnić, czyli: jak biegamy, to kupujemy obuwie do biegania, jak gramy w siatkówkę, koszykówkę czy w tenisa, kupujemy obuwie przeznaczone do sportu, jaki uprawiamy, a na wypady w góry obuwie trekingowe, itd.
Pracując w pozycji siedzącej wskazane jest obuwie na 3-4 cm obcasie, które zmusza mięśnie łydek do większej pracy. Jednocześnie buty nie powinny uciskać na palce i naczynia żylne, bo spowodować to może "zachodzenie" palców na siebie i w konsekwencji zmiany zwyrodnieniowe. Tymczasem zaburzenie krążenia żylnego może doprowadzić do żylaków kończyn dolnych.
Dobre dla stopy obuwie powinno przede wszystkim umożliwiać swobodne poruszanie palcami. Warto zwrócić uwagę na wyściółkę, która jest odpowiedzialna za wchłanianie wilgoci oraz przepuszczanie powietrza do wnętrza buta. Jest powiedzenie, że dobrych butów się nie czuje...na stopie. Referowana wysokość obcasa to od 2,5 do 4 cm. Jest dobra dla naszych stóp, szczególnie, gdy obcas jest na szerokiej podstawie i dobrze osadzony pod piętą.
Obuwie na lato?
Gdy robi się ciepło, wybieramy często japonki i inne klapki. Jest przewiew, wiadomo, ale takie buty, niestety, zaburzają cykl chodu, powodują zapalenia oraz powstawanie palców młotkowatych. Dodatkowym problemem w przypadku japonek i klapek jest brak oparcia pięty. Niezabudowany tył sprawia, że te letnie buty słabo amortyzują wstrząsy przy kontakcie stopy z podłożem. Z powodu słabego przylegania do stopy, często zdarza się, że pięta "ucieka" i uderza o ziemię. Skutki? Zrogowacenia i pękanie skóry na piętach oraz infekcje.
Zatem: nawet latem preferowane jest obuwie stabilne, dobrze mocujące stopę. A po plaży czy domu najlepiej chodzić boso.
Chodzenie boso w domu czy po piasku jest szczególnie polecane, ponieważ wzmacnia mięśnie i więzadła. Wpływa także relaksująco na stopy, koryguje płaskostopie, odpręża i zapobiega bólom pleców. Uwaga, skarpetki nie przeszkadzają w relaksowaniu nóg. Zatem w domu, jeśli łatwo marzniesz lub po prostu źle się czujesz z gołymi stopami, możesz włożyć przewiewne skarpetki.
Szpilki przereklamowane?
Mówi się, że każda prawdziwa kobieta powinna mieć w swojej szafie przynajmniej kilka par szpilek. W tych butach większość pań prezentuje się naprawdę dobrze, gdyż szpilki wyszczuplają ciało oraz wydłużają nogi . Również media promują wizerunek kobiety w wysokich szpilkach. Nic więc dziwnego, że kobiecość utożsamiana jest z tym typem obuwia . Prawda jednak jest taka, że niewiele kobiet na co dzień nosi szpilki, większość wybiera bardziej praktyczne i wygodne obuwie, jak baletki czy mokasyny.
Względy zdrowotne z pewnością przemawiają przeciwko szpilkom. Lekarze zalecają, by nosić je tylko okazjonalnie, z powodu obciążenia, jakim są na przykład dla kręgosłupa czy stóp . Częste chodzenie w nich przyczynia się do deformacji: przedstopia oraz palucha, prowadząc do powstania halluxa valgusa czyli palucha koślawego. Obydwa te schorzenia nieleczone mogą w konsekwencji doprowadzić do poważnej dolegliwości, która może skończyć się nawet zabiegiem chirurgicznym. Wysoki obcas, który unosi tyłostopie, powoduje, że kobieta chodzi na podniesionej pięcie. W efekcie dochodzi do skrócenia ścięgna i mięśni w obrębie stawu skokowego.
Istotne ze względów zdrowotnych jest również to, że w szpilkach są tylko dwa małe punkty podpory. Na skutek tego dochodzi do zaburzenia równowagi, tzw. priorecepcji. Gdy nosisz klasyczne szpilki, to ich kształt (tzw. "ostry nosek"), przyczynia się do zmiany fizjologicznego ustawienia stopy , jej ściśnięcia i zachodzenia palców na siebie. Wszystkie wymienione czynniki sprawiają, że kobiety noszące szpilki są znacznie bardziej narażone na nawracające skręcenie stawu skokowego, deformację stóp , która może skutkować dolegliwościami bólowymi oraz zmianami w stawach kolanowych i biodrowych. Także specyficzna postawa, to znaczy lekkie zgięcie kolan i zwiększone przodopochylenie miednicy, mają negatywny wpływ na stawy, w konsekwencji mogą doprowadzić do zmian zwyrodnieniowych.
