Ból poposiłkowy
Taki ból dotyka górnej części brzucha, rozlewa się aż do okolic żeber, może być bardzo silny lub wiązać się z uczuciem pełności. Każdy z nas od czasu do czasu doświadcza tego typu bólu. Jeśli jest mocny lub często wraca, trzeba koniecznie skontaktować się z lekarzem. Przyczyn bólu brzucha po jedzeniu, zwanego bólem poposiłkowym, może być naprawę sporo. Wśród najczęstszych wymienia się: niestrawność, przejadanie się, nietolerancje pokarmowe i kamienie żółciowe. Inne poważne schorzenia, powiązane z takimi objawami jak silny ból brzucha po jedzeniu, to choroby trzustki (zapalenie trzustki) i wrzody żołądka.
Najczęstsze przyczyny bólu poposiłkowego
- Przejadanie się lub zbyt szybkie jedzenie
Gdy zjadamy więcej niż może pomieścić nasz żołądek, możemy mieć problem - w takiej sytuacji, aby pomieścić więcej jedzenia, żołądek musi się rozciągnąć. Tak fundujemy sobie ból brzucha. W dodatku jedząc zbyt szybko, połykamy dodatkowo większe ilości powietrza, które także "napiera" na ściany żołądka i może wywołać ból, do tego dochodzą odbijanie się lub wzdęcia i gazy.
- Niestrawność (dyspepsja)
Ból lub pieczenie w środkowej części brzucha to może być niestrawność. Objawy niestrawności to uczucie ciężkości w żołądku, pełności, palenia, któremu towarzyszą nudności i ból żołądka. Do objawów dołączają: przelewanie się w brzuchu (burczenie brzucha), wzdęcia i odbijanie się. Pojawia się zwykle po zjedzeniu czegoś za szybko lub w zbyt dużych ilościach, po zjedzeniu tłustych, pikantnych lub bardzo kwaśnych potraw, a także - u niektórych osób - po wypiciu zbyt dużych ilości kawy czy alkoholu. Niestrawności sprzyja też palenie papierosów oraz stres.
Wyróżnia się dwa rodzaje dyspepsji: niestrawność organiczną oraz niestrawność czynnościową (przewlekła, bez konkretnej przyczyny). O niestrawności organicznej mówimy, gdy objawy żołądkowe wynikają z choroby podstawowej, takiej jak refluks żołądkowo-przełykowy, zapalenie pęcherzyka żółciowego, choroba wrzodowa, choroba trzustki, tarczycy, zespół złego wchłaniania, zaburzenia motoryki układu pokarmowego, zespół jelita drażliwego, obecność pasożytów, rak żołądka.
Przy niestrawności czynnościowej trudno jest wskazać wyraźny problem strukturalny czy choroby, mimo to przewód pokarmowy nie funkcjonuje normalnie. Czynnościowe zaburzenia żołądka, które mogą powodować tego typu problemy po jedzeniu to: nadbrzuszny zespół bólowy (głównym objawem jest ból lub pieczenie w nadbrzuszu) lub zespół stresu poposiłkowego (gdy czujesz się pełny już na początku posiłku).
- Nietolerancje i alergie pokarmowe
Przy nietolerancji pokarmowej do bólu brzucha mogą dołączyć skurcze żołądka, biegunka i wymioty. Nietolerancje pokarmowe wynikają z niezdolności organizmu do strawienia określonego składnika pożywienia. Na przykład brak enzymu laktazy powoduje nietolerancję laktozy i problemy z nabiałem.
Alergia pokarmowa natomiast to nieprawidłowa, silna reakcja układu immunologicznego na jakiś czynnik obecny w pożywieniu. Najczęściej spotykane to alergia na jajka, mleko, orzeszki ziemne, skorupiaki i pszenicę. Warto zwrócić się z takimi problemami do lekarza.
- Choroba refluksowa przełyku
Choroba refluksowa przełyku to schorzenie układu pokarmowego charakteryzujące się nieprawidłowym działaniem tzw. zwieracza dolnego przełyku. "Rozluźnienie" tego mięśnia, położonego w okolicy wejścia przełyku do żołądka, prowadzi do cofania się kwaśnej treści żołądkowej w kierunku przełyku. Choroba objawia się bólem w okolicy tak zwanego mostka, pieczeniem w przełyku (zgaga), bólem podczas połykania, kwaśnym smakiem w ustach. Każdy od czasu do czasu odczuwa tego typu symptomy, jednak osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przełykowy mają takie objawy o wiele częściej. Ta choroba wymaga pomocy lekarskiej.
- Zespół jelita drażliwego
Chorobie towarzyszą uporczywy ból brzucha, a także biegunki, zaparcia lub naprzemienne luźne stolce i zaparcia. Możliwymi czynnikami wyzwalającymi może być jedzenie, stres, zaparcia i biegunka. Ból spowodowany zespołem jelita drażliwego może wystąpić w górnej, środkowej i dolnej części brzucha. Może również rozprzestrzeniać się na górne partie tułowia. Wymaga specjalistycznego leczenia.
- Kamienie żółciowe (kamica żółciowa)
Kamienie żółciowe to złogi składające się z cholesterolu, węglanu wapnia, bilirubiny, białka oraz bilirubinianu wapnia, wytrącającymi się z żółci podczas przepływania tego płynu z pęcherzyka do jelita cienkiego. Tworzące się kamienie zalegają w pęcherzykach żółciowych albo w drogach żółciowych. Takie powiększające się stopniowo złogi mogą początkowo nie dawać żadnych objawów, ale z czasem wywołują ból i inne przypadłości, takie jak nudności, wymioty. Są źródłem niebezpiecznych stanów zapalnych. Kamienie żółciowe powodują ból, szczególnie jeśli posiłek był duży lub zawierał dużo tłuszczu. Bez lekarza się nie obejdzie.
- Zapalenie trzustki
Przy zapaleniu trzustki ból po jedzeniu zaczyna się w górnej części brzucha i rozprzestrzenia się do tyłu, w kierunku pleców. Do tego dochodzą nudności i wymioty – to dwa najbardziej charakterystyczne objawy zapalenia trzustki, które odróżniają je od innych przyczyn bólu brzucha po jedzeniu. Chorzy mogą także odczuwać duszności. Inne objawy to zażółcenie skóry lub białek, szybkie bicie serca, złe samopoczucie. To stan wymagający szybkiej pomocy medycznej.
- Wrzody żołądka lub dwunastnicy
Za rozwój wrzodów żołądka odpowiada bakteria Helicobacter pylori lub nadprodukcja kwasu solnego (jego nadmiar może niszczyć błonę śluzową osłaniającą ściany żołądka). Wrzody to rany (uszkodzenia błony śluzowej) w wyściółce żołądka lub dwunastnicy, która stanowi pierwszą część jelit. Ich głębokość i wielkość może być bardzo różna, stąd różne nasilenie objawów. Podczas leczenia dąży się przede wszystkim do wyeliminowania bakterii z organizmu.
