Lekarze przestrzegają, że różne modne programy oczyszczające i odtruwające, a także niczym nieuzasadnione diety eliminacyjne, są niepotrzebne, a mogą być nawet szkodliwe. Paradoksalnie, dbając o zdrowie, robimy sobie krzywdę. "Jelitowe złogi" i "zalegania w komórkach" okazały się mitami lub zjawiskami dotyczącymi osób chorych, wymagających profesjonalnego nadzoru medycznego.
Instytut Żywności i Żywienia, gastrolodzy i żywieniowcy przestrzegają nawet przed pozornie zdrowymi dietami sokowymi.
- Wiadomo, że warzywa i owoce są zdrowe, ale nie zawierają one wszystkich składników odżywczych potrzebnych organizmowi każdego dnia. Dlatego zgodnie z zasadami racjonalnego żywienia Instytut Żywności i Żywienia nie poleca diet jednostronnych.(...) Ułożenie prawidłowej diety przypomina układanie puzzli. Jeśli zabraknie jednego nawet elementu, obraz nie jest pełny. Podobnie w organizmie - głód zastał zaspokojony, ustrój funkcjonuje, ale niedobór jakiegoś składnika odżywczego sprawia, że któryś z narządów odczuwa jego brak - przekonuje mgr Aleksandra Cichocka z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie (za: Medycyna Praktyczna).
A jednak...
Nie trzeba być specjalistą, żeby zauważyć, że czasem metabolizm zwalnia, a nam to i owo zalega, a także ciąży. Po urlopie, na którym niczego sobie nie żałowaliśmy czy po zimie, nie dość, że zostaje parę kilo ekstra, to jeszcze mamy wrażenie, że już nigdy nie zdołamy się ich pozbyć. Tu nas wzdyma, tam rozpiera, a wątroba, ta z założenia sojuszniczka w oczyszczaniu, jakby powiększona i leniwa... Nerki też czasem potrzebują naszego wsparcia.
Usprawniając naturalne procesy i dbając o narządy, które je nadzorują, w największym stopniu zadbasz o właściwe oczyszczenie organizmu. Pamiętaj, że poza wątrobą i nerkami, takie funkcje pełni też skóra, w tym gruczoły potowe. Zatem: prawidłowe oczyszczanie gwarantuje przede wszystkim odpowiednio zbilansowana, zróżnicowana dieta, właściwa ilość płynów, ale też prawidłowa higiena. A o zdrowie nerek i wątroby trzeba dbać w wielu wymiarach.
Wątroba i jej funkcje
Bez wątroby nie da się żyć. Ma do wykonania pół tysiąca różnych zadań, w tym neutralizowanie i usuwanie odpadów przemiany materii. Jest niezastąpionym filtrem krwi. W ciągu minuty oddaje ok. 1,5 litra oczyszczonej krwi, która napływa do niej żyłą wrotną z żołądka, jelita i śledziony, a także tętnicą wątrobową z ogólnego krążenia tętniczego.
Z krwi wątroba wychwytuje choćby cholesterol, nadmiar hormonów, a także toksyny, leki, itp. Rozpuszcza też zużyte i już niepotrzebne czerwone krwinki, a ich barwnik hemoglobinę przekształca w barwniki żółciowe.
Wątroba wydziela żółć, substancję warunkującą trawienie tłuszczów oraz wchłanianie witamin A, D, E, K. Przekształca składniki pokarmowe w energię. Odpowiada za syntezę białek, reguluje poziom hormonów. Kiedy rzeczywiście "ciężko na wątrobie" trudno czuć się dobrze.
Wspieramy wątrobę
Przy wszelkich dolegliwościach bólowych okolic wątroby warto pamiętać, że ten gruczoł zasadniczo nie boli. Prędzej można spodziewać się kłopotów z pęcherzykiem żółciowym (potocznie zwanym woreczkiem).
Chcąc zadbać o wątrobę, należy przede wszystkim chronić ją przed wirusami, które realnie stanowią największe zagrożenie dla gruczołu. Pomagają w tym okresowe badania i szczepienia. Ważne jest także, by nie lekceważyć urazów brzucha. Wątroba dość łatwo wybacza nam grzechy dietetyczne, ale jako narząd kruchy może pęknąć po uderzeniu, a to nawet zagraża życiu.
Co lubi? Gdy jesz mało i często, a także dajesz jej odpocząć nocą, czyli na 2-3 godziny przed snem już niczego nie spożywasz. Wątroba nie jest szczególnie wybredna, ale praca gruczołu przebiega sprawniej, gdy dieta obfituje w gotowane, młode warzywa, sporo w niej probiotyków i prebiotyków i chudych produktów.
Wątroba nie lubi, gdy jesz pospiesznie, nieregularnie, a dieta obfituje w zwierzęce tłuszcze. Gruczoł źle znosi nadmiar alkoholu czy leków, papierosy, mocną kawę, grzyby (także te jadalne) oraz ostre przyprawy.
Zioła na ratunek
Jak pomóc wątrobie w jej trudnych zadaniach? Doraźnie możesz pomyśleć o ziołach wpierających jej pracę (np. wyciągu z karczocha czy ostropeście). Pamiętaj, że substancje ziołowe bardzo się od siebie różnią. Niektóre działają na tyle intensywnie, że można je przyjmować tylko przez jakiś czas, a jeśli masz problemy zdrowotne i przyjmujesz jakieś leki, zawsze po konsultacji z lekarzem, żeby uniknąć choćby interakcji.
