Ta postać cukrzycy pojawia się o wiele rzadziej niż cukrzyca typu 2, bo tylko ok. 10% cukrzyków zmaga się właśnie z typem choroby. Osoby chore muszą do końca życia przyjmować zastrzyki insulinowe oraz muszą dbać o stosowny poziom glukozy we krwi za pomocą systematycznych badań krwi i utrzymywania właściwej diety.
Objawy
Początek choroby jest często tak nagły, że trudno go przeoczyć:
- niewyjaśnione chudnięcie pomimo zwiększenia apetytu
- wzmożone pragnienie zmuszające do wypijania ponad 3 litrów płynów dziennie - chory pije dużo niezależnie od temperatury otoczenia, wysiłku, itd.
- częste oddawanie dużych ilości moczu
- stałe zmęczenie fizyczne
- pojawienie się grzybicy, swędzenie w okolicach intymnych
- zaburzenia widzenia, brak ostrości obrazu i trudności w czytaniu
- senność w ciągu dnia trudna do opanowania
Na ten typ cukrzycy zapadają ludzie młodzi, a nawet małe dzieci. U 10 proc. pacjentów wykrywa się ją przed 14. rokiem życia, u 10 proc. - między 14. a 18. rokiem życia, a u pozostałych 80 proc. - przed 30. rokiem życia. Dlatego też ten rodzaj cukrzycy nazywa się młodzieńczą.
Przyczyny
Bezpośrednią przyczyną jest uszkodzenie komórek Beta trzustki produkujących insulinę. Zniszczenie komórek Beta bardzo często przebiega np. u dzieci podczas infekcji wirusowej (grypy, świnki, różyczki). Układ odpornościowy, broniąc organizm przed infekcją wirusową, z niewyjaśnionych do końca przyczyn zaczyna traktować białko znajdujące się na komórce beta jako białko wirusa. W efekcie komórki wytwarzające insulinę zostają zniszczone. W wielu przypadkach choroba ma podłoże genetyczne, może być więc dziedziczna. Potwierdza to fakt, że w niektórych rodzinach na cukrzycę typu 1 choruje kilka osób. Jednak odziedziczenie nieprawidłowych genów po rodzicach oznacza tylko predyspozycje do choroby.
Diagnostyka
Jeżeli poziom cukru we krwi oznaczony w dowolnej porze dnia przekracza 200 mg% i jeżeli występują objawy, świadczy to o cukrzycy.
Leczenie
Niezbędne jest podawanie insuliny. Przy zaniedbaniu grozi ketonowa śpiączka cukrzycowa, która może doprowadzić do śmierci.
Jak długo i jak często trzeba brać insulinę?
Przy cukrzycy typu 1 trzeba ją brać zawsze (zwykle kilka razy dziennie, przed posiłkami). Życie bez tego hormonu jest niemożliwe. Cel insulinoterapii to jak najwierniejsze odtworzenie naturalnego rytmu wydzielania tego hormonu przez trzustkę. Można go osiągnąć, stosując różne preparaty i różną liczbę wstrzyknięć. Istnieje też możliwość wyboru sprzętu do wykonywania zastrzyków. Łatwe w obsłudze i wygodne w użyciu są automatyczne dozowniki (tzw. peny), w których umieszcza się pojemniczki z preparatami zawierającymi szybko, krótko i wolno działającą insulinę w odpowiednich proporcjach.
Leczenie insuliną:
- Wstrzykuje się ją podskórnie, gdyż podawana doustnie ulega strawieniu w przewodzie pokarmowym, zanim dostanie się do krwi.
- Najmniej bolesne i najłatwiejsze jest wstrzykiwanie pod skórę - chwyta się fałd skóry w dwa palce, a następnie nakłuwa pod kątem 45 albo 90 stopni.
- Iniekcje podaje się głęboko do tkanki podskórnej. Igły do wstrzyknięć są cienkie i nie zostawiają śladów. Zasadą jest jednak, by nie wstrzykiwać leku w to samo miejsce (wstrzykując insulinę w tkankę z bliznami, należy liczyć się ze zwolnionym przedostawaniem się hormonu do krwi).
- Miejsce wstrzyknięcia nie wymaga przetarcia alkoholem.
Uwaga! Niektóre leki wpływają na działanie insuliny.
Leki zmniejszające stężenie glukozy we krwi:
- zawierające alkohol (podawane doustnie);
- salicylany (polopiryna, aspi-ryna);
- leki przeciwzakrzepowe.
Leki zwiększające stężenie glukozy we krwi:
- adrenalina;
- kortykosteroidy, (Encorton);
- doustne leki antykoncepcyjne, np. Angravid, Mestron;
- hormony tarczycowe;
- syrop na kaszel z cukrem;
- leki moczopędne, jak Diuramid, Furosemid, Hygroton;
- inne leki moczopędne zawierające tiazydy.
Miejsca podskórnych wstrzyknięć:
Zalecane: przednia zewnętrzna strona uda, pośladki, brzuch. Mniej polecane: np: okolica pod łopatkami lub boczna strona ramienia (jeśli zastrzyk robi nam druga osoba).
Co przyspiesza i poprawia wchłanianie insuliny:
- głębsze podanie zastrzyku insuliny;
- podanie insuliny w okolicę rozgrzanego mięśnia, np. zaangażowanego w wysiłek fizyczny;
- zwiększenie ciepłoty miejsca, w które zamierzamy zrobić zastrzyk (np. ciepła kąpiel, rozgrzewający masaż, opalanie się);
- podanie zastrzyku w brzuch - to miejsce, gdzie insulina wchłonie się najszybciej.
Co robić, jeśli zapomnimy o zastrzyku z insuliny?
Nic się nie stanie, jeśli zapomnienie zdarzy się sporadycznie. Jednak częste zapominanie powoduje niedostateczną ilość insuliny w organizmie i prowadzi do kwasicy ketonowej. Gorzej, gdy nie pamiętamy, czy przyjęliśmy już dawkę czy nie. Przy powtórnym wstrzyknięciu zachodzi obawa przedawkowania. Grozi to niedocukrzeniem, dlatego przyjmując insulinę, najlepiej zapisywać każde wstrzyknięcie w dzienniczku samokontroli.
Objawy przedawkowania insuliny:
- mrowienie ust i ciała
- uczucie zimna
- bladość
- szum w uszach
- zlewne poty
- ból głowy, głód, ból brzucha
- drażliwość i zmiany nastroju
- zaburzenia widzenia
- szybkie bicie i drżenie serca
- nagła senność
- gwałtowne budzenie ze snu
