Jakie metody antykoncepcyjne mogą stosować kobiety, które źle tolerują pigułki hormonalne?

Do wyboru jest kilka metod. Decydując się na którąś z nich kobieta zwykle bierze pod uwagę to, czy jest ona skuteczna, czy jest bezpieczna dla jej zdrowia i czy jest zgodna z jej systemem wartości. Ważne jest również, w jakim czasie po zarzuceniu danej metody kobieta odzyskuje płodność.

*Jedną z metod jest wkładka wewnątrzmaciczna. Działa ona w sposób mechaniczny - stale drażni śluzówkę w jamie macicy, powodując tam ciągły odczyn zapalny. Jeśli nawet dojdzie do zapłodnienia, zapłodnione jajeczko nie ma sprzyjających warunków, aby się zagnieździć, i obumiera. Wkładka jest zatem środkiem wczesnoporonnym. Samo zapłodnienie jest utrudnione, gdyż we wkładce takiej znajduje się miedziany drucik. Uwalniająca się z niego miedź obniża aktywność plemników i zaburza funkcjonowanie jajowodów.

Wkładka ma swoje mankamenty. Przy jej stosowaniu częściej niż w przypadku innych metod antykoncepcyjnych dochodzi do powstania ciąży pozamacicznej.

Kobieta, która decyduje się używać wkładkę, nie może mieć nadżerek ani stanów zapalnych szyjki i tarczy macicy. Przy takich infekcjach wkładka może być bowiem trampoliną dla zakażeń całego narządu rodnego kobiety.

Zdarza się też, że organizm kobiety źle toleruje wkładkę - traktuje ją jako ciało obce. Wówczas mięsień macicy odruchowo się kurczy. W efekcie miesiączki są znacznie obfitsze i bardziej bolesne. Niektóre kobiety nie są w stanie znieść takiego natężenia bólu i rezygnują z tej metody. Plusem wkładki wewnątrzmacicznej jest to, że po jej wyjęciu natychmiast wraca płodność i kobieta może od razu zajść w ciążę.

Klasyczne wkładki wewnątrzmaciczne mają różną trwałość: od 3 do 5 lat. Ja jednak zalecam pacjentkom, by nawet wkładek pięcioletnich nie używały dłużej niż trzy lata. Jest bowiem ryzyko, że długo używana wkładka stanie się kolonią bakterii, które będą wywoływały stany zapalne.

*Kolejną metodą jest wkładka wewnątrzmaciczna z uwalniającymi się hormonami. Najczęściej są to pochodne gestagenu (sztuczne hormony, które naśladują działanie naturalnego hormonu progesteronu). Podobnie jak klasyczna wkładka mechaniczna wkładka hormonalna drażni śluzówkę jamy macicy. Ale w tym przypadku to działanie mechaniczne schodzi na drugi plan. Z wkładki uwalniają się w stałych i niskich dawkach gestageny, które oddziałują na śluzówkę jamy macicy. Sprawiają one, że śluzówka nie wzrasta i nie zwiększa swojej grubości, tak jak ma to miejsce w normalnym cyklu. Dlatego zarodkowi trudno się w zagnieździć w śluzówce jamy macicy.

Wkładkę taką mogą stosować kobiety, które źle tolerują doustne tabletki antykoncepcyjne - bo np. mają uszkodzoną wątrobę.

Do plusów wkładki hormonalnej można zaliczyć to, że chroni przed infekcjami narządu rodnego. Uwalniające się gestageny powodują, że produkowany w kanale szyjki macicy śluz jest gęstszy, a to zapobiega przenoszeniu się infekcji z pochwy do wyższych partii układu rodnego kobiety.

Ale są też minusy. Gestageny uwalniane z wkładki mogą sprzyjać powstawaniu torbieli w jajnikach. Kolejny mankament - gdyby kobieta zapragnęła urodzić dziecko, to płodność odzyska dopiero po kilku miesiącach od wyjęcia wkładki hormonalnej. Dzieje się tak dlatego, że uwalniające się hormony powodują w śluzówce jamy macicy zmiany strukturalne. Aby zmiany te zostały odwrócone, musi upłynąć sporo czasu.

Wewnątrzmaciczna wkładka hormonalna jest stosowana nie tylko w antykoncepcji. Może być jednym z elementów hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie okołomenopauzalnym. Wkładkę z gestagenami - czyli ze sztucznymi hormonami, które działają jak naturalny progesteron - stosuje się u tych kobiet, w których organizmie jest za mało właśnie progesteronu, a które źle tolerują pigułki doustne. Wkładkę tę wykorzystuje się również w leczeniu zbyt obfitych miesiączek i cyklów bezowulacyjnych.

* Inną metodą są również różne środki barierowe (czyli takie, które dla plemników stanowią nieprzekraczalną barierę, ki

edyś środki te nazywano mechanicznymi). Najpopularniejsze z nich są prezerwatywy. Mankamentem prezerwatyw jest jednak to, że mogą się zsunąć lub pęknąć. Niektóre kobiety są ponadto uczulone na lateks. Wówczas nie ma rady - z prezerwatyw trzeba zrezygnować. Inne środki barierowe to wkładane do pochwy krążki, lub zakładane na szyjkę macicy kapturki. Takie metody antykoncepcyjne stosuje się zwykle łącznie z dopochwowymi środkami plemnikobójczymi w żelu, aerozolu, piance lub w globulkach.

*Środkiem antykoncepcyjnym, a dokładniej wczesnoporonnym, jest też "pigułka po", którą zażywa się w kilka godzin po kontakcie seksualnym. Najczęściej używają jej ofiary gwałtów. Także kobiety, które obawiają się, że mogły zajść w ciążę, bo w czasie stosunku pękła prezerwatywa.

"Pigułka po" zawiera dużą dawkę gestagenów. Gestageny oddziałują zaś na ciałko żółte w jajniku, które jest odpowiedzialne za utrzymywanie ciąży. Kiedy ciałko żółte obumiera, obumiera też zapłodnione jajeczko. "Pigułki po" nie można dostać bez recepty, gdyż taka "bomba" gestagenowa nie jest dla organizmu kobiety obojętna. Jej skutkiem są krótkotrwałe zaburzenia hormonalne - plamienia, krwawienia lub opóźnienie miesiączki.

Zamiast "pigułki po" lekarz może przepisać kobiecie odpowiednią kombinację tabletek antykoncepcyjnych, które razem działają podobnie jak "pigułka po". Taka mieszanka pigułek jest skuteczna nawet w kilkanaście godzin od kontaktu seksualnego.

Wczesnoporonnie działa również klasyczna wkładka wewnątrzmaciczna. Jeśli kobieta obawia się, że jest w ciąży, może założyć taką wkładkę w ciągu 7 dni od kontaktu seksualnego. Wkładka uniemożliwi zapłodnionemu jajeczku zagnieździć się w jamie macicy.

Dane tu przedstawione mają jedynie wartość informacyjną i nie mogą zastąpić indywidualnej porady lekarskiej.