Zapalenie narządów miednicy mniejszej (ang. pelvic inflammatory disease, PID, dawniej - zapalenie przydatków), oznacza zespół objawów chorobowych, będących skutkiem stanu zapalnego spowodowanego zakażeniem błony śluzowej macicy (zapalenie endometrium), jajowodów, jajników i otrzewnej miednicy mniejszej. Dawniej ten stan określano mianem zapalenie przydatków. Ponieważ nie oddawała w pełni charakteru choroby, została zmieniona na zapalenie narządów miednicy mniejszej.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej (zapalenie przydatków) jest powodowane zakażeniem żeńskich narządów rozrodczych przez bakterie, przenoszone drogą płciową, które przemieszczają się z pochwy do macicy, jajowodów lub jajników (tzw. zakażenie wstępujące). Możliwa jest także inna droga zakażenia: poprzez krwioobieg oraz w wyniku zakażeń pooperacyjnych (tzw. zakażenie zstępujące).
Ze względu na umiejscowienie zakażenia wyróżnia się:
Zapalenie narządów miednicy mniejszej należy do jednej z najczęstszych chorób zapalnych, dotyczących narządów rodnych kobiety. Zdarza się, że zapalenie narządów miednicy mniejszej przebiega bezobjawowo. Dlatego można nie zdawać sobie sprawy z tego, że zostało się zakażonym. Stan zapalny wykryty późno może zakończyć się problemami z zajściem w ciążę, ciążą pozamaciczną lub przewlekłym bólem brzucha.
Zapalenie macicy, jajowodów, jajników lub otrzewnej miednicy mniejszej powodują bakterie przenoszone drogą płciową. Są to: Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, Mycoplasma genitalium i inne mykoplazmy, Prevotella spp., Peptostreptococcus spp., Gardnerella vaginalis, Escherichia coli, Haemophilus influenzae i paciorkowce tlenowe (głównie Streptococcus pyogenes, Streptococcus agalactiae).
Najczęściej za zakażeniami stoją Neisseria gonorrhoeae (rzeżączka) oraz Chlamydia trachomatis, które wywołują około połowy przypadków zapalenia narządów miednicy mniejszej. Za pozostałe zachorowania odpowiadają bakterie beztlenowe i tlenowe w różnych kombinacjach.
Zakażenie zstępujące powodowane jest z kolei przez prątki gruźlicy, paciorkowce, bakterie beztlenowe, błonicę oraz pałeczki okrężnicy. Tego typu zakażenia zdarzają się już dzisiaj dość rzadko.
Najczęstsze zakażenia, rzeżączką oraz chlamydią, zdarzają się zwykle podczas seksu bez zabezpieczenia. Rzadziej bakterie przedostają się do układu rozrodczego, gdy ulegnie zakłóceniu naturalna bariera ochronna, tworzona przez szyjkę macicy. Może się to zdarzyć po porodzie, poronieniu lub aborcji.
Wiele czynników może zwiększyć ryzyko zapalenia narządów miednicy mniejszej, w tym:
Zapalenie narządów miednicy mniejszej może przebiegać w formie łagodnej lub nie dawać żadnych objawów. W ciężkich przypadkach natomiast może powodować gorączkę, dreszcze, silny ból w dolnej części brzucha lub miednicy - zwłaszcza podczas badania - i dyskomfort podczas uprawianiu seksu.
Objawy zapalenia narządów miednicy mniejszej:
Powyższe objawy powinny nas skłonić do wizyty u lekarza. Nieleczone zapalenie narządów miednicy mniejszej prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych, z niepłodnością włącznie.
Aby zmniejszyć ryzyko choroby zapalnej miednicy mniejszej: