SDR, czyli selektywna rizotomia grzbietowa to, jedyna jak dotąd, operacyjna metoda leczenia porażenia mózgowego. Mimo że nie eliminuje choroby całkowicie to w połączeniu z rehabilitacją znacznie poprawia stan oraz jakość życia chorego. W niektórych przypadkach może przywrócić częściową sprawność ruchową.
Selektywna rizotomia grzbietowa choć znana polskim lekarzom nie jest przez nich wykonywana. Jedyną szansą na jej przeprowadzenie jest wyjazd do Stanów Zjednoczonych, do kliniki specjalizującej się w tego typu zabiegach. Na szczęście za pośrednictwem Fundacji Dzieciom "Zdążyć z Pomocą" możliwe jest uzyskanie wsparcia i pomocy przy organizowaniu wyjazdu oraz przeprowadzenie zabiegu.
Bez kontroli
W rdzeniu kręgowym biorą swój początek dwa rodzaje korzeni nerwowych. Pierwsze z nich, brzuszne, przenoszą informację z rdzenia do mięśni, drugie - grzbietowe od mięśni do rdzenia. Ich wzajemna współpraca zapewnia odpowiednie działanie całego układu ruchu. Mięśnie u zupełnie zdrowej osoby potrafią oprzeć się sile grawitacji, zachować określoną postawę a tym samym nie stracić elastyczności. W przypadku dzieci z porażeniem mózgowym proces ten zostaje zaburzony. Pojawiające się z nie do końca znanych przyczyn uszkodzenie mózgu sprawia, że nie potrafi on kontrolować oraz regulować stopnia napięcia oraz elastyczności mięśni. Docierające z rdzenia informacje zmuszają je do pozostawania w ciągłym napięciu, czyli spastyczności.
Jak wygląda zabieg?
Pierwszym etapem zabiegu jest podrażnienie korzeni grzbietowych. Dzięki stymulacji elektrycznej możliwe jest dokładne określenie który z nerwów powoduje spastyczność. Następnie wykonuje się nieduże nacięcie (maksymalnie 5 centymetrów) w dolnej części pleców , tuż pod talią i przecina kilka odpowiedzialnych za ciągłe napięcie mięśni włókien nerwów czuciowych łączących mięśnie z rdzeniem kręgowym. Do tej pory zabieg musiał być poprzedzony limenektomią (rodzaj zabiegu neurologicznego polegającego na usunięciu łuków kręgowych oraz wyrostków kolczystych) 5 a nawet 7 kręgów. Obecnie wykonywany jest w obrębie tylko dwóch kręgów.
Kiedy może być wykonany i jak się do nie przygotować?
Aby operacja mogła zostać wykonana każdy pacjent musi spełnić kilka kryteriów. Powinien mieć odpowiednio mocne mięśnie, umieć samodzielnie siadać oraz podciągać się, a problemy z chodzeniem spowodowane są postępującą spastycznością. Selektywna rizotomia grzbietowa bywa wykonywana u pacjentów po zabiegach ortopedycznych , zaleca się jednak odczekanie roku by pozwolić na całkowitą regenerację mięśni. Poprzedzające operację ćwiczenia i rehabilitacja powinny skupić się na wzmacnianiu mięśni oraz zwiększaniu zakresu ruchów.
Zabieg, choć prosty i bardzo skuteczny nie zawsze może być wykonany. Odradza się go przede wszystkim pacjentom po:
- zapaleniu opon mózgowych , z infekcją, wodogłowiem nie będącym skutkiem wcześniactwa, urazie głowy oraz z chorobą dziedziczną
- ze słabym napięciem mięśniowym bądź mieszaną postacią porażenia ze sztywnością
- znaczną skoliozą oraz w przypadku gdy szansę na poprawę stanu pacjenta po zabiegu są bardzo małe
