Zapalenie narządów miednicy mniejszej - dawniej określane mianem zapalenia przydatków - definicja choroby
Zapalenie narządów miednicy mniejszej (ang. pelvic inflammatory disease, PID, dawniej - zapalenie przydatków), oznacza zespół objawów chorobowych, będących skutkiem stanu zapalnego spowodowanego zakażeniem błony śluzowej macicy (zapalenie endometrium), jajowodów, jajników i otrzewnej miednicy mniejszej. Dawniej ten stan określano mianem zapalenie przydatków. Ponieważ nie oddawała w pełni charakteru choroby, została zmieniona na zapalenie narządów miednicy mniejszej.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej (zapalenie przydatków) jest powodowane zakażeniem żeńskich narządów rozrodczych przez bakterie, przenoszone drogą płciową, które przemieszczają się z pochwy do macicy, jajowodów lub jajników (tzw. zakażenie wstępujące). Możliwa jest także inna droga zakażenia: poprzez krwioobieg oraz w wyniku zakażeń pooperacyjnych (tzw. zakażenie zstępujące).
Ze względu na umiejscowienie zakażenia wyróżnia się:
- zapalenie śluzówki macicy
- zapalenie jajowodów
- zapalenie jajników i jajowodów
- zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej
- ropień jajnikowo-jajowodowy
Zapalenie narządów miednicy mniejszej należy do jednej z najczęstszych chorób zapalnych, dotyczących narządów rodnych kobiety. Zdarza się, że zapalenie narządów miednicy mniejszej przebiega bezobjawowo. Dlatego można nie zdawać sobie sprawy z tego, że zostało się zakażonym. Stan zapalny wykryty późno może zakończyć się problemami z zajściem w ciążę, ciążą pozamaciczną lub przewlekłym bólem brzucha.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej - przyczyny
Zapalenie macicy, jajowodów, jajników lub otrzewnej miednicy mniejszej powodują bakterie przenoszone drogą płciową. Są to: Neisseria gonorrhoeae, Chlamydia trachomatis, Mycoplasma genitalium i inne mykoplazmy, Prevotella spp., Peptostreptococcus spp., Gardnerella vaginalis, Escherichia coli, Haemophilus influenzae i paciorkowce tlenowe (głównie Streptococcus pyogenes, Streptococcus agalactiae).
Najczęściej za zakażeniami stoją Neisseria gonorrhoeae (rzeżączka) oraz Chlamydia trachomatis, które wywołują około połowy przypadków zapalenia narządów miednicy mniejszej. Za pozostałe zachorowania odpowiadają bakterie beztlenowe i tlenowe w różnych kombinacjach.
Zakażenie zstępujące powodowane jest z kolei przez prątki gruźlicy, paciorkowce, bakterie beztlenowe, błonicę oraz pałeczki okrężnicy. Tego typu zakażenia zdarzają się już dzisiaj dość rzadko.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej - czynniki ryzyka zakażenia narządów
Najczęstsze zakażenia, rzeżączką oraz chlamydią, zdarzają się zwykle podczas seksu bez zabezpieczenia. Rzadziej bakterie przedostają się do układu rozrodczego, gdy ulegnie zakłóceniu naturalna bariera ochronna, tworzona przez szyjkę macicy. Może się to zdarzyć po porodzie, poronieniu lub aborcji.
Wiele czynników może zwiększyć ryzyko zapalenia narządów miednicy mniejszej, w tym:
- bycie aktywną seksualnie kobietą w wieku poniżej 25 lat
- posiadanie wielu partnerów seksualnych
- bycie w związku seksualnym z osobą, która ma więcej niż jednego partnera seksualnego
- uprawianie seksu bez zabezpieczenia
- regularne wykonywanie irygacji pochwy, które zaburza równowagę bakteryjną w pochwie i może maskować objawy
- wprowadzenie wkładki wewnątrzmacicznej w ciągu pierwszych trzech tygodni po inplantacji
Zapalenie narządów miednicy mniejszej - objawy
Zapalenie narządów miednicy mniejszej może przebiegać w formie łagodnej lub nie dawać żadnych objawów. W ciężkich przypadkach natomiast może powodować gorączkę, dreszcze, silny ból w dolnej części brzucha lub miednicy - zwłaszcza podczas badania - i dyskomfort podczas uprawianiu seksu.
Objawy zapalenia narządów miednicy mniejszej:
- ból w podbrzuszu, tkliwość brzucha
- wysoka gorączka (nawet powyżej 38 stopni C), czasami z towarzyszącymi jej dreszczami
- wydzielina z pochwy o nieprzyjemnym zapachu
- silny ból, a także krwawienie podczas stosunku lub tuż po nim, albo między cyklami menstruacyjnymi
- bolesne lub trudne oddawanie moczu
Powyższe objawy powinny nas skłonić do wizyty u lekarza. Nieleczone zapalenie narządów miednicy mniejszej prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych, z niepłodnością włącznie.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej - komplikacje
- Ciąża pozamaciczna - zapalenie narządów miednicy mniejszej jest główną przyczyną ciąży ektopowej.
- Bezpłodność - zapalenie narządów miednicy mniejszej może uszkodzić narządy rozrodcze i spowodować bezpłodność.
- Przewlekły ból miednicy - zapalenie może powodować ból w obrębie miednicy, który utrzymymuje się przez miesiące lub lata. Zbliznowacenia w jajowodach i innych narządach miednicy mogą powodować ból podczas stosunku i w czasie owulacji.
- Ropień jajnikowo-jajowodowy - nieleczony ropień może spowodować zakażenie zagrażające życiu.
- Nawrotowe zapalenia narządów miednicy mniejszej.
Zapalenie narządów miednicy mniejszej - zapobieganie
Aby zmniejszyć ryzyko choroby zapalnej miednicy mniejszej:
- należy używać prezerwatyw
- najlepiej ograniczyć liczbę partnerów seksualnych i pytać potencjalnego partnera o stan zdrowia
- stosować antykoncepcję hormonalną zamiast wkładek domacicznych
- regularne wykonywać badania pod kątem zakażenia bakteriami, takimi jak chlamydia
- poinfomować partnera seksualnego o zachorowaniu, co pozwala zapobiegać rozprzestrzenianiu się zakażenia
- nie powinno się wykonywać częstego zabiegu irygacji poczwy, ponieważ wypłukuje się w ten sposób pożyteczne bakterie, stanowiące barierę ochronną dróg rodnych
- ważna jest właściwa higiena narządów płciowych
