Żmija zygzakowata - jak wygląda, gdzie występuje, co zrobić po ukąszeniu żmii?

Żmija zygzakowata to wąż jadowity należący do rodziny żmijowatych. Osiąga długość około 100 centymetrów, jednak w rzadkich przypadkach jej długość przekracza nawet 120 centymetrów. Jej masa jest zazwyczaj mniejsza niż 200 gramów. Jak wygląda i gdzie można spotkać żmiję zygzakowatą? Czy ukąszenie żmii jest groźne dla człowieka i co robić w takiej sytuacji?

Żmija zygzakowata jest gadem, który występuje na dużym obszarze. Na południu jej zasięg sięga Włoch oraz Azji Mniejszej. Na północy żmiję można spotkać na terenach Syberii, a także w Skandynawii, gdzie jej zasięg przekracza koło podbiegunowe. Żmija występuje na całym terenie Polski w kilku odmianach. Najbardziej popularne są żmije czarne oraz jasne z czarnym zygzakiem. W Polsce gad ten jest objęty częściową ochroną gatunkową. Żmiję zygzakowatą można spotkać na obrzeżach lasów, terenach podmokłych oraz leśnych polanach. Woli obszary chłodne, ale czasami wygrzewa się na odkrytych, nasłonecznionych terenach. Zazwyczaj bytuje w korzeniach drzew, między krzewami oraz pod kamieniami.

Żmija jest wężem mięsożernym, jej podstawowym pokarmem są małe gryzonie, takie jak myszy czy nornice, a także małe owadożerne ssaki, na przykład krety oraz ryjówki. Czasami jej pożywieniem stają się żaby, pisklęta ptaków oraz jaszczurki. Poluje również na owady. Owady, ślimaki, małe jaszczurki oraz młode płazy są głównym pokarmem młodych żmij, które nie są w stanie polować na większe zwierzęta.

Żmija zygzakowata - wygląd i rozmnażanie

Żmija może mieć grzbiet o różnej barwie. Zwykle przyjmuje ona kolor brązowy, żółtawy, oliwkowy, pomarańczowy, czerwonawy lub srebrzystoszary. Charakterystyczny dla żmii jest zygzak na grzbiecie o barwie ciemniejszej od barwy podstawowej zwany wstęgą kainową. Czasami, zwłaszcza, jeżeli wąż ma ciemną barwę podstawową, zygzak nie jest wyraźnie widoczny. Ciało żmii jest szersze w okolicach ogona i stopniowo zwęża się w kierunku głowy. Głowa jest z kolei wyraźne odznaczona od reszty ciała i ma trójkątny zarys. Głowa pokryta jest łuskami, które swoim kształtem przypominają literę V, Y lub X.

Żmija jest zwierzęciem jajożyworodnym, co oznacza, że zarodki są zapładniane wewnętrznie, a następnie pozostają w błonach jajowych samicy, gdzie rozwijają się. Po pewnym czasie młode są uwalniane z błon jajowych, co następuje bezpośrednio przed złożeniem jaj, w trakcie tego procesu lub po nim. Okres godowy żmij zygzakowatych przypada na wiosenne miesiące, przede wszystkim kwiecień i maj. Rywalizujące samce toczą walki, podczas których charakterystycznym zachowaniem jest oplatanie przeciwnika i próby przygniecenia go do ziemi. Samiec, który zwycięża ma prawo do zalotów i kopulacji. Są one długotrwałe i trwają zazwyczaj kilka godzin. Zwykle samica rodzi od 5 do 15 młodych, które od początku są w pełni samodzielne.

Żmija - objawy ukąszenia

Żmija zazwyczaj nie atakuje większego napastnika, jeżeli nie znajduje się w sytuacji zagrożenia. Zwykle ucieka jednak, gdy jest osaczona, atakuje. Przed atakiem żmija zazwyczaj charakterystycznie syczy próbując odstraszyć przeciwnika, kąsa bardzo rzadko, szczególnie, jeśli przeciwnik jest dużo większy, tak jak na przykład człowiek. W przypadku spotkania żmii należy zachować ostrożność, ominąć węża i nie dotykać go. Jeżeli jednak dojdzie do ukąszenia należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem. W jadzie żmii zawarte są różne rodzaje toksyn, które uszkadzają układ nerwowy, zmniejszają krzepliwość krwi, powodują martwicę tkanek, a także wpływają na zmiany rytmu serca. Szacuje się, że około 30 – 60 proc. ukąszeń to ukąszenia suche, czyli takie, podczas których żmija nie wstrzykuje jadu, ale ukąszenie może wywołać martwicę, w związku z czym nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. W miejscu ukąszenia na skórze powstaje charakterystyczna ranka z dwoma małymi śladami. Poza tym, może pojawić się niewielkie opuchnięcie oraz dolegliwości bólowe w obszarze ukąszenia. Ukąszenie i wstrzyknięcie jadu nie zagrażają życiu osoby dorosłej, jednak może być niebezpieczne dla dzieci i osób starszych. Zagrożenie może stanowić również ugryzienie w rejonie szyi oraz twarzy. Poza tym, jad może być niebezpieczny dla osób, które są pod wpływem alkoholu. W celu leczenia pacjentowi podaje się antytoksynę końską. Lek podaje się po wcześniejszym przeprowadzeniu próby testowej, która pozwala wykluczyć reakcję alergiczną. Po podaniu szczepionki pacjent przez pewien czas powinien pozostać pod kontrolą lekarską.