Ludzie starsi tracą sprawność w wyniku udarów, chorób przewlekłych czy urazów po upadkach. W większości przypadków konsekwentnie prowadzona rehabilitacja może choć częściowo poprawić stan chorego i przywrócić utraconą sprawność.Każda zmiana w dobrym kierunku ma ogromne znaczenie dla pacjenta i jego otoczenia.
Dołącz do Zdrowia na Facebooku!
Istockphoto
Mimo że teoretycznie chorzy powinni wracać do zdrowia szybciej w szpitalach czy specjalnych ośrodkach, z badań wynika, że większe szanse na częściowy choćby powrót do sprawności mają w domu pod opieką bliskich. Dlatego, jeśli tylko mamy takie możliwości i potrafimy się osobiście zaangażować w opiekę nad starszą osobą, warto to zrobić.
Co nam będzie potrzebne?
Ilość i rodzaj potrzebnego sprzętu zależy od stanu chorego.Zazwyczaj jednak przydaje się:
1. Dobre łóżko
Dla chorych leżących w domu optymalnym rozwiązaniem jest łóżko szpitalne. Nie trzeba go kupować: można wypożyczyć Istockphoto
Najbardziej odpowiednie jest łóżko typu szpitalnego – lekkie, dość wysokie, o konstrukcji umożliwiającej zmianę ułożenia chorego. Powinno mieć co najmniej 190 cm długości, 90 szerokości i 70 cm wysokości. Takie wymiary z jednej strony są wygodne dla leżącego, z drugiej – ułatwiają niezbędne czynności pielęgnacyjne. Jeśli nie mamy możliwości korzystania z profesjonalnego łóżka, warto choćby zwykłe umieścić na podwyższeniu, by ułatwić sobie czynności pielęgnacyjne.
W standardowym wyposażeniu „szpitalne” łóżka mają zwykle wysięgnik z uchwytem, ruchome barierki czy regulowany zagłówek. W nowocześniejszych modelach istnieje możliwość regulacji „na pilota”, podnoszenia i opuszczania poszczególnych części, co znacznie ułatwia wstawanie lub siadanie. Łóżko dla obłożnie chorego powinno być także wyposażone w kółka umożliwiające jego przemieszczanie.
Koszt specjalistycznego łóżka waha się od kilku, kilkunastu do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. W niektórych przypadkach NFZ przynajmniej częściowo refunduje zakup. Łóżko można też wypożyczyć.
2. Właściwy materac
Niezbędnym dodatkiem do łóżka jest także specjalny materac. Powinien on zapobiegać uciskowi w jednym miejscu i zapewniać wentylację.
Na rynku dostępne są różne modele. Najbardziej polecane przez specjalistów są zmiennociśnieniowe. Aby zapobiegać powstaniu odleżyn są one wyposażone w specjalne pompy, które wtłaczają powietrze na przemian w różne części materaca. Dzięki temu podparcie poszczególnych części ciała raz jest mniejsze, raz większe.
Na rynku dostępnych jest też mnóstwo rehabilitacyjnych gadżetów, które mogą pomóc choremu: wałki pod nogi, maty ułatwiające przesuwanie, poduszki podkładane pod kręgosłup lędźwiowy czy pasy umożliwiające samodzielne podnoszenie się do pozycji siedzącej.
3. Sprzęt ułatwiający poruszanie
Balkoniki, wózki, kule... Każdy sprzęt, który pozwala na choćby częściowe usamodzielnienie, warto wypróbować Shutterstock
Większość starszych osób, jeśli tylko istnieje taka możliwość, chce, mimo choroby, samodzielnie się poruszać. Warto zrobić wszystko co możliwe, by im w tym pomóc. Czasami nadopiekuńczość bywa zgubna. Co prawda nasz podopieczny zostając w łóżku „nic sobie nie zrobi”, ale też nie ma szans na poprawę stanu fizycznego i zachowania radości życia. Odpowiednio dobrany sprzęt pomocniczy pozwala bezpiecznie przemieszczać się po domu i poza nim.
* Laska?
Dziarski dziadek z laską? Właśnie tak! Istockphoto
Pierwszą pomocą przy problemach z samodzielnym poruszaniem się może być laska. Uważana za przyrząd archaiczny, bywa często niedoceniana. Tymczasem dobrze dobrana, z wygodnym uchwytem nie tylko pomaga w stabilnym poruszaniu się, ale też zapobiega upadkom i towarzyszącym im urazom. Elegancka laska jest gustownym dodatkiem do stroju seniora, ale jeśli zależy nam przede wszystkim na stabilności warto zdecydować się na czworonożną ( zakończoną małymi „nóżkami”).
* Balkoniki, chodziki
Starsze osoby w zależności od potrzeb mogą korzystać m.in. z balkoników i chodzików.