Wszystkie przyczyny bólu stopy
Bezpieczna dawka szpilek?
Jeżeli kobieta chce zadbać o swoje zdrowie, powinna ograniczyć noszenie szpilek do kilku godzin w skali całego tygodnia. Codzienne chodzenie przyczynia się do powstania urazów, deformacji stóp, dolegliwości bólowych: stóp, kolan, bioder i kręgosłupa. Ponadto długo noszone szpilki powodują ucisk, zaburzenia krążenia żylnego, skłonność do żylaków kończyn dolnych.
Szczególnie ostrożne w kwestii szpilek powinny być kobiety, które już cierpią na dolegliwości ortopedyczne, np. dyskopatię czy skrzywienie kręgosłupa. W ich przypadku nacisk na stawy może być znacznie większy niż zdrowych u pań.
Uwaga! Jeśli masz wrażenie, że twoje nogi wyjątkowo źle tolerują nawet krótki pobyt w szpilkach, warto skonsultować się z ortopedą . Nie powinno się także bagatelizować sygnałów bólowych, które odczuwa się w trakcie noszenia szpilek. Są bowiem istotną informacją od organizmu, że coś dzieje się nie tak. Tego typu dolegliwości także warto omówić z lekarzem.
Wkładki do obuwia: jak dobierać?
Wkładki do butów, korygując ustawienie stóp , wspierają pracę stawów kolanowych, biodrowych, kręgosłupa oraz zmniejszają ich obciążenie. Korygują także wady postawy, w konsekwencji pomagają się pozbyć bólu w ich obrębie.
Aby właściwie dobrać wkładki, najlepiej wykonać badanie podoskopowe: wystarczy stanąć na podświetlonej płycie, by zobaczyć miejsca styku stopy z podłożem i jej kształt w obciążeniu.
Jeżeli wada jest duża, konieczne jest wykonanie wkładek ortopedycznych na miarę. Przy niewielkiej: można kupić gotowe wkładki profilaktyczne, które zwiększają komfort chodzenia, ale, niestety, nie poprawiają ustawienia stóp. Profesjonalne wkładki dobiera specjalista ortopeda lub technik ortopedyczny, w gabinecie pedologicznym lub w specjalistycznym sklepie rehabilitacyjnym. Źle dobrana wkładka może tylko pogłębić istniejącą wadę i nasilić dolegliwości bólowe, zamiast skorygować.
Buty należy dobrać do wkładek, nie odwrotnie, bo kształt wkładki jest idealnie dopasowany do stopy .
Przy płaskostopiu podłużnym stosuje się wkładki z podniesieniem od wewnętrznej strony (supinacja).
Przy płaskostopiu poprzecznym: w przedniej środkowej części stopy,
Płaskostopie podłużne i poprzeczne wymagają wkładek podniesionych i z boku, i w środku.
Wkładki dla diabetyków z tzw. stopą cukrzycową, są miękkie, wykonane z materiałów przepuszczających powietrze, dodatkowo wyścielonych warstwa antybakteryjną. Specjalny kształt wkładek odciąża wrażliwe miejsca na stopie, a odpowiednio rozmieszczone punkty nacisku stymulują pracę mięśni podeszwowych, poprawiając ukrwienie stóp.
Wkładki odciążające są wykonane z miękkich materiałów (m.in. silikonu med.), zapewniają wygodę podczas chodzenia i uprawiania sportów, odciążają miejsca najbardziej narażane na naciski, czyli przodostopie i guz piętowy. Stosuje się je przy ostrogach piętowych i stanach zapalnych rozcięgna podeszwowego.
Wkładki ortopedyczne "twarde" są stosowane przy najczęstszych wadach stóp, m.in. płaskostopiu. Są sztywniejsze i wyższe, co sprawia, że lepiej korygują ustawienie całej stopy .
Wkładki kupujemy tylko w specjalistycznych, renomowanych sklepach, by uniknąć tych złej jakości.
* Autorka: dr n. med. Marzena Gajewska (na zdjęciu), internista i alergolog w Centrum Medycznym ENEL-MED . Członek Polskiego Towarzystwa Alergologicznego.
