Jak wygląda czerniak na skórze? Miejsca, w których najczęściej pojawia się na ciele

Czerniak jest najpoważniejszą postacią raka skóry. Zaczyna się w komórkach (melanocytach), które produkują melaninę, czyli barwnik nadający skórze kolor. Niewielkie początkowo znamię, zawierające komórki czerniaka, w miarę rozrastania się zaczyna wnikać do głębszych warstw skóry, a następnie rozsiewa się po organizmie. Może się pojawić właściwie wszędzie na ciele. Gdzie najczęściej rozwija się czerniak?

Przyczyny czerniaka nie są do końca znane. Ogólnie rzecz biorąc za rozwój tego raka odpowiada kombinacja różnych czynników, w tym czynników środowiskowych i genetycznych. Do uszkodzeń DNA w melanocytach (bezpośrednia przyczyna rakowacenia komórek) może dojść pod wpływem promieniowania ultrafioletowego (UV), którego źródłem jest słońce, a także urządzenia emitującego światło UV, takie jak lampy opalające w solarium.

Czynniki ryzyka czerniaka to:

• jasna karnacja skóry
• poważne pęcherzowe oparzenia słoneczne
• nadmierna ekspozycja na światło ultrafioletowe (UV)
• mieszkanie bliżej równika lub na większej wysokości
• posiadanie nietypowych znamion na ciele lub ponad 50 zwykłych pieprzyków
• zachorowania na czerniaka występujące rodzinnie (predyspozycje genetyczne, np. zespół znamion atypowych FAMS)
• osłabiony układ odpornościowy (na przykład w przebiegu AIDS)

Wcześnie wykryty czerniak jest uleczalny, dlatego tak ważna jest samoobserwacja i wiedza, jak może wyglądać na skórze. Często pierwszym objawem choroby jest zmiana w wyglądzie zwykłego pieprzyka lub pojawienie się nowej nietypowo wyglądającej narośli. Należy jednak pamiętać, że nie każdy pieprzyk, na szczęście, oznacza ryzyko choroby oraz że czerniak może rozwinąć się na normalnie wyglądającej skórze (podaje się, że około 30 proc. czerniaków rozpoczyna się w istniejących już pieprzykach, a reszta w normalnej skórze).

Rodzaje czerniaka

Medycyna wyróżnia kilka typów czerniaka:

• czerniak szerzący się powierzchownie SSM (60-70 proc. przypadków)
• czerniak wywodzący się z plamy soczewicowatej LMM (5-20 proc. przypadków, występuje głównie u pacjentów po 70. roku życia)
• czerniak guzkowaty NM (10-30 proc. przypadków)
• czerniak akralny na dłoniach i podeszwach stóp
• czerniak akralny okolicy paznokci

Jak wygląda czerniak?

Normalne pieprzyki mają na ogół jednolity kolor, jasnobrązowy, brązowy lub czarny, są wyraźnie oddzielone od otaczającej skóry, owalne lub okrągłe, a ich średnica ma nie więcej niż 6 milimetrów. Większość pieprzyków pojawia się już w dzieciństwie, ale po 40. roku życia lubią wyrosnąć nowe.

- Jak odróżnić czerniaka od zwykłego pieprzyka? Jeśli martwimy się o nasze znamiona warto pamiętać o zasadzie ABCDE (zestaw cech, które mogą wskazywać na zmiany chorobowe opracowany przez Amerykańską Akademię Dermatologii):

• A - asymetryczny kształt. Szukaj pieprzyków o nieregularnych kształtach, takich jak dwie bardzo różnie wyglądające połówki.
• B - nieregularna granica. Poszukaj pieprzyków o nieregularnych, karbowanych lub ząbkowanych brzegach, to cecha charakterystyczna czerniaka.
• C - zmiana koloru. Poszukaj narośli, które mają wiele kolorów lub nierównomierny rozkład kolorów na powierzchni.
• D - powiększająca się średnica. Zwróć uwagę na pieprzyki, które nagle zaczynają się rozrastać (powyżej 6 milimetrów).
• E - rozwój. Zwróć uwagę na wszelkie zmiany w wyglądzie skóry i pieprzyka, takie jak powiększanie się znamienia, zmiana koloru i kształtu, a także nowe objawy, w tym świąd lub krwawienie.

Uwaga: niektóre czerniaki nie pasują do reguły ABCDE. Ponadto mogą mieć różne kolory. Często czerniak ma kolor czarny lub brązowy, ale bywają też różowe, czerwone, fioletowe lub w kolorze skóry.

- Innym narzędziem do rozpoznawania czerniaka jest objaw brzydkiego kaczątka. Jeśli jeden z twoich pieprzyków wygląda inaczej niż pozostałe, jest to "brzydkie kaczątko" i powinniśmy go pokazać dermatologowi - pisze serwis ClevelandClinic.org.

Miejsca, w których najczęściej pojawia się czerniak

Czerniak może rozwinąć się w dowolnym miejscu na ciele, jednak najczęściej pojawia się w okolicach narażonych na działanie słońca, takich jak plecy, nogi, ramiona i twarz. Ale uwaga: istnieje też tak zwany czerniak ukryty. Pod tym określeniem kryje się choroba, która zaczyna się miejscu, które nie jest wystawione na działanie słońca lub w niewielkim tylko stopniu. Są to: podeszwy stóp, dłonie i łożyska paznokci, przestrzenie między palcami u stóp i na dłoniach, skóra głowy, a nawet genitalia czy wargi sromowe. Co więcej, czerniak może pojawić się w oczach oraz (rzadko) wewnątrz ciała, na przykład w nosie lub gardle. Czerniak oka, występuje najczęściej w błonie naczyniowej, czyli w warstwie pod białkiem oka zwanej twardówką. Szczególnie trudne do wykrycia są czerniaki błony śluzowej, które mogą rozwinąć się w błonie wyściełającej nos, usta, przełyk, odbyt, drogi moczowe i pochwę.

Źródła: mayoclinic.org,my.ClevelandClinic.org,