Tak reaguje mózg, gdy odstawisz alkohol. Naukowcy zaskoczeni odkryciem

Wiadomo, że intensywne picie alkoholu zmniejsza objętość mózgu. Na uszkodzenia szczególnie narażona jest istota biała mózgu. Ale co dzieje się, gdy przestajemy pić? Czy mózg może się jeszcze zregenerować? Nowe badania pokazują, ile czasu może to zająć.

Wpływ alkoholu na mózg

Codzienne picie alkoholu, nawet w umiarkowanych ilościach, nie jest obojętne dla mózgu. Co więcej, okazuje się, że nie ma bezpiecznej dawki alkoholu: im więcej pijemy, tym proces niszczenia mózgu jest szybszy. Nie ma wątpliwości, że nadużywanie alkoholu wiąże się z atrofią mózgu, utratą neuronów i zaburzeniami obejmującymi tak zwaną istotę białą mózgu, co w rezultacie skutkuje zaburzeniami poznawczymi. Istota biała mózgu to ta część, która składa się z wiązek aksonów oraz z otaczających je komórek glejowych. Tworzą sieć połączeń, którymi biegną sygnały z komórek nerwowych do innych części ośrodkowego układu nerwowego. Istota biała nie tylko odpowiada za szybkość przekazywania informacji, ale także za zdolność koncentracji oraz pamięć. 

Eksperci od dawna badają zależności pomiędzy piciem alkoholu a zdrowiem mózgu. Dla przykładu, niedawno naukowcy z University of Pennsylvania (USA) wykazali, że wypijanie od jednego do dwóch drinków dziennie doprowadziło do zmian w mózgu, które odpowiadało dwóch latom starzenia się. Intensywne picie wiązało się z jeszcze poważniejszymi konsekwencjami. Po przeanalizowaniu skanów mózgu ponad 36 tys. osób badacze zauważyli, że spożywanie od jednej do trzech jednostek alkoholu dziennie wiązało się z redukcją zarówno istoty szarej, jak i białej mózgu.

A co się dzieje z mózgiem, gdy odstawimy alkohol? Czy może sam się zregenerować, a jeśli to możliwe, to jak długo trzeba być abstynentem, aby mózg wrócił do poprzedniego stanu? Takie pytania zadają sobie naukowcy od pewnego czasu. W jednym z ostatnich numerów czasopisma "Alcohol and Alcoholizm" badacze z Francji opublikowali wyniki niewielkiego eksperymentu, które nieco ich zaskoczyły. Okazało się bowiem, że nasze mózgi odznaczają się sporą plastycznością.

Jak wyglądało badanie?

W badaniach wzięło udział tylko 32 pacjentów z ciężkimi zaburzeniami związanymi ze spożywaniem alkoholu (alcohol use disorder, AUD). To zaburzenie uznawane jest za chorobę mózgu i charakteryzuje się upośledzoną zdolnością do powstrzymania się od picia alkoholu lub kontrolowania spożywania alkoholu, pomimo niekorzystnych konsekwencji społecznych, zawodowych lub zdrowotnych. U osób uzależnionych od alkoholu dochodzi do zaburzeń funkcji neuropsychicznych związanych z pamięcią, koncentracją, uczeniem się, inteligencją, umiejętnością rozwiązywania problemów czy zdolnością do hamowania reakcji.

Wśród uczestników omawianego wyżej eksperymentu byli mężczyźni w wieku około 45 lat. Zostali przebadani po 8-10 dniach po zaprzestaniu picia, a potem ponownie po 18-20 dniach. Oceniano przede wszystkim ich funkcje poznawcze. Uczestnicy zostali poddani badaniu pod kątem zaburzeń neuropsychologicznych związanych z alkoholem (BEARNI), który jest uznawany za jeden ze złotych standardów badań osób z ciężkimi zaburzeniami alkoholowymi. 

Upośledzenia funkcji poznawczych u dwóch trzecich pacjentów z czystym AUD, objętych niniejszym badaniem ustąpiły w ciągu 18 dni abstynencji, wcześniej niż zgłaszano w poprzednich badaniach

- piszą naukowcy we wnioskach.

To, jak dotąd, najszybsza zaobserwowana poprawa funkcji mózgu po zaprzestaniu picia. Zaburzenia funkcji poznawczych, takie jak utrata pamięci i kłopoty z koncentracją, uległy poprawie u 63 procent badanych już po 18 dniach trzeźwości, co pokazuje, że wyraźna poprawa jest możliwa w tak krótkim czasie. 

- Jest to najszybsza poprawa u osób z AUD, jaką dotychczas zaobserwowano doświadczalnie i możliwe jest, że deficyty poznawcze mogą zacząć się zmniejszać w jeszcze krótszym czasie, chociaż aby się co do tego upewnić, potrzebne będą dalsze badania - dodają eksperci.

Źródła: Alcohol and Alcoholizm