Chodzik to konstrukcja z kółkami, której można się przytrzymać i podeprzeć. Istnieją modele dwu, trzy i czterokołowe. Zasadniczo im więcej kółek, tym chodzik stabilniejszy. Chodziki mają wyposażenie dodatkowe, które dobiera się w zależności od potrzeb seniora. Są modele z torbami na zakupy, uchwytami na napoje. Są i chodziki składane, które łatwo przewozić w bagażniku auta.
Balkonik to konstrukcja o kształcie sugerowanym przez nazwę. Dla osób które wciąż maja sprawne ręce polecane są balkoniki z podparciem na dłonie, a dla tych, którzy mają też niedowład kończyn górnych – balkoniki sięgające pach. Jeśli chory ma trudności ze staniem, ale może poruszać się gdy posiada stabilny punkt podparcia zaleca mu się balkonik kroczący, który będzie przesuwał przed sobą. Balkoniki z kółkami (i hamulcami) przeznaczone są dla osób, które mają problem z przesuwaniem podpórek.
* Wózek to nie wyrok
Wózek to nie wyrok. Wręcz przeciwnie: sposób, by otworzyć się na świat LISA F. YOUNG, Istockphoto
Wiele osób starszych, a i część opiekunów, boi się wózków inwalidzkich, jakby z definicji zamykały one możliwość samodzielnego poruszania się. Oczywiście tak nie jest. Nawet osoby po 80. roku życia i starsze często po rehabilitacji „wstają” z wózków. W czasie jej trwania zyskują możliwość w miarę samodzielnego poruszania się.
Mimo że wciąż istnieje wiele barier architektonicznych Polska staje się coraz bardziej przyjazna osobom na wózkach. Istnieją dziesiątki modeli wózków: od najprostszych, transportowych, takich jak na szpitalnych korytarzach po modele sportowe czy elektryczne dla osób z czterokończynowym niedowładem. Jeśli osoba starsza spędza na wózku długie godziny, powinien być on wyposażony w poduszkę przeciwodleżynową.
Bezpieczna łazienka
Łazienka przeznaczona dla osoby starszej powinna być odpowiednio dostosowana. Dla osób w podeszłym wieku staje się ona najniebezpieczniejszym miejscem w domu. Oczywiście nie zawsze możemy sobie pozwolić na kompletną przebudowę. Dlatego bardzo pomocne są specjalne gadżety.
Zwykła mata w łazience czy na śliskim parkiecie w przedpokoju już znacznie podnosi bezpieczeństwo i komfort osoby starszej Istockphoto
Podstawą są maty antypoślizgowe – które tak naprawdę warto stosować niezależnie od wieku. Zabezpieczmy nimi podłogę, dno wanny albo brodzika.Są tanie i do wykorzystania także wtedy, gdy musimy odłożyć remont. Sprawdzą się nie tylko w łazience, ale i jako sposób zabezpieczenia śliskiego parkietu, wejścia do budynku, itd.
Przy toalecie i na ścianie przy wannie warto zamontować specjalne chwyty, które umożliwią starszej osobie samodzielne wstawanie.Do mycia optymalnym rozwiązaniem jest jednak prysznic: im mniej przeszkód, tym lepiej.
Kiedy to tylko możliwe, warto zrobić remont. Przyjazna toaleta i łazienka to znaczna poprawa jakości życia osoby starszej i opiekunów TOTALPICS, Istockphoto
Istnieją też różne modele krzeseł i taboretów kąpielowych, przeznaczonych zarówno do wanny jak i do kabiny prysznicowej.
Dla osób, które mają trudności z samodzielnym dotarciem do toalety, zaprojektowano fotele toaletowe z wygodnym siedziskiem i higienicznym pojemnikiem na mocz i odchody.
Usprawnić seniora
Proste ćwiczenia miewają walor uzdrawiający ALEX SEREBRYAKOV, Istockphoto
Większość osób starszych wymaga rehabilitacji, która powinna być nadzorowana przez lekarza i prowadzona przez wykwalifikowanego fizjoterapeutę. Jednak wiele zaleconych przez niego ćwiczeń osoba starsza może, a nawet powinna, wykonywać samodzielnie lub pod opieką domowników.
Pomocą mogą by odpowiednie sprzęty rehabilitacyjne. W rehabilitacji kończyn dolnych używa się m.in. rowerów stacjonarnych lub rotorów (urządzeń obrotowych), steperów. Do ćwiczenia równowagi, przy schorzeniach kręgosłupa wykorzystywane są piłki rehabilitacyjne.
Rehabilitacja kończyn górnych odbywa się często przy pomocy różnego typu ciężarków. Aby starsza osoba mogła ćwiczyć bezpiecznie warto nabyć specjalną matę, a w miarę możliwości (i potrzeb) zainstalować na ścianie stabilną drabinkę gimnastyczną.
Więcej: o rehabilitacji osób starszych fizjoterapeuta
Zobacz także: Uwaga! Ślisko!
