Porażenie prądem jest spowodowane przez przepływ prądu elektrycznego przez tkanki organizmu. Najczęściej dochodzi do niego, gdy urządzenia elektryczne są nieprawidłowo użytkowane lub nie zachowa się wystarczającej ostrożności podczas prac związanych z instalacjami elektrycznymi. Wiele przypadków porażenia prądem zdarza się w domach, na przykład podczas dotknięcia mokrymi rękoma urządzenia, które jest podłączone do prądu lub jest spowodowane tym, że urządzenie ma jakąś wadę, na przykład uszkodzony kabel z niepełną izolacją.
Skutki porażenia prądem są różne, w zależności od tego, w jakich warunkach doszło do porażenia. Znacznie groźniejsze jest porażenie prądem przemiennym niż prądem stałym. Istotne jest również napięcie oraz czas, przez który prąd działa na ciało. Jeśli czas ten nie przekracza około 0,1 – 0,5 s, skutki zazwyczaj nie są bardzo groźne. Na to, jakie są możliwe skutki porażenia ma wpływ również temperatura oraz wilgotność skóry.
Objawy i skutki porażenia prądem
Pierwszym objawem porażenia prądem jest utrata przytomności. Podczas porażenia dochodzi do niekontrolowanego, silnego skurczu mięśni, przez co osoba porażona nie może uwolnić się od źródła prądu. Zwykle zaciska dłonie na przewodzie lub urządzeniu, przez które doszło do porażenia. W niektórych przypadkach ustąpienie skurczu może skutkować zwichnięciami, a czasami nawet złamaniami kości. W miejscu, w którym doszło do kontaktu skóry z prądem pojawia się oparzenie. W skrajnych przypadkach dochodzi do zwęglenia tkanek oraz martwicy. Porażenie prądem może spowodować nie tylko powierzchniowe poparzenie, ale również oparzenie głębiej położonych tkanek, szczególnie w pobliżu wejścia prądu do organizmu i w miejscu, w którym prąd opuszczał ciało.
Niekiedy dochodzi nawet do migotania komór i zatrzymania oddechu. Gwałtowne skurcze serca prowadzą z kolei do stanu, w którym serce nie jest w stanie pompować krwi i zaopatrzać w nią komórek organizmu, w związku z czym może dojść do zatrzymania krążenia, a nawet śmierci.
Porażenie prądem - postępowanie
Gdy dojdzie do porażenia prądem, najważniejsze jest jak najszybsze uwolnienie osoby porażonej od źródła prądu. Należy odciąć dopływ prądu albo odizolować od niego osobę rażoną. Można na przykład wyłączyć bezpieczniki albo wyjąć z kontaktu urządzenie, które doprowadziło do porażenia. Należy przy tym zachować ostrożność, aby samemu przez przypadek nie ulec porażeniu. Szczególną ostrożność należy zachować, jeśli do porażenia doszło na zewnątrz, na przykład poprzez kontakt z liniami wysokiego napięcia. Jeżeli doszło do zerwania sieci elektrycznej, trzeba stanąć daleko (minimum 5 metrów) od elementów sieci na suchym drewnie albo czymś gumowym.
W przypadku porażenia prądem, do którego doszło w domu, żeby odciągnąć osobę porażoną od prądu należy używać przedmiotów zrobionych z izolatorów, na przykład kawałka drewna czy plastikowego kija. W żadnym przypadku nie należy używać metalowych przedmiotów, ponieważ bardzo dobrze przewodzą one prąd.
Następnie należy wezwać karetkę. W tym czasie należy kontrolować stan poszkodowanego i w razie potrzeby udzielić mu pierwszej pomocy. Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny, oddycha i zachowane jest krążenie, można rozważyć ułożenie go w pozycji bocznej ustalonej, jednak, żeby to zrobić trzeba mieć pewność, że osoba porażona nie dostała wstrząsu lub nie uległa urazowi kręgosłupa. Gdy poszkodowany nie oddycha, należy wykonać sztuczne oddychanie, a jeśli doszło do zatrzymania krążenia, masaż serca.
U poszkodowanych, u których stwierdza się objawy takie jak przyspieszone tętno, bladość skóry, dreszcze oraz zimne poty, należy podejrzewać wstrząs. W takim przypadku poszkodowanego należy ułożyć w pozycji przeciwwstrząsowej, czyli na plecach, z wysoko podniesionymi nogami. W przypadku porażenia, do którego doszło na dworze, na przykład na skutek kontaktu z liniami wysokiego napięcia, zaleca się jedynie zawiadomienie pogotowia. Dzwoniąc po pomoc należy poinformować dyspozytora o tym, że porażenie nastąpiło na skutek kontaktu z prądem wysokiego napięcia.
