Trauma: co to jest? Trauma to stan psychiczny, który został wywołany przez działanie zagrażające zdrowiu oraz życiu człowieka, prowadzące do trwałych zmian w codziennym funkcjonowaniu. Efektem urazu najczęściej jest zespół stresu pourazowego. Trauma spowodowana jest wyjątkowo stresującym i niezmiernie przykrym zdarzeniem, w którym może ucierpieć jedna lub wiele osób. Skutki traumy są odczuwane nieraz przez wiele miesięcy, a nawet lat, dlatego stan ten wymaga długotrwałego leczenia.
Każdy z nas ma w sobie swoisty mechanizm obronny, który chroni organizm przed zaistniałą gwałtowną, niecodzienną i niebezpieczną sytuacją z zagrożeniem zdrowia oraz życia włącznie. Mechanizmy te, w razie niebezpieczeństwa, ułatwiają podjęcie prawidłowych decyzji i włączenie odruchowych reakcji, które umożliwią normalne w takiej sytuacji funkcjonowanie. Dzięki nim, po ustaniu niebezpieczeństwa, łatwiej jest wrócić do stanu psychicznego sprzed zdarzenia (pod warunkiem, że nikt nie ucierpiał fizycznie).
Trauma jest długotrwałym zjawiskiem i objawia się przez trudny do określenia czas po negatywnym zdarzeniu, nawet gdy czynnik ją powodujący całkowicie ustał. Do najbardziej dostrzeganych objawów tego stanu możemy zaliczyć:
Czas oraz intensywność objawów traumy są bardzo indywidualne i subiektywne. Mogą trwać kilka dni, tygodni lub lat. Zależy to od cech biologicznych człowieka, jego wrażliwości na niespodziewane przeżycia, potrzeby wsparcia, stanu emocjonalnego oraz wieku. Trauma z dzieciństwa może zaważyć na całym dorosłym życiu.
Trauma jest efektem negatywnego zdarzenia wywołanego przez różnorodne czynniki, które dla osób postronnych mogą nie być niczym szczególnym.
Czynnikami wywołującymi traumę najczęściej są:
Oprócz wymienionych pozycji istnieje jeszcze mnóstwo innych czynników, które bardzo szybko mogą wywołać traumę u każdej osoby. Czynnikiem bywa zarówno pojedyncze wydarzenie, jak i powtarzające się, które prowadzą do narastania stanu stresowego i obniżenia nastroju. Do takich czynników należy na przykład przemoc domowa, mobbing w pracy lub prześladowanie w szkole. Trauma po wypadku może objawiać się panicznym lękiem przed jazdą samochodem.
Traumę może wywołać także dźwięk, zapach, konkretne miejsce, dotyk i inne doznania, które osobie po traumatycznych przejściach kojarzą się z tamtą wysoce stresującą sytuacją. U kobiet czasami pojawia się trauma po porodzie, która jest efektem ciężkich przeżyć oraz poczucia braku bezpieczeństwa w tym trudnym czasie. Taki stan wymaga pilnego kontaktu ze specjalistą, który razem z pacjentem powinien przepracować ten ogromny problem.
Stres pourazowy może być także efektem traumatycznego zdarzenia doświadczonego w dzieciństwie. Jest to sytuacja, w której dziecko doznało przeżycia traumatycznego, w którym głównymi uczestnikami byli jego najbliżsi lub ono samo. Niestety trauma z dzieciństwa w większości przypadków nie jest u dziecka rozpoznawana, ponieważ mały człowiek zupełnie inaczej reaguje na sytuacje stresowe. Dopiero wnikliwa obserwacja, trwająca przez dłuższy czas, pozwoli określić rozmiar zaburzenia lękowo-depresyjnego lub innego zachowania okazywanego w ramach radzenia sobie ze stresem. W sytuacji, gdy dziecko było uczestnikiem zdarzenia o podłożu traumatycznym, należy natychmiast rozpocząć terapię.
Zobacz też: Żałoba niemal jak choroba. Zauważmy tych, którzy zostają