Czym jest choroba legionistów
Choroba legionistów (legionella) to rodzaj zapalenia płuc wywołany przez bakterię Legionella. Ta sama bakteria możę również wywołać mniej poważną chorobę, zwaną gorączką Pontiac. Bakterie Legionella występują naturalnie w środowiskach słodkowodnych, takich jak jeziora i strumienie, stają się jednak groźne, gdy się nadmiernie rozmnożą i przedostaną do organizmu człowieka. Do nagromadzenia bakterii dochodzi, dla przykładu, w instalacji wodnej w długo nieużywanych budynkach.
Namnażaniu się pałeczek Legionella sprzyjają: temperatura w zakresie 25-45 stopni C (optymalna temperatura dla tych bakterii to 38 stopni C), niskie stężenie środków dezynfekujących wodę, na przykład chloru, zastoiny wody i czynniki biotyczne, takie jak obecność innych mikroorganizmów lub biofilmu. Namnażaniu się tej bakterii sprzyjają ponadto: podłoże bogate w żelazo i mangan, wysoka wilgotność i dostępność dwutlenku węgla. Pałeczki giną w temperaturze powyżej 60 stopni C. W niskich temperaturach przechodzą w stan uśpienia.
Bakterie Legionella żyją w systemach wodnych budynków stworzonych przez człowieka. Są to: zbiorniki i podgrzewacze ciepłej wody, nawilżacze powietrza, duże i złożone systemy wodno-kanalizacyjne (takie jak choćby w biurowcach czy fabrykach), dekoracyjne fontanny i podobne elementy wodne, a także głowice prysznicowe i baterie zlewozmywakowe w mieszkaniach, kurki do wody, wanny z hydromasażem. Bakterie kolonizują także tak zwane wieże chłodnicze, czyli konstrukcje zawierające wodę i wentylator, jako część scentralizowanych systemów chłodzenia powietrzem dla budynków lub procesów przemysłowych. Eksperci wspominają też, że źródłem infekcji bakteriami Legionella mogą być nawet zbiorniki płynu do wycieraczek szyby przedniej pojazdu, jeżeli te napełniane są wodą, a nie profesjonalnymi płynami. Trzeba też wiedzieć, że klimatyzatory domowe i samochodowe nie wykorzystują wody do chłodzenia powietrza, więc nie stanowią zagrożenia, jeśli chodzi o Legionellę.
Choroba nie rozprzestrzenia się między ludźmi. Można się nią zarazić wdychając mikroskopijne kropelki wody, rozpylone w powietrzu przez tryskającą wodę. Taka mgiełka z łatwością przedostaje się do płuc. Można też zachorować, jeżeli zakrztusimy się zakażoną wodą pitną i przeniknie ona do płuc. Zdarza się tak, gdy ktoś ma kłopoty z połykaniem (co zwykle wiąże się z inną chorobą).
Sama nazwa choroby (choroba legionistów) ma związek z wydarzeniami z 1976 roku. To wtedy po raz pierwszy zidentyfikowano bakterię po tym, jak zaatakowała weteranów Legionu Amerykańskiego w Filadelfii, powodując nietypowe zapalenie płuc. Zachorowało ponad 200 ludzi, a 30 osób zmarło.
Grupy podwyższonego ryzyka
Wyższe ryzyko zachorowania na legionellę mają:
- osoby w wieku 50 lat i starsze;
- osoby palące tytoń, nawet jeśli już rzuciły nałóg;
- alkoholicy;
- osoby z przewlekłą chorobą płuc (np. przewlekłą obturacyjną chorobą płuc lub rozedmą płuc);
- osoby z osłabionym układem odpornościowym lub przyjmujące leki osłabiające układ odpornościowy (będące po przeszczepie lub po chemioterapii);
- pacjenci nowotworowi;
- osoby z chorobami podstawowymi, takimi jak cukrzyca, niewydolność nerek lub niewydolność wątroby;
- turyści przebywający w hotelach z przestarzałą instalacją wodną i nawilżaczami powietrza.
Objawy i symptomy legionelli
Zakażenie bakterią Legionella może rozwinąć się w dwie różne choroby, które razem określa się mianem legionellozy. Są to: choroba legionistów i gorączka Pontiac
Objawy choroby legionistów są podobne do innych rodzajów zapalenia płuc i często na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej wyglądają tak samo. Objawy choroby legionistów to:
- kaszel
- duszność
- gorączka
- bóle mięśni
- bóle głowy
Mogą również pojawić się inne objawy, takie jak biegunka, nudności i dezorientacja. Objawy zwykle pojawiają się od 2 do 14 dni po kontakcie z bakteriami, ale mogą trwać dłużej. Aby zdiagnozować chorobę robi się prześwietlenie płuc oraz badanie moczu lub badanie laboratoryjne plwociny. Choroba legionistów wymaga leczenia antybiotykami i w większości przypadków opieki szpitalnej. To groźna choroba, niosąca ze sobą ryzyko powikłań (niewydolność płuc) i śmierci. Umiera jeden na 10 chorych.
Objawy gorączki Pontiac
Gorączka Pontiac różni się od choroby legionistów tym, że chory nie ma zapalenia płuc, infekcja jest łagodniejsza i trwa krócej. Objawy to przede wszystkim gorączka i bóle mięśni. Objawy mogą wystąpić od kilku godzin do 3 dni po kontakcie z bakteriami i zwykle trwają krócej niż tydzień. Gorączka Pontiac ustępuje bez konieczności leczenia. Lekarze najczęściej diagnozują gorączkę Pontiac, gdy występują inne znane przypadki zakażenia Legionellą, potwierdzone badaniami laboratoryjnymi.
