Niepłodność rozpoznajemy gdy para nie może doczekać się ciąży po 12 miesiącach regularnego współżycia. Szacuje się, że jedna na sześć par może mieć problemy z płodnością. Według niektórych źródeł jedna na pięć, ale i jedna na osiem: tak czy owak to bardzo niepokojące dane.
Badania wykazały udział mężczyzn w niepłodności w ponad połowie przypadków. Obserwujemy systematyczne obniżanie się jakości nasienia w ostatnim pięćdziesięcioleciu. Zarazem zmienił się zakres norm prawidłowych parametrów nasienia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) -ostatnia zmiana 2010 roku. To skutek odkryć, że to, co jeszcze niedawno uznawaliśmy za normę, w rzeczywistości może negatywnie wpływać na płodność.
Ołów i soja na liście sprawców
Mężczyźni nierzadko zadają pytania dotyczące wpływu warunków pracy, stylu życia na płodność. Wiedza nasza na ten temat pochodzi z badań, w których porównywano mężczyzn niepłodnych z tymi, którzy po krótkim czasie doczekali się potomka.
Dowiedziono, że ołów ma negatywny wpływ na parametry nasienia. Duże stężenia ołowiu stwierdza się nie tylko u pracowników hut, ale i osób produkujących oraz serwisujących akumulatory.
Wykazano obniżoną płodność u mężczyzn, mających kontakt ze środkami ochrony roślin (pestycydy).
Substancje zawarte w klejach, farbach i rozpuszczalnikach również negatywnie wpływają na produkcję plemników. Ftalany które stanowią bazę dla lakierów, utrwalaczy w niektórych kosmetykach, zwiększają giętkość produktów PCV, w wysokich stężeniach negatywnie wpływają na jakość nasienia..
Nadmierna ilość w diecie pochodnych żeńskich hormonów płciowych (np. produkty sojowe) również skutkować może gorszą jakością nasienia, a w skrajnych sytuacjach prowadzić do nowotworów jąder. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie jonizujące (radioterapia) może spowodować trwałą bezpłodność. Optymalna produkcja plemników ma miejsce w temperaturze 3 ,4 stopnie niższej niż temperatura ciała.
Uważaj za kierownicą i z papierosami
Niekorzystny wpływ wysokiej temperatury na płodność zaobserwowano u zawodowych kierowców, spawaczy oraz mężczyzn noszących obcisłą bieliznę.
Badania wykazały, że palacze mają mniejszą objętość nasienia oraz mniejszą liczbę plemników, a ich ruchliwość jest gorsza. Co ciekawe: wykazano mniejszą liczbę plemników u synów matek, które paliły w ciąży. Z dotychczasowych badań wynika również, że nadużywanie alkoholu wpływa negatywnie na płodność mężczyzn dlatego panom leczonym z powodu niepłodności zaleca się organicznie spożywania alkoholu.
Czy można uchronić się przed niepłodnością?
Nie jest to łatwe pytanie, zważywszy, że u wielu mężczyzn nie możemy ustalić jednoznacznej przyczyny problemu niepłodności.
Najprostsza rada dla par i młodych małżeństw to nie odkładać w czasie macierzyństwa, nie palić i nie nadużywać alkoholu. Uwaga: częsta zmian partnerów seksualnych zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na choroby przenoszone drogą płciową, które mogą powodować np. zapalenie jąder u mężczyzn.
Dieta bogata w owoce, warzywa oraz aktywność fizyczna, czyli zdrowy styl życia także pomaga. Czy daje jednak pewność? Niestety, nigdy nie wiemy do końca, na ile jesteśmy płodni, dopóki nie doczekamy się własnej pociechy.
Tekst powstał w ramach współpracy serwisu z organizatorami II Sympozjum Niepłodność - klinika i praktyka, Łódź 2011, któremu patronuje Polskie Towarzystwo Ginekologiczne.
