Gdy odczuwasz ból przy poruszaniu kciukiem lub zwijaniu dłoni w pięść, czy też podczas chwytania czegoś lub obracania nadgarstka, możliwe że cierpisz z powodu zespołu de Quervaina, czyli zapalenia pochewki ścięgnistej nadgarstka. Ta dolegliwość nazywana bywa też "bolącym kciukiem matki", ponieważ wynika z podnoszenia ciężaru z rękami wyciągniętymi przed siebie i kciukami skierowanymi w stronę sufitu, tak jak się to robi przy unoszeniu dziecka.
W przypadku choroby de Quervaina zapalenie obejmuje ścięgna, które biegną wzdłuż nadgarstka po stronie kciuka i są przyczepione do jego podstawy. Do zapalenia i obrzęku dochodzi, gdy ścięgna zaczynają być uciskane przez pochewkę, przez którą biegną, aby dostać się z nadgarstka do dłoni. Pochewka ścięgna to narząd pomocniczy mięśni - otacza ścięgno ułatwiając jego przemieszczanie się i zapobiegając tarciu o kości i o inne ścięgna. Ponadto pochewka przytrzymuje ścięgno we właściwym położeniu w stosunku do kości. Pochewka ścięgnista złożona jest z dwóch warstw: zewnętrznej warstwy włóknistej i wewnętrznej warstwy maziowej. Stan zapalny dotyczy zwykle warstwy wewnętrznej pochewki ścięgnistej.
Zapalenie w tym przypadku dotyka ścięgien odpowiadających za prostowanie i odwodzenie kciuka. Są to dwa główne ścięgna kciuka, które pomagają w odciąganiu kciuka od palca wskazującego i w prostowaniu stawów kciuka. Te dwa ścięgna powstają z mięśni przedramienia, a następnie biegną razem w pochewce, która utrzymuje je blisko kości, gdy przechodzą od strony kciuka nadgarstka do dłoni.
Ścięgna to struktury przypominające liny, które przyczepiają mięśnie do kości. Pokryte są śliską i cienką warstwą tkanki miękkiej zwanej błoną maziową. Każde opuchlizna ścięgien lub pogrubienie pochewki powoduje, że ścięgna nie mieszczą się swobodnie w pochewce, co powoduje zwiększone tarcie i ból przy określonych ruchach kciuka i nadgarstka.
Zespół de Quervaina - przyczyny i objawy
W większości przypadków zespół de Quervaina powstaje na skutek urazu mechanicznego, sportowego lub długotrwałego powtarzania czynności wymagającej mocnego chwytania, przy jednoczesnym odciąganiu ręki.
Do zapalenia dochodzi w wyniku przeciążenia kciuka podczas przewlekłych powtarzalnych ruchów prostowania i odwodzenia kciuka, na przykład podczas treningu. Częściej też ta dolegliwość zdarza się osobom chorującym na cukrzycę bądź zapalenie stawów. Ponadto w grupie osób częściej cierpiących z powodu choroby de Quervaina znajdują się młode matki, które podczas karmienia piersią dziecka lub jego podnoszenia przeciążają mięśnie nadgarstka.
Objawy zapalenia pochewki ścięgnistej de Quervaina:
- głównym objawem jest ból nadgarstka po stronie kciuka. Ból może pojawiać się stopniowo lub nagle. Zaczyna się w nadgarstku i przemieszcza w górę przedramienia. Ból jest zwykle silniejszy, gdy używa się jednocześnie ręki i kciuka.
- obrzęk po stronie kciuka
- podczas poruszania kciukiem słychać trzaski (uczucie chrupania w kościach)
- utrudnione poruszanie kciukiem i nadgarstkiem z powodu bólu i obrzęku
Przy diagnozowaniu choroby lekarz może poprosić o wykonanie tak zwanego testu Finkelsteina, który polega na umieszczeniu kciuka w dłoni, chwyceniu go pozostałymi palcami i zgięciu nadgarstka w kierunku małego palca. Do tego lekarz-ortopeda zwykle zleca testy obrazowe, takie jak zdjęcia rentgenowskie, aby sprawdzić staw nadgarstka pod kątem oznak innych stanów powodujących ból (takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów).
Zespół de Quervaina - leczenie
Zdecydowana większość tego typu urazów przechodzi po nieinwazyjnym leczeniu, przy pomocy leków, zastrzyków i fizjoterapii. Niekiedy jednak zespół de Quervaina leczy się przy pomocy operacji chirurgicznej. Powikłania zdarzają się rzadko.
- Leczenie niechirurgiczne
Na dłoń nakłada się ortezę, która utrzymuje nadgarstek prosto i pozostawia kciuk w wygodnej pozycji, co łagodzi ból, zwłaszcza gdy jest noszona w nocy. Do tego podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen czy naproksen, które można przyjmować doustnie lub stosować miejscowo (czyli w postaci maści). Mogą pomóc w zmniejszeniu obrzęku i złagodzić ból. Przy poważnym obrzęku, gdy leki nie pomagają, wykonuje się zastrzyk z kortykosteroidami. Lek wstrzykuje się do pochewki ścięgna jeden raz. Zwykle też lekarz zaleca fizjoterapię oraz unikanie czynności, które powodują ból i obrzęk i zmianę nawyków. Odciążenie kciuka pomaga ustąpić objawom.
- Leczenie chirurgiczne
Gdy objawy choroby są ciężkie lub stan pacjenta się nie poprawia się po leczeniu nieoperacyjnym, wykonuje się zabieg. Celem operacji chirurgicznej jest uwolnienie pochewki ścięgna, aby dać więcej miejsca podrażnionym ścięgnom. Prawidłowo wykonany zabieg może złagodzić objawy zapalenia pochewki ścięgna bez wpływu na funkcję ręki i nadgarstka.
