Wyrostek robaczkowy to jakby woreczek, a dokładniej uwypuklenie jelita, które wystaje z okrężnicy w prawej dolnej części brzucha. Osiąga długość około 10 cm. Jak podejrzewają eksperci, w dzieciństwie stanowi czynną część układu odpornościowego (posiada tkankę limfatyczną), pomagając organizmowi zwalczać choroby, ale w dorosłości traci już na znaczeniu. Bywa jednak, że staje się przyczyną bólu i komplikacji zdrowotnych. Zapalenie wyrostka robaczkowego dotyka najczęściej u osób w wieku od 10 do 30 lat (choć nie tylko).
Czym jest zapalenie wyrostka robaczkowego: przyczyny, komplikacje
Do zapalenia wyrostka robaczkowego dochodzi, gdy zostaje on zablokowany. Powodem mogą być różne infekcje, takie jak infekcja wirusowa, bakteryjna lub pasożytnicza, przeniesiona przez przemieszczający się kał. Może się też zdarzyć, że rurka łącząca jelito grube z wyrostkiem robaczkowym zostanie zablokowana przez stolec. Niekiedy, choć rzadko, przyczyną blokady staje się nowotwór.
Gdy do takiej blokady dochodzi, pojawia się ryzyko infekcji. Drobnoustroje (bakterie, wirusy, pasożyty), które utkwią w wyściółce wyrostka, zaczynają się szybko namnażać. W efekcie rozwija się stan zapalny, obrzęk, wyrostek wypełnia się ropą. Dopływ krwi do wyrostka robaczkowego zatrzymuje się w miarę nasilania się obrzęku i bolesności, a bez wystarczającego przepływu krwi wyrostek zaczyna obumierać.
Taki stan wymaga natychmiastowego leczenia, w przeciwnym wypadku grozi nam pęknięcie wyrostka i wylanie się ropy do wnętrza brzucha. W przypadku zapalenia wyrostka robaczkowego musimy więc jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Leczenie polega na wycięciu wyrostka i przyjmowaniu antybiotyków.
Zapalenie wyrostka robaczkowego, jeśli nie jest leczone, grozi poważnymi powikłaniami, takimi jak pęknięcie wyrostka i rozprzestrzenianie się infekcji w całej jamie brzusznej, zapalenie otrzewnej (zagraża posocznicą i śmiercią) lub ropień wewnątrz brzucha. Może do tego dojść już po 48-72 godzinach od wystąpienia pierwszych objawów.
Jak objawia się zapalenie wyrostka robaczkowego?
Zapalenie wyrostka robaczkowego powoduje ból w prawej dolnej części brzucha. Jednak u wielu ludzi ból zaczyna się w okolicy pępka, a następnie przemieszcza w dół. W miarę nasilania się stanu zapalnego ból jest coraz silniejszy, aż ostatecznie staje się nie do zniesienia.
Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego mogą być następujące:
- nagły ból, który zaczyna się po prawej stronie podbrzusza;
- nagły ból, który zaczyna się w okolicach pępka i często przesuwa się do prawej dolnej części brzucha;
- ból, który nasila się podczas kaszlu, chodzenia lub wykonywania innych drażniących ruchów;
- tkliwość brzucha i wrażliwość na dotyk;
- nudności i wymioty;
- utrata apetytu;
- gorączka, która narasta w miarę nasilania się choroby;
- zaparcia lub biegunka;
- wzdęcia brzucha;
- gazy;
- parcie na mocz lub częste oddawanie moczu;
- ogólnie złe samopoczucie i osłabienie.
Jeśli podejrzewamy zapalenie wyrostka robaczkowego, zawsze powinniśmy zgłosić się do lekarza. Wskazówką jest ból, szczególnie jeśli zaczyna się w okolicach pępka, a następnie przenosi się do prawej dolnej części brzucha. Pierwsze, co należy sprawdzić, to tkliwość brzucha w miejscu typowej lokalizacji wyrostka, czyli w tzw. punkcie McBurneya (w 1/3 odległości między pępkiem a przednim górnym kolcem biodrowym). Ale uwaga: umiejscowienie wyrostka robaczkowego może być u każdej osoby nieco inne. Ból może też promieniować do prawej pachwiny.
Uwaga też na tak zwany objaw Blumberga, określany również jako tkliwość odbicia. Podczas badania palpacyjnego (badanie dotykiem) lekarz układa opuszki palców na powierzchni powłok brzusznych i powoli lecz głęboko uciska, a następnie nagle odrywa dłoń. Pojawienie się zwiększonej bolesności bezpośrednio po oderwaniu ręki wskazuje na podrażnienie lub zapalenie otrzewnej. Można też zaobserwować tak zwany objaw Rovsinga: nacisk na lewą dolną stronę brzucha powoduje ból w prawej dolnej części. Objaw Dunphy’ego z kolei oznacza sytuację, gdy kaszel pogarsza ból brzucha.
