Za bólem brzucha po jedzeniu może stać wiele przyczyn. Wśród tych najczęstszych wymienia się alergie lub nietolerancje pokarmowe, zespół jelita drażliwego (IBS), zapalenie błony śluzowej żołądka, celiakia, nieswoiste zapalenie jelit, choroba refluksowa przełyku (GERD), a także niestrawność lub zwykłe przejedzenie. Jeśli dolegliwości nie przechodzą trzeba udać się po poradę do gastrologa, który być może skieruje nas na specjalistyczne badania.
Objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak gazy, wzdęcia, skurcze i biegunka towarzyszą często nietolerancji lub alergii pokarmowej, czyli nadmiernej reakcji organizmu na jakiś składnik pożywienia. Czym charakteryzuje się nietolerancja pokarmowa i czym różni się od alergii?
Nietolerancja pokarmowa
Nietolerancja pokarmowa oznacza, że mamy trudności z trawieniem niektórych pokarmów lub składników żywności. Zwykle nie jest to poważne schorzenie, jednak zjedzenie potrawy zawierającej składnik, którego nie toleruje nasz organizm, może spowodować złe samopoczucie i inne nieprzyjemne objawy. Zwykle kilka godzin po posiłku zaczynamy odczuwać wzdęcia, wiatry, ból brzucha. Do tych objawów dołącza też biegunka. Niektórzy skarżą się ponadto na ból głowy, uczucie zmęczenia, nudności, zaparcia, bóle stawów, wysypkę. Te objawy mijają zwykle w ciągu kilku dni, pod warunkiem, że już nie sięgamy po produkty, które podrażniają nasz układ pokarmowy.
Najczęściej spotykamy się z nietolerancją laktozy, gdy organizm nie jest w stanie strawić tego rodzaju cukru, występującego głównie w mleku i produktach mlecznych, takich jak sery i jogurty. Niektóre osoby cierpią z powodu nietolerancji glutenu - to rodzaj mieszaniny białek roślinnych, gluteniny i gliadyny, występujących w ziarnach niektórych zbóż, w tym w pszenicy, życie i jęczmieniu.
Inne przykłady nietolerancji pokarmowych to: nietolerancja histaminy (występuje w żywności i napojach, takich jak wino i ser), nietolerancja kofeiny, alkoholu, siarczyn (występują w cydrze, piwie i winie), salicylanów (są w niektórych owocach, warzywach, ziołach i przyprawach), glutaminianu sodu (znajduje się w dojrzałych owocach, wędlinach i pikantnych potrawach).
Aby się dowiedzieć, jaki składnik diety powoduje nieprzyjemne reakcje organizmu, trzeba zrobić testy, które obejmują specjalną dietę, podczas której unikamy spożywania pokarmów, których możemy nie tolerować, aby sprawdzić, czy objawy ustąpią. Po kilku tygodniach ponownie zaczynamy je jeść, aby sprawdzić, czy objawy powrócą. Do tego warto wykonać też badania krwi. W przypadku nietolerancji laktozy pomocny jest test oddechowy.
Alergia pokarmowa
Nie jest tym samym, co nietolerancja pokarmowa. Alergia pokarmowa to nieadekwatna reakcja układu immunologicznego na jakiś składnik żywności. Objawy alergii zwykle obejmują swędzenie skóry, trudności z oddychaniem (świszczący oddech), może też pojawić się obrzęk warg, twarzy i oczu.
Typowe objawy alergii pokarmowej to:
- zawroty głowy lub oszołomienie
- swędząca skóra lub wypukła wysypka (pokrzywka)
- obrzęk warg, twarzy i oczu (obrzęk naczynioruchowy)
- ściśnięte gardło i trudności z przełykaniem
- kaszel, świszczący oddech, duszność, głośny oddech lub ochrypły głos
- kichanie lub swędzenie, katar lub zatkany nos
- złe samopoczucie
- ból brzucha
- biegunka
Takie objawy mogą wystąpić bezpośrednio po zjedzeniu pokarmu, na który jesteśmy uczuleni lub kilka dni później. Uczulić może nas praktycznie każdy rodzaj żywności. Najczęściej są to:
- krowie mleko
- jajka
- orzeszki ziemne, soja, groch i ciecierzyca
- orzechy włoskie, migdały, orzechy laskowe, orzechy pekan, orzechy nerkowca, pistacje i orzechy brazylijskie
- skorupiaki, takie jak krewetki, kraby i homary
- pszenica
Testy na alergię pokarmową to: punktowy test skórny (polegający na umieszczeniu na skórze kropli płynu zawierającego pokarm, na który możemy być uczuleni, w celu sprawdzenia reakcji), badania krwi, specjalna dieta, podczas której unikamy spożywania pokarmów, na które możemy być uczuleni, aby sprawdzić, czy objawy ustąpią.
