Endoproteza – rodzaje
Endoproteza to nic innego, jak sztuczny staw. Zbudowana jest z panewki (przypomina wydrążoną półkulę) i kuli zakończonej trzpieniem. Najczęściej dzieli się je na częściowe lub całościowe. Przy endoprotezie całkowitej konieczne jest usunięcie panewki oraz głowy kości udowej i zastąpienie ich sztucznymi odpowiednikami. Jeśli wystarczy endoproteza częściowa panewka zostaje nietknięta. W przypadku endoprotez stawu kolanowego, te dobierane i przygotowywane są indywidualnie do potrzeb danego pacjenta.
Niegdyś do przytwierdzania protezy używano tzw. cementu kostnego. Dzisiaj wszczepia się głównie protezy bezcementowe. Zewnętrzną powierzchnię endoprotezy – panewkę i trzpień – pokrywa się naturalnym mineralnym składnikiem kości. To one zapewniają jej prawidłowe umocowanie i stabilność. Jednak ostateczna decyzja o wyborze protezy należy do lekarza, musi ona spełniać potrzeby pacjenta oraz zostać dopasowana do jego potrzeb.
Wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego lub stawu kolanowego obywa się w znieczuleniu ogólnym i trwa maksymalnie dwie godziny. Podczas operacji lekarz usuwa zniszczone części stawu i na ich miejsce wprowadza sztuczne elementy. Po zabiegu chorzy zostają w szpitalu ok. trzech dni.
Wstawienia endoprotezy biodra wymagają osoby, które mają:
- zwyrodnienie stawów biodrowych,
- zniszczone przez chorobę stawy, np. zesztywniające lub reumatoidalne zapaleniem stawu,
- poważne złamania,
- martwicę kości udowej,
- zmiany nowotworowe w obrębie stawu biodrowego lub kości udowej,
- niektóre zmiany wrodzone lub rozwojowe.
Wskazaniem do wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego są:
- zwyrodnienie, spowodowane np. chorobą reumatyczną,
- rozległy uraz,
- długo utrzymującymi się i nawracającymi stanami zapalnymi w kolanie,
- zbyt mała ilość mazi stawowej (odżywia staw i zapewnia mu prawidłową ruchomość),
- kolano szpotawe lub koślawe.
Zabieg nie jest wykonywany u osób, które:
- przechodzą ostrą infekcję lub ich stan ogólny jest na tyle zły, że prowadzenie operacji jest zbyt niebezpieczne,
- mają bardzo dużą nadwagę,
- mają zdiagnozowaną zakrzepicę, bardzo duże żylaki oraz problemy z krzepliwości krwi.
Wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego – rehabilitacja
Rehabilitacja po zabiegu zaczyna się następnego dnia po operacji. Jeszcze podczas pobytu w szpitalu chory uczy się jak wchodzić po schodach, siedzieć oraz leżeć. Nie wolno mu wykonywać gwałtownych ruchów, nie może krzyżować ani zakładać nogi na nogę. Złamanie tych zasad może doprowadzić do zwichnięcia lub obluzowania się protezy. Takie uszkodzenie niejednokrotnie wymaga przeprowadzenia kolejnej operacji.
Wprawdzie chory powinien się oszczędzać, nie oznacza to jednak, że ma przez cały czas siedzieć lub leżeć. Podstawą leczenia i walki z uszkodzeniem stawu biodrowego jest aktywność fizyczna. Bardzo ważne, jest aby chorzy, po konsultacji z rehabilitantem, w domowym zaciszu wykonywali określone i dostosowane do swoich możliwości ćwiczenia.
W celu odzyskania sprawności po wszczepieniu endoprotezy biodra, należy dbać o aktywność fizyczną. Zalecane są przede wszystkim częste spacery po płaskim terenie, pływanie (po wygojeniu rany) oraz ćwiczenia wykonywane w odciążeniu. Dodatkowo warto chodzić na spacery lub zapisać na basen. Z czasem można zacząć jeździć na rolkach lub na nartach.
Chory musi pamiętać, aby unikać kładzenia się na boku, po stronie, która była operowana, dźwigania ciężarów czy siadania w wannie.
Endoproteza stawu kolanowego – rehabilitacja
Hospitalizacja po zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu kolanowego trwa maksymalnie dziesięć dni. W tym czasie pacjent przyjmuje antybiotyki, leki przeciwbólowe oraz przeciwzakrzepowe. Rodzaj i zakres rehabilitacji dobierany jest indywidualnie do każdego pacjenta. Zazwyczaj zaczyna się ją jeszcze w szpitalu, dzień po zabiegu. Na operowaną nogę zakładana jest tzw. szyna ruchowa i dopiero wtedy wykonywane są proste ćwiczenia (czasem chorzy proszeni są o zakupienie takiej szyny i ćwiczenie z nią w domu). Tuż po zabiegu bardzo ważne jest, aby poruszać się bardzo ostrożnie i nie wykonywać żadnych gwałtownych ruchów. Zaleca się, aby w pierwszych dniach po operacji chorzy poruszali się o lasce lub o kulach.
Obok ćwiczeń, których wykonywanie zaleci rehabilitant warto jeszcze chodzić na spacery, ale spokojne i najlepiej po płaskim terenie. Po zagojeniu się ran warto pomyśleć o zapisaniu się na basen lub jeździe na rowerze (najlepiej stacjonarnym). Większość pacjentów potrzebuje ok. 3 miesięcy, aby odzyskać sprawność. Przed upływem tego czasu chorzy powinni wystrzegać się także wszelkiej pracy fizycznej.
Endoproteza – ile trzeba czekać na zabieg i ile kosztuje?
Zabieg wszczepienia endoprotezy przeprowadzany jest w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Niestety, aby wykonać operację za darmo, trzeba się uzbroić w cierpliwość, bo okres oczekiwania jest bardzo długi. Chory, który ma więcej szczęścia, trafia na stół w przeciągu kilku miesięcy, ten, który ma go trochę mniej, może czekać na swoją kolej nawet kilka lat.
Pacjent, który nie chce utknąć w kolejce może wykonać zabieg niemal od ręki w prywatnej klinice. Cena operacji zależy przede wszystkim od skali uszkodzeń i samej protezy, którą trzeba będzie zastosować. Szacuje się, że koszt takiego zabiegu może się wahać od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.
To również może cię zainteresować:
