Bruksizm jest zaburzeniem dotyczącym narządu żucia, które według statystyk dotyka nawet 20 proc. mieszkańców Europy. Jego najczęściej występującym objawem jest zaciskanie zębów lub też zgrzytanie zębami, które występuje najczęściej w nocy. O ile osoba, która zgrzyta zębami nie rejestruje tego podczas snu, to sam dźwięk jest dość uciążliwy i potrafi zaburzać sen partnerce czy partnerowi. Zaburzenie to może mieć jednak znacznie poważniejsze konsekwencje dla zdrowia samego zgrzytającego.
Zgrzytanie zębami w nocy - jakie może mieć podłoże?
Przez długi czas uważano, że bezpośrednim powodem bruksizmu są przede wszystkim problemy stomatologiczne i ortodontyczne, np. wady zgryzu. W ostatnich latach pojawiły się jednak doniesienia naukowe, które jasno wskazują, że zgrzytanie zębami w nocy może być spowodowane problemami psychosomatycznymi. Wśród najczęstszych przyczyn bruksizmu wymienia się m.in.:
- przeciążenie stawu skroniowo-żuchwowego, spowodowane m.in. częstym żuciem gumy;
- przerost migdałków;
- niedobory witamin i minerałów - m.in. magnezu;
- chroniczny stres;
- zakażenia pasożytnicze;
- zaburzenia działania ośrodków korowych oraz podkorowych w mózgu;
- fobie;
- zaburzenia emocjonalne;
- zaburzenia i choroby psychiczne - m.in. autyzm, ADHD, depresja.
Bruksizm i objawy mu towarzyszące
Jak zostało już wspomniane, pacjenci najczęściej nie czują i nie słyszą swojego zgrzytania zębami przez sen, ale zaburzenie to może wpływać w znaczący sposób na pogorszenie jakości ich życia. Większość osób, które cierpią na bruksizm, zgłaszają się do lekarza z powodu chronicznego zmęczenia i częstego budzenia się w nocy. Zgrzytanie zębami przez sen może powodować zarówno objawy w obrębie jamy ustnej i mięśni twarzy, jak i objawy ogólnoustrojowe. Najczęściej pojawiającymi się symptomami, które mogą być spowodowane przez zgrzytanie zębami w nocy, są:
- bóle występujące w okolicy pleców, karku, uszu oraz bóle głowy;
- zaburzenia słuchu;
- krwawienie dziąseł,
- odsłonięcie korzeni zębów;
- ścieranie się zębów;
- problemy z wydzielaniem śliny;
- wzmożone napięcie mięśni twarzy oraz obręczy barkowej;
- zmęczenie;
- problemy z koncentracją.
Takie objawy powinny skłonić nas do wizyty u specjalisty. Nieleczone zgrzytanie zębami może prowadzić nie tylko do przewlekłego zmęczenia i pogorszenia jakości naszego snu, ale także do wielu innych poważnych problemów zdrowotnych, których wyleczenie może być skomplikowane i kosztowne.
Skutki zgrzytania zębami przez sen
Zaburzenia narządu żucia, a co za tym idzie zgrzytanie zębami w nocy, może w znaczący sposób pogorszyć jakość naszego życia. Bruksizm powoduje, że nasz sen jest przerywany, a więc organizm nie jest w stanie w pełni się zregenerować. To z kolei może powodować bóle głowy, problemy z koncentracją, rozdrażnienie i problemy z pamięcią. Każdy z tych skutków może znacząco wpłynąć na naszą wydajność podczas nauki i pracy, a także przełożyć się na brak zadowolenia z życia i pogorszenie relacji z innymi.
Zgrzytanie zębami przez sen może powodować również takie problemy jak:
- szczękościsk;
- uszkodzenie zębów i dziąseł;
- zwiększenie wrażliwości zębów na zimne i ciepłe pokarmy;
- zwiększenie ruchomości zębów;
- przerost mięśni żwaczy;
- ścieranie zębów;
- pęknięcia oraz złamania szkliwa;
- bóle stawu skroniowo-żuchwowego oraz karku.
Zgrzytanie zębami w nocy - leczenie
Najczęściej stosowanym, dość skutecznym sposobem leczenia bruksizmu jest zastosowanie szyny relaksacyjnej. Jest to specjalna nakładka, którą pacjent zakłada na noc. Montuje się ją na dolny lub górny łuk zębowy. Jej zadaniem jest poprawa ułożenia żuchwy względem szczęki, a co za tym idzie, zniesienie napięcia stawu skroniowo-żuchwowego. Szyny relaksacyjne dobierane się indywidualnie z uwzględnieniem potrzeb danego pacjenta. W niektórych przypadkach ich stosowanie może być konieczne nawet przez kilka lat.
W niektórych przypadkach w leczeniu bruksizmu konieczne może się okazać usunięcie ósemek. Jeśli natomiast zgrzytanie zębami spowodowało uszkodzenia uzębienia, konieczna jest interwencja stomatologiczna i/lub ortodontyczna. W niektórych przypadkach, jeśli zgrzytanie zębami w nocy jest spowodowane problemami natury psychicznej, niezbędna może się okazać także pomoc psychoterapeuty lub psychiatry.
Zgrzytanie zębami u dzieci - jak należy reagować?
Zgrzytanie zębami w nocy może zdarzać się także u najmłodszych. W większości przypadków zaburzenie to mija samoistnie wraz z wypadnięciem zębów mlecznych. Mimo to problemu nie powinno się bagatelizować, bo zgrzytanie zębami u dzieci może skutkować nie tylko rozwojem próchnicy i przyczyniać się do powstawania wad zgryzu.
Jakie działania należy zatem podjąć, aby wyeliminować zgrzytanie zębami u dzieci? Na początek warto wprowadzić ćwiczenia, które rozluźniają mięśnie żuchwy. Ćwiczenia takie można wykonywać poprzez zabawę. Warto też przyjrzeć się czy na nasze dziecko nie działa zbyt wiele czynników stresowych. Przed snem zapewnijmy mu spokojną atmosferę. Na piżamkę lub pościel możemy nanieść kilka kropel olejków eterycznych, które zapewnią dziecku spokojny sen. Jeśli pomimo wdrożonych działań zgrzytanie zębami w nocy nie mija, konieczna jest konsultacja ze specjalistą, który sprawdzi zgryz dziecka, a także doradzi, w jaki sposób wyeliminować uporczywy problem.
