Wirus brodawczaka ludzkiego - co to jest i jak można się zarazić?

Wirus brodawczaka ludzkiego, czyli wirus HPV odpowiada za rozwój raka szyjki macicy. Ale nie tylko. Zakażenie może być groźne również dla mężczyzn. Jak uchronić się przed zachorowaniem?

Do zakażenia wirusem HPV dochodzi najczęściej podczas stosunku seksualnego (genitalno-genitalnych lub genitalno-analnych, a także seks oralny), w którym zabrakło odpowiedniego zabezpieczenia. Do zakażenia może także dojść, gdy kobieta używa ręcznika, przyrządów higienicznych lub ma kontakt z bielizną osoby, która jest nosicielem wirusa. Teoretycznie wirusa można złapać nawet w publicznej toalecie. Warto pamiętać, że sam kontakt z potagenem wcale nie musi oznaczać, że zachorujemy. Szacuje się, że kontakt z wirusem HPV ma niemal 2/3 dorosłych, jednak u ogromnej większości wirus nie wywołuje żadnej szkody i organizm bez trudu się go pozbywa.

Niestety, zdarzają się też przypadki, gdy wirus bardzo długo nie daje o sobie znać. Znane są sytuacje, gdy zmiany nowotworowe rozwijały się przez blisko dekadę.

Jak często i jakie badania należy wykonywać, aby chronić się przed rakiem piersi i szyjki macicy?

Wirus brodawczaka ludzkiego – rodzaje

Nauka wyróżnia ponad 120 różnych odmian wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) groźnych dla naszego jest ok. 40, jednak za raka szyjka macicy odpowiada zaledwie kilka. Wirus brodawczaka ludzkiego dzieli się na:

  • niskoonkogenne – wirusy te najczęściej wywołują łagodne zmiany, do tej grupy patogenów należą m.in. typy 6, 11, 13, 30, 32, 34, 40, 42, 43, 44, 53, 54, 55, 57, 61, 62, 64, 66, 68, 69 wirusa HPV.
  • wysokoonkogenne – przy zakażeniu tym typem wirusa prawdopodobieństwo, że zmiana będzie miała charakter nowotworu jest znacznie większe. Co gorsza mogą wywoływać nie tylko raka szyjki macicy -zdarza się, że odpowiadają za raka pochwy, sromu lub odbytu (a również języka lub gardła). Do tej grupy wirusów należą typy: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 67.

Najczęściej jednak za zmiany nowotworowe wokół szyjki macicy odpowiadają wirusy oznaczone numerami 16 i 18.

Kto choruje najczęściej?

Samo zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego wcale nie musi oznaczać choroby, kluczowy bywa styl życia. Rak szyjki macicy znacznie częściej pojawia się u osób, które: 

  • bardzo wcześnie rozpoczęły życie seksualne;
  • miały wielu partnerów w krótkim czasie i nie stosują zabezpieczeń;
  • nie stosują podstawowych zasad higieny i nie dbają o swoje zdrowie;
  • palą papierosy;
  • stosują antykoncepcję hormonalną;
  • mają osłabioną odporność.

Wirus brodawczaka ludzkiego – objawy zakażenia

Bez względu na to czy wirus zaatakuje szyjkę macicy, pochwę czy srom, zakażeniu zazwyczaj nie towarzyszą żadne charakterystyczne objawy. Dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie (najlepiej raz w roku) cytologii. Badanie to najlepsza profilaktyka i sposób, aby wyprzedzić chorobę. Dolegliwości pojawiają się w momencie, gdy zmiany są już bardzo rozwinięte. Wówczas pacjenci uskarżają się na symptomy w postaci:

  • świądu,
  • pieczenia,
  • ropnych upławów.

Paradoksalnie objawy te nie są spowodowane wirusem hpv, a infekcją grzybiczą lub bakteryjną, która często pojawia się przy zakażeniu. Sam patogen może wywoływać jedynie nieprawidłowe krwawienia.

Wirus brodawczaka ludzkiego  – u mężczyzn

Panowie mają to szczęście, ze większość infekcji wywołanych przez HPV nie robi im większej krzywdy, ich układ immunologiczny potrafi doskonale poradzić sobie z wirusem. Jednak na pozbycie się wirusa z organizmu potrzebuje ok. 2 lat i w tym czasie mężczyzna może zarażać.

Więcej problemów mogą mieć panowie, których układ odpornościowy nie działa jak trzeba. Jeśli organizm nie pozbędzie się wirusa może dojść do przewlekłego zakażenia HPV.  U chorego mężczyzny mogą się wtedy pojawić

  • brodawki narządów moczowo-płciowych - kłykciny, najczęściej widoczne są na penisie, żołędzi pod napletkiem i w środkowej części penisa, na mosznie, w pachwinach i w okolicy odbytu, czasem rozwijają się wewnątrz cewki moczowej. Brodawki mogą być wypukłe lub płaskie, niekiedy kształtem i fakturą przypominają kwiat kalafiora; kłykciny najczęściej pojawiają się po kilku tygodniach, ale nie mają charakteru zmian nowotworowych;
  • grudkowatość bowenoidalna - różowe lub brunatne, grudkowate zmiany, widoczne są głównie na żołędzi;
  • choroba Bowena - to odmiana raka kolczystokomórkowego, skóra pokryta jest fioletowo-czerwonymi gładkimi grudkami, pojawiają się przede wszystkim na żołędzi.

Te objawy mogą, ale wcale nie muszą się pojawić. U części pacjentów, z długotrwałą infekcją zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego może doprowadzić do rozwoju chorób, które zagrażają życiu i wymagają jak najszybszej konsultacji. Należą do nich:

  • rak odbytu (krwawienie, ból, świąd lub wydzielina z odbytu, powiększenie węzłów chłonnych w okolicy odbytu lub pachwin, czasem jednak choroba nie daje żadnych objawów);
  • rak prącia (zmiana koloru, grubości skóry, zgrubienie penisa, narośl lub rany prącia, którym towarzyszą ból i krwawienie, bardzo często w pierwszej fazie rozwoju choroba nie daje żadnych objawów.

Wirus brodawczaka ludzkiego u mężczyzn - diagnoza

Rozpoznanie zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego u mężczyzn nie jest tak proste jak w przypadku pań. Jedynym sposobem na wykrycie zakażenia – zwłaszcza tego utajonego, które może być bardzo niebezpieczne – jest wykonanie testu na obecność DNA HPV. Najlepszym rozwiązaniem jest test HPV z opcją genotypowania. Pozwala on na wykrycie typów wysokiego ryzyka (wysokoonkogennych) oraz niskiego ryzyka (niskoonkogennych).

Aby wykonać taki test mężczyzna z pomocą specjalnego zestawu (składa się on ze szczoteczki do pobierania materiału, zakręcanej probówki zawierającej bufor i protokołu pobrania materiału) musi pobrać materiał do badania. Wymaz – specjalną szczoteczką – pobiera się poprzez kilkakrotne potarcie rowka zażołędnego na całej jego długości. Bardzo ważne jest, aby na 12 godzin przed badaniem mężczyzna nie mył genitaliów.  

Zestaw do pobrania materiału można kupić w niektórych gabinetach a także w sklepie internetowym na portalu test-hpv.pl. Cena testu waha się od 149 do 349 złotych.

To również może cię zainteresować:

Więcej o: