Kleptomania – co to jest za schorzenie?
Kleptomania: co to jest? Jest to niekontrolowany impuls nakazujący zabranie rzeczy nienależącej do osoby kierowanej tym pragnieniem. Najczęściej z tego typu przypadkami spotykamy się w sklepach, gdzie rozłożony towar jest dostępny dla klientów, a sprzedawca wykazuje duże zaufanie. Okazuje się jednak, że okazja czyni złodzieja, a produkty, za które trzeba zapłacić bywają zawłaszczane zarówno przez patologicznych złodziei, jak i przez kleptomanów. Kradzież pieniędzy rzadko jednak jest następstwem tego schorzenia. Kleptomani najczęściej sięgają po przedmioty pod wpływem impulsu i aby przeżyć dreszczyk emocji, a nie z chęci osiągnięcia korzyści majątkowych.
Kleptomania jest terminem medycznym i odnosi się do mniej niż 5% osób popełniających akt kradzieży. Zaburzenie to jest stosunkowo rzadkie, częściej ujawnia się u kobiet niż u mężczyzn. Najczęściej dotyka osób dorosłych, często pojawia się w okresie dorastania. Kleptomania u dzieci jest rzadka, ale czasami występuje.
Kleptomania – przyczyny występowania
Kleptomania przyczyny ma bardzo złożone. Badania nie są do końca zakończone, ale wyraźnym czynnikiem wśród badanych rodzin, w których wystąpiły przypadki kleptomanii jest zaburzenie nastroju oraz zaburzenie lękowe. W większości przypadków ujawniono związek kleptomanii z innymi czynnikami, takimi jak:
- niepowodzenia w pracy,
- przebyte traumy,
- stosowanie używek,
- zaburzenie odżywiania,
- zaburzenia afektywne dwubiegunowe,
- zaburzenia osobowości,
- inny rodzaj zaburzeń depresyjnych,
- silny stres.
Kleptomania – jak rozpoznać, że istnieje problem?
W kleptomanii nie chodzi o pieniądze. Zwykle ukradzione przedmioty są mało wartościowe lub zupełnie bez wartości dla chorego. W tej przypadłości najczęściej chodzi o odreagowanie przebytej, stresującej sytuacji lub o niekontrolowaną potrzebę podniesienia adrenaliny we krwi.
Jak rozpoznać kleptomanię? Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego kleptomania podlega jednemu z trzech wzorców kradzieży:
- krótkie epizody kradzieży z długimi okresami remisji,
- dłuższe okresy kradzieży z krótkimi przerwami,
- ciągłe epizody o zmiennej fluktuacji czasowej.
Kleptomania – najczęstsze objawy
Kleptomania objawy może wykazywać już w okresie dojrzewania. Najczęściej są to:
- przed epizodem kradzieży wzrasta napięcie nerwowe,
- w czasie dokonywania czynności kradzieży i tuż po niej wzrasta zadowolenie,
- osoba chora na kleptomanię działa samodzielnie, nie ma wspólników czy innych osób zaangażowanych w ten proceder,
- kleptoman nie stara się ukryć swojego czynu, raczej liczy, że zostanie złapany.
Pomiędzy okresami kradzieży chorego dręczy poczucie winy i lęku przed konsekwencją swojego czynu. Pomimo tych obaw, trwa w przekonaniu, że nie robi nic złego, ponieważ kradzione rzeczy są mało użyteczne i niedrogie. Skradzione towary są gromadzone przez kleptomana, a później najczęściej ukradkiem wyrzucane.
Co ciekawe, osoby dotknięte tą przypadłością są całkowicie świadome własnych działań i chętnie godzą się ze stwierdzeniem, że kradzież jest złym uczynkiem. Jednak pomimo tej wiedzy, nie są w stanie powstrzymać się od wzięcia rzeczy ze sklepu bez obowiązku zapłacenia za przywłaszczony towar.
Kleptomania – leczenie farmakologiczne i terapia
Leczenie kleptomanii jest dość trudne. Chory, który jest świadomy swoich występków, najczęściej wstydzi się do tego przyznać, co nie ułatwia mu panowania nad odruchem kradzieży. Jednak gdy zdecyduje się na terapię, pomocna będzie:
- farmakoterapia, w ramach której kleptoman leczony jest inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny,
- psychoterapia, czyli praca z psychologiem, stosowanie terapii poznawczo-behawioralnej.
Tego typu terapia polega na stopniowej zmianie nawyków u pacjenta oraz wskazaniu możliwości rozładowania napięcia nakazującego mu popełnienie kradzieży w inny, bezpieczny dla wszystkich i pożądany społecznie sposób.
Najlepsze efekty terapeutyczne są osiągane tylko w przypadkach ścisłej współpracy osoby chorej z odpowiednim terapeutą. Leczenie kleptomanii na własną rękę nie przynosi pożądanych efektów, dlatego w przypadku gdy podejrzewamy tego rodzaju zaburzenie natychmiast należy skontaktować się z terapeutą.
Zobacz też: Ekshibicjonista - kim jest? Co to jest ekshibicjonizm?