Istnieją zioła bardzo łagodne i ziołowe herbatki, które bez obaw piją nawet dzieci. Poziom cholesterolu obniża na przykład zwykła zielona herbata, a dzięki temu wątroba ma mniej pracy. Niektórym robi się lżej nawet po zwykłym rumianku, melisie (która pozwala dodatkowo się wyciszyć po stresującym dniu) czy mniszku lekarskim. To ostatnie zioło lubią też nerki, bo nie tylko wspiera trawienie, ale usprawnia także pracę drugiego filara oczyszczania, czyli nerek.
Ulgę przyniesie dobrze znana nam wszystkim mięta. Koi ona dolegliwości układu pokarmowego. Miętowy napar poprawia trawienie, stymuluje wydzielanie soku żołądkowego oraz produkowanie żółci. Reguluje funkcjonowanie jelit; ma właściwości wiatropędne, dlatego rozprawi się z wzdęciami. Warto pamiętać również o tym, że z mięty otrzymuje się nie tylko napar, lecz także olejek miętowy. Ma on zdecydowanie silniejsze właściwości niż sam napar. Również zadziała łagodząco na pracę układu pokarmowego; oprócz tego uspokoi i zrelaksuje.
Ważnym pomocnikiem w oczyszczaniu organizmu jest głóg. Posiada sporo witaminy C, PP oraz witamin z grupy B. Ma też trochę witaminy A. Może się pochwalić dużą ilością flawonoidów wykazujących działanie antynowotworowe. Ponadto zawiera wiele olejków eterycznych i błonnika oraz soli mineralnych. Ma garbniki, fitosterole, fenylokwasy i aminy. Błonnik to cenny sprzymierzeniec w walce z zaparciami. Poprawia trawienie i przyspiesza metabolizm. Pomocna jest tu także witamina PP - dzięki niej lepiej trawimy węglowodany, tłuszcze i białka.
Wątrobie może pomóc również hibiskus. Herbatka z jego dodatkiem lub mieszanka ziołowa z zawartością hibiskusa przyspieszy metabolizm, a także delikatnie oczyści organizm. Ma łagodne właściwości moczopędne. Oprócz tego wzmocni układ odpornościowy. W tym momencie warto wspomnieć również o dzikiej róży, która również jest fenomenalna, jeśli chodzi o wspieranie odporności. Mieszanka hibiskusa i dzikiej róży to świetne połączenie!
Nerki na służbie
Ludzka zdrowa nerka w ciągu doby filtruje ok. 200 litrów krwi, usuwając z niej szkodliwe produkty przemiany materii. Nerki odpowiadają też za regulację ciśnienia tętniczego i kontrolują poziom minerałów w organizmie. Produkują także hormony, w tym EPO, nieprzypadkowo uznane za substancję dopingującą.
Zasadniczo, by pomóc im w pracy, możesz zrobić dwie rzeczy: dostarczyć odpowiednią ilość płynów (średnio ok. 2 litry dziennie) oraz unikać infekcji całych dróg moczowych. Nie musisz pić wyłącznie czystej wody. Do bilansu napojów wlicza się też zupy, herbaty czy soki.
Pomagamy nerkom
Banalna, niedoleczona infekcja pęcherza moczowego nie dość, że często wraca, ale też może przejść w fazę ukrytą i docelowo doprowadzić do trwałego uszkodzenia nerek. Nawracające ataki bakterii mogą trwale uszkodzić mechanizm zabezpieczający przed cofaniem się moczu do nerek, prowadząc do refluksu pęcherzowo-moczowodowego, a ten nawet do niewydolności nerek.
Istotne jest więc wykonywanie badań kontrolnych zaleconych przez lekarza. Przesiewowo wystarczy chociaż raz w roku badanie ogólne moczu, które informuje nie tylko o kondycji układu moczowego, ale czasem pozwala wyłapać problemy w narządach odległych, choćby cukrzycę.
Warto pamiętać, że nerki lubią ciepło i banalne przewianie z powodu rezygnacji z ciepłych majtek w chłodny dzień może skończyć się problemem. Za absolutnych sprzymierzeńców układu moczowego uchodzą żurawina oraz czarne jagody. Działają przeciwbakteryjnie, więc i przeciwzapalnie.Racje miały nasze babcie twierdząc, że pomocne są też nasiadówki. Najczęściej wykorzystywano do nich napar z rumianku, dziurawca i krwawnika. Wszystkie te zioła działają przeciwzapalnie. Dodatkowo: dziurawiec łagodzi podrażnienia skóry (zdarzają się w okolicach intymnych przy infekcji pęcherza. Trzeba jednak pamiętać, że źle przeprowadzona nasiadówka może zaszkodzić.
Preparaty z apteki od niedawna dostępne bez recepty są niezwykle skuteczne przy infekcjach. Niestety nie ochronią nas przed kolejnymi.
Jeśli miewasz problemy z nerkami, ogranicz kawę i mocną herbatę, bo w nadmiarze sprzyjają gorszej filtracji. Oczywiście, zdrowym ludziom nawet te płyny pozwalają się nawadniać. Dla chorujących zasady są nieco inne.
Pamiętaj, że alkohol sprzyja podrażnieniom dróg moczowych.
Białko, chociaż jest cennym budulcem, może obciążać nerki. Ustal z lekarzem, ile białka zwierzęcego (pochodzącego z nabiału i mięsa) możesz bezpiecznie jeść.
Czasem, przy skłonnościach do kamicy nerkowej, zaleca się również ograniczenie mleka i witaminy C. Ta ostatnia z pożywienia raczej nie zaszkodzi. Nie należy jej jednak na własną rękę suplementować tabletkami.
Wydaje ci się, że oddajesz za mało moczu? Pij więcej. Nie masz pewności czy to rzeczywiście pomaga? Możesz wspomóc się ziołowymi herbatkami z pokrzywy czy krwawnika. Masz skłonność do obrzęków? Nie zwlekaj z konsultacją lekarską. Poradź się przy okazji w kwestii ziół.
