Uzależnienia behawioralne - gdy poszukiwanie przyjemności staje się szkodliwym nałogiem

Coraz częściej uzależniamy się od zachowań, które w jakiś sposób nas nagradzają: jedzenia, seksu, internetu, zakupów czy hazardu. Zaczyna się niewinnie. Kończy różnie: czasem rozpadem życia prywatnego i zawodowego. Po czym poznać, czy tzw. uzależnienie behawioralne dotyczy ciebie lub kogoś z twoich bliskich czy dane zachowanie można jeszcze uznać za normę?

Psychologowie biją na alarm: uzależnienia od zakupów, seksu, hazardu, czy internetu dotyczą coraz większej ilości osób. Ilu z nas boryka się z problemem?

Co 10. osoba uzależniona od pracy, 100 tys. Polaków - od internetu

Z raportu opublikowanego w lipcu 2012 r. przez CBOS wynika, że przeszło 50 tys. Polaków jest silnie uzależnionych od gier hazardowych, blisko 100 tys. boryka się z uzależnieniem od internetu, a milion z nas przejawia symptomy uzależnienia od zakupów. Uzależnienie od pracy dotyczyć może niemal 10 proc. społeczeństwa. Mimo tych faktów wciąż bagatelizujemy szkodliwość tego typu zaburzeń uważając je za fanaberie. Tymczasem nieleczone uzależnienia behawioralne mogą zrujnować życie swoich ofiar niemniej niż "tradycyjne" uzależnienia od alkoholu, leków czy narkotyków.

A zatem po czym poznać, że ulubiony sposób spędzania wolnego czasu staje się zagrożeniem dla finansów, zdrowia, a nawet życia nas i naszych bliskich? I gdzie szukać pomocy, kiedy pozornie nieszkodliwe czynności, dostarczające rozrywki, sprawiające przyjemność lub po prostu zabezpieczające potrzeby życiowe zaczynają wywracać nasze życie do góry nogami?

Czy to już uzależnienie? Symptom nr 1: utrata kontroli nad zachowaniem

"Czerwona lampka powinna zapalać nam się w głowie w momencie w którym zauważymy u siebie któryś z dwóch osiowych objawów uzależnienia.

Pierwszy z nich to utrata kontroli nad danym zachowaniem. Będzie to np. sytuacja w której powiedzieliśmy sobie, że usiądziemy do komputera lub automatu z grami hazardowymi na 15 minut, a mimo to poświęciliśmy tym czynnościom 2 godziny, lub więcej, zapominając o bożym świecie" - mówi Anna Gnich, koordynatorka ogólnopolskiego Telefonu Zaufania dla Osób Uzależnionych Behawioralnie, działającego w Instytucie Psychologii Zdrowia w Warszawie.

Symptom nr 2: kontynuowanie zachowania mimo ponoszenia szkód

"Drugi objaw osiowy to uporczywe kontynuowanie danego zachowania pomimo ewidentnych szkód, które przynosi ono w naszym życiu osobistym, zawodowym czy zdrowotnym" - tłumaczy Anna Gnich. Jak to wygląda w praktyce? "Pracodawca mówi, że nie będzie dłużej tolerował naszych spóźnień, żona grozi rozwodem jeżeli nie przestaniemy zadłużać się w kasynie, a my nawet wtedy nie potrafimy powiedzieć sobie stop".

Nieleczone uzależnienie będzie się pogłębiać i nawracać

"Należy zdawać sobie sprawę, że wszystkie uzależnienia mają charakter postępujący i nawrotowy. Oznacza to, że nieleczone będą się stopniowo nasilać, a nawet kiedy zaczniemy zdawać sobie sprawę z ich destrukcyjnego wpływu, kolejne próby powstrzymywania się od szkodliwych zachowań kończą się najczęściej niepowodzeniem, wskutek występowania nieznośnych objawów takich jak rozdrażnienie, złość, agresja, smutek, czy apatia" - zauważa Anna Gnich. Jak rozwija się uzależnienie?

Od bagatelizowania problemu do niemożności samodzielnego z niego wyjścia

"W początkowej fazie osoby uzależnione często bagatelizują swój problem, brnąc w mechanizm iluzji i zaprzeczeń" - objaśnia ekspertka. "Z czasem tracą jednak złudzenia i nie są w stanie wyobrazić sobie, że rozwój uzależnienia można jeszcze zatrzymać, a one będą kiedykolwiek w stanie cieszyć się życiem, mieć szczęśliwą rodzinę, przyjaciół i żyć godnie. Osoby te bardzo cierpią i wymagają wsparcia, zrozumienia oraz profesjonalnej pomocy" - mówi.

Jak sobie pomóc, gdy podejrzewasz u siebie uzależnienie behawioralne?

"Jeżeli zaobserwujemy objawy u siebie lub u któregoś ze swoich bliskich objawy osiowe - warto zwrócić się do terapeuty uzależnień. Dokładnie na tej samej zasadzie, na jakiej idziemy do kardiologa w przypadku problemów z ciśnieniem, lub zabieramy jąkające się dziecko do logopedy" - zauważa Anna Gnich. Samodzielne próby poradzenia sobie, mogą okazać się ponad siły. Nie jesteś pewien, czy problem ciebie dotyczy lub nie wiesz gdzie szukać pomocy i wsparcia? W Instytucie Psychologii Zdrowia działa anonimowy telefon zaufania dla osób z uzależnieniami behawioralnymi: 801 889 880. Eksperci udzielają porad codziennie od 17:00 do 22:00. Koszt połączenia z telefonu stacjonarnego to jeden impuls według taryfy operatora. Połączenia z telefonów komórkowych - według taryfy operatora.

Właśnie rusza bezpłatny program terapeutyczny

Od początku lipca 2014 r. w Warszawie rusza całkowicie refundowany program terapeutyczny dla osób uzależnionych behawioralnie oraz ich rodzin i bliskich. Rekrutacja trwa od końca czerwca aż do wyczerpania miejsc. W ramach programu prowadzone będą terapie indywidualne oraz terapie grupowe w uruchomionej przez Ośrodek Psychoterapii i Promocji Zdrowia Instytutu Psychologii Zdrowia PTP "OGRÓD" Poradni Uzależnień dla osób cierpiących z powodu uzależnienia od hazardu, Internetu, komputera, seksu, zakupów, pracy, jedzenia czy innych destrukcyjnych zachowań.

Wciąż można się zgłaszać. W celu skorzystania z bezpłatnej oferty terapeutycznej zadzwoń i umów się na konsultację:

tel. [phone]

(22) 665 77 49

Dzwoniąc należy powołać się na "program behawioralny"

Nasz adres: Warszawa ul. J. Olbrachta 118 A. lok. 12

Program refundowany jest z Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych będących w dyspozycji Ministra Zdrowia.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do Zdrowia na Facebooku!