Nadczynność tarczycy jest schorzeniem przewlekłym i częściej dotyka kobiety. Nieleczone choroby tarczycy mogą powodować dużo poważniejsze problemy ze zdrowiem.
Objawy
- stałe osłabienie, chudnięcie mimo dobrego apetytu, biegunki
- kołatanie serca, zaburzenia rytmu serca, niewydolność krążenia
- potliwość (skóra jest stale wilgotna), zwiększone pragnienie
- drżenie rąk, osłabienie siły mięśni oraz uczucie gorąca (chory promieniuje ciepłem)
- obrzęki stóp i podudzi
- zaburzenia snu, drażliwość, podenerwowanie
- u kobiet: zakłócenia cyklu miesięcznego lub przerwa w miesiączkowaniu
Uwaga! Nadczynności tarczycy z reguły towarzyszy powiększenie gruczołu tarczowego - wole nadczynne.
W chorobie Graves-Basedowa do tych objawów dochodzą jeszcze dolegliwości wzrokowe:
- swędzenie, pieczenie, łzawienie oczu
- nadwrażliwość na światło, niekiedy podwójne widzenie
- wytrzeszcz oczu
Przyczyny
Najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy jest choroba Graves-Basedowa, w której organizm produkuje przeciwciała przeciwko receptorowi TSH. Na skutek tego tarczyca przestaje reagować na sygnały z mózgu i bezustannie wytwarza hormony, nie zważając na to, czy ich stężenie nie jest już zbyt wysokie. Najczęściej chorują kobiety w wieku 30-50 lat.
Drugą pod względem częstości przyczyną nadczynności jest choroba Plummera, czyli wole guzowate nadczynne (powstały w tarczycy guzek lub guzki niereagujące na sygnały z mózgu wytwarzają nadmiar hormonu). Zapadają na nią głównie starsi. Nadczynność może też (choć rzadko) być spowodowana nowotworem tarczycy lub przysadki mózgowej.
Ryzyko zachorowania
Cztery razy częściej chorują kobiety niż mężczyźni.
Powikłania
Zwiększona łamliwość kości, w chorobie Basedowa wytrzeszcz oczu sprawia, że powieki nie zakrywają całkowicie gałek. Grozi to owrzodzeniami rogówki , stanami zapalnymi, a nawet utratą wzroku .
Diagnostyka
USG tarczycy i badania stężenia TSH (hormonu pobudzającego tarczycę), FT4 i FT3 (wolnych frakcji hormonów tarczycy) we krwi. Scyntygrafia, czyli izotopowe badanie tarczycy, pozwala zlokalizować ogniska autonomicznego wydzielania hormonów i zróżnicować guzki "gorące" nadmiernie wydzielające hormony od "zimnych", które ich nie wydzielają (te ostatnie dość często okazują się rakiem). Oznaczenie poziomu przeciwciał przeciwko receptorowi TSH potwierdza chorobę Graves-Basedowa, biopsja cienkoigłowa pomaga wykluczyć nowotwór tarczycy.
Leczenie
Przywrócenie właściwego stężenia hormonów można uzyskać:
- farmakologicznie: leki są skuteczne w ok. 50% przypadków nadczynności, stanowią też dobre przygotowanie przed zabiegiem chirurgicznym lub podaniem radioaktywnego jodu;
- podawaniem radioaktywnego jodu (chory wypija roztwór zawierający jod radioaktywny, który jest wychwytywany przez komórki tarczycy i prowadzi do ich zniszczenia. Napromieniowanie innych narządów podczas tej kuracji jest porównywalne z emitowanym podczas wykonania zdjęcia RTG);
- chirurgicznie (przez usunięcie nadczynnej tkanki). Jest to jedyna skuteczna metoda leczenia w przypadkach, gdy źródłem nadmiaru hormonów jest tzw. gruczolak, czyli guzek tarczycy, niereagujący na sygnały hormonalne z przysadki mózgowej .
Możliwe powikłania radioterapii i zabiegu chirurgicznego Niedoczynność tarczycy (wycięcie zbyt dużej masy gruczołu lub zniszczenie komórek pęcherzykowych radioterapią), osłabienie głosu, chrypka, bezgłos (wynikają z uszkodzenia podczas zabiegu nerwów krtaniowych przebiegających tuż za tarczycą) i zaburzenia gospodarki wapniowej organizmu (przy niezamierzonym usunięciu przytarczyc podczas zabiegu). Wymagają one oddzielnego leczenia.
