Chorym podaje się przede wszystkim antybiotyki celujące w bakterię Legionelle pneumophila (Gram-ujemna pałeczka wywołująca choroby dróg oddechowych). Im szybciej rozpocznie się terapię, tym mniejsze jest prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań, które mogą doprowadzić nawet do śmierci. Istnieje jednak poważna trudność diagnostyczna w przypadku choroby legionistów. Legionella pneumophila wywołuje bowiem objawy zapalenia układu oddechowego podobne do innych typów bakteryjnego lub wirusowego zapalenia płuc. Dlatego rozpoznanie legionellozy tylko na podstawie objawów klinicznych jest niemożliwe, potrzebne są dodatkowo badania laboratoryjne. Dopiero po potwierdzeniu obecności Legionelle pneumophila w organizmie wiadomo, o jaki rodzaj infekcji chodzi.
Z zależności od stosowanej metody do wykrywania śladów bakterii wykorzystuje się plwocinę, krew lub mocz pacjenta. Aby szybko zidentyfikować obecność bakterii w organizmie lekarz może zlecić badanie moczu pod kątem antygenów Legionelli (antygeny to obce substancje wywołujące reakcję układu odpornościowego, związek chemiczny, który może zostać wykryty za pomocą swoistych przeciwciał w różnych metodach diagnostycznych). Identyfikacja patogenu odpowiedzialnego za zapalenie płuc wymaga diagnostyki laboratoryjnej. Jakie jeszcze inne badania i testy pomagają w stawianiu diagnozy w przypadku choroby legionistów?
Badania wykorzystywane do wykrywania obecności bakterii Legionelle pneumophila to:
- badania krwi
- badania moczu
- testy wykorzystujące próbki plwociny lub tkanki płucnej
- rentgen klatki piersiowej, który nie potwierdza choroby legionistów, ale może pokazać rozległość stanu zapalnego
Wykrywania antygenów Legionella pneumophila w moczu
- Legionelozowe zapalenie płuc we wczesnej fazie najłatwiej jest rozpoznać na podstawie wykrycia w moczu antygenu bakterii Legionella. Metoda ta jest uznawana za test diagnostyczny „pierwszego rzutu" - informuje Główny Inspektor Sanitarny na stronie rządowej.
- Testy kasetowe do wykrywania antygenów Legionelli
Są to szybkie, chromatograficzne testy in-vitro, służące do jakościowego wykrywania antygenów Legionella pneumophila w moczu u pacjentów z objawami zapalenia płuc. Membrana pola testowego w kasecie zawiera zaadsorbowane swoiste przeciwciała skierowane przeciwko antygenom wykrywanego patogenu. Testy kasetowe dają wynik w ciągu 15 minut.
Producenci testów kasetowych podkreślają, że antygen Legionella pneumophila serogrupy 1 jest wykrywalny w moczu już trzy dni po wystąpieniu pierwszych objawów. Testy kasetowe do wykrywania antygenów w moczu pomagają w postawieniu wstępnej diagnozy w przypadku infekcji Legionellą (choroba legionistów) wywołanej L. pneumophila serogrupy 1 w połączeniu z hodowlą na pożywkach oraz innymi metodami.
Testy genetyczne (typu Real Time PCR)
Lekarz może też zlecić wykonanie testu molekularnego, które umożliwia wczesne rozpoznanie choroby (np. real-time PCR). Materiał genetyczny bakterii wykrywa się w plwocinie lub popłuczynach oskrzelowo-pęcherzykowych (BAL).
Hodowla
Do badania mikrobiologicznego wykorzystuje się próbki plwociny, płynu opłucnowego lub wycinek z biopsji. Mimo że jest to najbardziej wiarygodna metoda potwierdzenia, jaki patogen nas zaatakował, hodowla nie jest rutynowo stosowana w diagnostyce klinicznej. Powodem jest długi czas oczekiwania na wynik (10-12 dni). Badania mikrobiologiczne w kierunku legionelozowego zapalenia płuc powinny być wykonywane przez laboratoria diagnostyczne.
Metody serologiczne polegające na oznaczaniu przeciwciał we krwi
Przeciwciała swoiste w stosunku do antygenów Legionella pneumophila stają się wykrywalne od 7-go dnia po zakażeniu. Najwyższe stężenie przeciwciał obserwuje się w 3-4 tygodniu od kontaktu z patogenem. Badanie należy wykonać na dwóch próbkach pobranych w odstępie 10-14 dni. O zakażeniu Legionellą świadczy znaczny przyrost miana przeciwciał. Pojedyncza próbka powinna być pobrana podczas zaawansowanej fazy choroby. Tego rodzaju badań nie wykonuje się na początku infekcji, ponieważ przeciwciała pojawiają się stosunkowo późno, a zatem badanie serologiczne może jeszcze nic nie wykazać.
Źródło: https://www.gov.pl/web/psse-bytom/legionella
